-ΚΚΕ : Οι μισές αλήθειες του κυρίου Γκίκα

Ο προσυνεδριακός διάλογος φαίνεται ότι ξεκίνησε στο ΚΚΕ. Και σίγουρα στο επίκεντρο θα βρεθούν και εκείνα τα ζητήματα που μπορούν να ενταχθούν εύκολα στον ιστορικό αναθεωρητισμό. Και ένα απ’ αυτά θα είναι οι σταλινικές διώξεις κατά των μικρών κοινοτήτων, μεταξύ των οποίων και των Ελλήνων της Σοβιετικής Ένωσης.   Η ολοκληρωτική καταστροφή του ελληνικού σοβιετικού πολιτισμού από τους σταλινικούς, η εξόντωση της ελληνικής κομματικής και πνευματικής ηγεσίας, καθώς και η βίαιη εκτόπιση μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινότητας στην Κεντρική Ασία, μετατρέπουν σε εφιαλτική συνηγορία προς την απάνθρωπη βία και την αντεπαναστατική αντιλαϊκή πρακτική, απόπειρες όπως αυτές που κριτικάρονται στο παρακάτω δημοσίευμα. 

Η άποψη του μπλογκ μας για τα θέματα αυτά είναι γνωστή. Γνωστός είναι και ο αγώνας μας κατά του νεοφιλεύθερου κοσμοπολιτισμού, όπως αυτός αναδείχθηκε την εποχη της σύγκρουσης για το βιβλίο Ιστορίας της κ. Ρεπούση. Τότε συμπορευτήκαμε με το ΚΚΕ που είχε την τόλμη να καταγγείλει με σαφήνεια τον ιστορικό αναθεωρητισμό. Δημοσιεύσαμε τότε ένα σημαντικό κείμενο, κάτω από τον τίτλο: Ούτε με τον Λιάκο, ούτε με το Λιακόπουλο.   

Όμως στην απόπειρα του Γκίκα και των συν αυτώ να οδηγήσουν το ΚΚΕ σε μια αντιδραστική στροφή λέγοντας τη μισή αλήθεια και αποκρύπτοντας βασικά στοιχεία του ζητήματος αντιδράσαμε με τη δημοσίευση ενός άρθρου με τίτλο : Τα παιδιά του Κολιγιάννη ποιον είχανε πατέρα.  Καλώς η κακώς, η σύγκρουση με τον ιστορικό αναθεωρητισμό είναι μια αναγκαιότητα, ώστε να απαλλαγεί τελικά η Αριστερά από τους εφιάλτες της και τις ενοχές της. Γιατί στην άγρια εποχή που μπαίνουμε, το μόνο που θα καταφέρει ο ιστορικός αναθεωρητισμός είναι να θέσει εξαιρετικα άχρηστα βαρίδια στο κίνημα.

Μόνο ως ανέκδοτο ηχεί σήμερα, ότι στο μέλλον μια από τις συζητήσεις με το ΚΚΕ θα είναι εάν ο σταλινισμός: 

–καλώς έκλεισε τις ελληνικές σοβιετικές εφημερίδες, 

–καλώς κατάργησε την ελληνική (σοβιετική) εκπαίδευση,  

–καλώς απαγόρευσε τα κρατικά ελληνικά θέατρα,

–καλώς κατέστρεψε τα (κομματικά) ελληνικά τυπογραφεία,

–καλώς κατάργησε τις ελληνικές κομματικές οργανώσεις,

–καλώς αποκεφάλισε τις ελληνικές κοινότητες,

–καλώς δολοφόνησε την (κομματική) ηγεσία τους,

–καλώς έστειλε χιλιάδες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Σιβηρίας,  

–καλώς εκτόπισε το λαό στις στέπες του Καζαχστάν, εν είδει δουλοπαροίκων του Μεσαίωνα.

Αφορμή για όλα αυτά έδωσε ένα εξαιρετικό σχόλιο του Δημήτρη…

Το αναδημοσιεύουμε και εδώ, γιατί θέτει τη βάση μιας συζήτησης που θα μπορούσε να είναι γόνιμη και εξαιρετικά χρήσιμη, για όσους ειλικρινά ονειρεύονται μια κινηματική Αριστερά, που να μπορεί να απαντήσει στις προκλήσεις του μέλλοντος χωρίς να χρειάζεται να απολογείται για τα εγκλήματα του παρελθόντος.  

» ….είναι καιρός να καταδείξουμε τις αλήθειες και τις μισές αλήθειες του Γκίκα, στο άρθρο και στο βιβλίο του οποίου είναι καταφανής η προσπάθεια να επαναφέρει το ζήτημα του σταλινισμού με σκοπό την αποκατάσταση όχι πλέον των θυμάτων αλλά των θυτών.

Καλό θα ήταν το ίδιο το ΚΚΕ να μην προχωρήσει σε αυτή την προσπάθεια και να στραφεί περισσότερο στη διατύπωση προτάσεων που έχει να κάνει η ίδια η αριστερά σήμερα για την πάλη με τον όλο και πιο ενισχυμένο νεοφιλελευθερισμό. Και πάμε τώρα στο κείμενο του…

Είναι αλήθεια ότι ο αντικομουνισμός διαποτίζει ακόμη και σήμερα τον Λόγο των μέσων ενημέρωσης και τροφοδοτεί με επιχειρήματα την κυρίαρχη ιδεολογία. Όχι βέβαια σε τέτοιο βαθμό, όσο γινόταν επί Μακαρθισμού για παράδειγμα, αλλά πάλι παίζει καθοριστικό ρόλο στην προπαγάνδα εναντίον της κομμουνιστικής αριστεράς. Δεν μπορεί παρόλα αυτά ο Γκίκας να οριοθετεί την παρουσίαση της ιστορίας των Ελλήνων της ΕΣΣΔ στα πλαίσια απλά μιας αντικομουνιστικής προπαγάνδας.

Οι πηγές στις οποίες μας παραπέμπει είναι δυστυχώς ελλιπείς. Αναφέρει για παράδειγμα ένα απόσπασμα από ένα άρθρο το Σλέζκιν για μια «εντυπωσιακή συνέχεια στη σοβιετική προσήλωση γύρω από την ανάπτυξη των εθνοτήτων καθ’ όλη τη διάρκεια της σταλινικής περιόδου και αργότερα».

Ανάπτυξη των εθνοτήτων με κλείσιμο εθνικών εφημερίδων, σχολείων και πολιτιστικών κέντρων δεν θα μπορούσε ποτέ να υφίσταται… Και άσε τους Έλληνες…Γιατί αναγκάζανε τους Αμπχάζιους να υφίστανται γεωργιανή εκπαίδευση τη δεκαετία του ’40; Γιατί αγνοεί ο Γκίκας πόσες βίαιες μετακινήσεις πληθυσμών γίνανε από το 1930 και μετά, υπό ποιες συνθήκες και για ποιο ουσιαστικό λόγο; Σαφώς και δεν συμμερίζομαι την άποψη του Νέκριτς όταν μιλάει για τιμωρημένους λαούς, αλλά είναι αλήθεια ότι οι κακουχίες, η πείνα και η μετεγκατάσταση κόστισαν τη ζωή πολλών ανθρώπων, οι οποίοι μπορεί και να μην έφταιγαν σε τίποτα. Και με ποιο δικαίωμα ένα κομμουνιστικό κράτος αφαιρεί από ένα σοβιετικό πολίτη το δικαίωμα να εγκατασταθεί εκεί που επιθυμεί; Επειδή π.χ. είναι Γερμανός του Βόλγα και ΙΣΩΣ συνεργαστεί με τους Ναζί;

Και επιστρέφω στους Έλληνες…Πόσο βοήθησε την ανάπτυξη των ελληνικών πληθυσμών η μετεγκατάσταση ολόκληρων κοινοτήτων στην Κ. Ασία, όπου ζούσανε διάφορες νομαδικές φυλές (οι οποίες, εκτός των άλλων, θεωρούσαν και τους Έλληνες «εχθρούς του λαού», ενώ δεν έλειψαν και περιστατικά βίαιων συγκρούσεων μεταξύ τους, σύμφωνα με τον Τζούχα); Βασική αρχή της ανάπτυξης των εθνοτήτων, την οποία αναφέρει πολύ σωστά και ο Ιωαννίδης στο βιβλίο του «Οι Έλληνες της Αμπχαζίας», είναι η αρχή της ισοτιμίας μεταξύ αυτών, την οποία το σοβιετικό κράτος δυστυχώς δε σεβάστηκε. Δεν μπορείς σαν κράτος να μετακινείς τους Έλληνες της Αμπχαζίας και Ατζαρίας στις στέπες του Ουζμπεκιστάν και του Καζαχστάν ή σε άγονες περιοχές και να πουλάς την ιδιοκτησία τους σε ανώτερα ή και ανώτατα στελέχη της πολιτικής εξουσίας της ΣΣΔ της Γεωργίας, σε μεγάλες προσωπικότητες της εθνικής τους διανόησης, και σε τοπικούς κομματάρχες (πάντα σύμφωνα με στοιχεία από κρατικά αρχεία, βλ. Ν. Ιωαννίδης, «Έτος 1949»), σε εξευτελιστικές τιμές και ύστερα να λες ότι φροντίζεις για την «ανάπτυξη των εθνοτήτων».

 (ελληνική θεατρική ομάδα της Μαριούπολης) 

Συνεχίζει και λέει έπειτα:
«Στη δεκαετία του 1930, ελήφθησαν όντως μέτρα, των οποίων τα αίτια και η έκταση έχουν διαστρεβλωθεί. Ωστόσο, τα αίτια λήψης τους οφείλονται:
* Στη διαπίστωση, αρχές της δεκαετίας του 1930, πως οι εθνικές οργανώσεις και θεσμοί (όπως οι αυτόνομες εθνικές περιοχές, τα εθνικά σχολεία) ενίσχυαν τις εθνικιστικέςτάσεις3
* Στην άνοδο του φασισμού στην Ευρώπη και τη διαπίστωση πως ερχόταν δεύτερος ιμπεριαλιστικός πόλεμος. Οι επαφές τμήματος της διασποράς με τις φασιστικές κυβερνήσεις του εξωτερικού και ο ρόλος που έπαιξε ο αστικός εθνικισμός (ως «πέμπτη φάλαγγα») στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στην ΕΣΣΔ το 1919-1920, εύλογα ανησύχησαν τη σοβιετική κυβέρνηση.»

Πάλι λέει τη μισή αλήθεια… Φυσικά και υπήρχαν εθνικιστικές τάσεις στα σχολεία, στην εθνική διανόηση και στις εφημερίδες. Ήταν όμως τέτοιας κλίμακας που με κανένα τρόπο δεν δικαιολογούσαν το κλείσιμο όλων των εφημερίδων, την κατάργηση των αυτονομιών που είχαν παραχωρηθεί στις εθνότητες και τις διώξεις. Αν ο οποιοσδήποτε επιθυμεί να το διαπιστώσει αυτό, να βρει και διαβάσει τα φύλλα του Κόκκινου Καπνά και του Κομμουνιστή του Ροστόβ (που θεωρούνται τα σημαντικότερα έντυπα, τα οποία κυκλοφορούσαν μέσα στις ελληνικές κοινότητες) μέχρι και την ημέρα που κλείσανε και να μου βρει πόσα άρθρα είχαν εθνικιστικό πνεύμα. Και αναφορικά με το δεύτερο σκέλος και τους «αστικούς εθνικισμούς», δεν γνωρίζω για την έκταση των αντιμπολσεβικικών κινήσεων ανάμεσα στις άλλες εθνότητες, όμως το 1919-1920, όποτε και στάλθηκε το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα στην Ουκρανία, υπήρχαν: Ελληνοπόντιοι οι οποίοι συντάχτηκαν υπέρ αυτού, άλλοι οι οποίοι είχαν φιλομπολσεβικικές τάσεις, ή άλλοι οι οποίοι ακολούθησαν το κίνημα του Μαχνό.

Παρόλα αυτά, τουλάχιστο στην ελληνική βιβλιογραφία αναφέρεται ότι το μεγαλύτερο μέρος των Ελληνοποντίων κράτησε ουδέτερη στάση, ενώ πολλές φορές βρέθηκε ανάμεσα σε αντιμαχόμενα πυρά. Οπότε, για τους Έλληνες, τις χρονιές των εκκαθαρίσεων 1936-1937, το αίτιο μάλλον δεν ήταν ούτε η «κακή τους διαγωγή» κατά τη διάρκεια του ρωσικού εμφυλίου.

Ο Γκίκας αναφέρεται επίσης στο άρθρο του Βραδέλη, ο οποίος προφανώς έχει παραποιήσει το νόημα των λεγομένων του Τζούχα για τις πληροφορίες περί αυτονομίας. Υπήρχαν Έλληνες οι οποίοι ήθελαν όντως να υπάρχει αυτόνομη ελληνική περιοχή και ίσως να πίεσαν προς αυτή την κατεύθυνση. Το ζήτημα είναι ότι αυτό θα γινόταν στα πλαίσια της ΕΣΣΔ. Δεν μπορούμε να μιλάμε σε καμία περίπτωση για σχηματισμό αυτόνομου ελληνικού κράτους έξω από τα σοβιετικά σύνορα (όποιος μελετήσει τις τοποθεσίες στις οποίες μένανε οι Έλληνες θα καταλάβει ότι αυτό όχι μόνο ήταν αδύνατο αλλά περισσότερο τραγελαφικό για να το πιστεύει κάποιος). Και το αίτημα για αυτονομία εντός σοβιετικών συνόρων ίσως να μην ήταν και εντελώς άδικο από τη στιγμή που υπήρχαν άλλες εθνότητες οι οποίες είχανε τις δικές τους αυτόνομες περιοχές. Όσον αφορά τον ισχυρισμό ότι υπήρξε κάποιος, ο οποίος μιλούσε για μεγάλη ελληνική Δημοκρατία και υπουργιλίκια, καλύτερα να μην το επικαλείται καθόλου γιατί δεν υπάρχουν αντίστοιχα έγγραφα, ούτε καν στην Πρεσβεία της Μοσχάς, ούτε στο ελληνικό ΥΠΕΞ, που να αναφέρουν κάτι τέτοιο και η μαρτυρία ενός ανθρώπου δεν αποτελεί τεκμήριο. Μου θυμίζει αυτή την «ανοησία;» που είχε γράψει ο Σολζενίτσιν στο Αρχιπέλαγος, ότι τάχα οι Ελληνοπόντιοι της Αμπχαζίας- Ατζαρίας εκτοπίστηκαν στην Κ. Ασία (1949) γιατί οι συμπατριώτες τους στην Ελλάδα χάσανε στον εμφύλιο (η εκδίκηση του Στάλιν τάχα- εδώ είναι που και ο Τζούχα ξεφεύγει κι αρχίζει τις υπερβολές…). Θεωρώ ότι όταν εξετάζουμε ιστορικά ένα σενάριο ή μια υπόθεση εργασίας είναι καλό να προσφεύγουμε στα αρχεία και στη συλλογική μνήμη κι όχι σε μια μαρτυρία ενός οποιουδήποτε προσώπου.

Το ίδιο ισχύει και για αυτό που αναφέρει παρακάτω, ότι υπήρχε κάποιος ο οποίος σε τηλεγράφημά του στην Πρεσβεία είπε ότι υπήρχαν Έλληνες, οι οποίοι σήκωσαν τα όπλα εναντίον των κομμουνιστών την περίοδο 1929-1934. Υπάρχει μια σειρά αρκετών τόμων οι οποίοι αναφέρονται στην περίοδο της κολεκτιβοποίησης («Tragediia sovetskoi derevni»- Η τραγωδία της σοβιετικής υπαίθρου), στα οποία δημοσιεύονται χιλιάδες έγγραφα τα οποία απαριθμούν άπειρα περιστατικά ένοπλων ή μη συγκρούσεων ανάμεσα σε αντιφρονούντες και κομμουνιστές εκείνη την περίοδο. Ευτυχώς ή δυστυχώς δεν υπάρχουν αναφορές για ένοπλες εξεγέρσεις σε ελληνικά χωριά. Δεν αποκλείεται και να υπήρχαν κ. Γκίκα, αλλά απλά μια μαρτυρία δεν είναι ικανή να επιβεβαιώσει κάτι τέτοιο.

Μετά λέει (επικαλούμενος έγγραφο της Πρεσβείας):
«Μεγάλος αριθμός των συλληφθέντων την περίοδο 1937-1939 αφέθησαν σύντομα ελεύθεροι. Σύμφωνα με έκθεση της ελληνικής πρεσβείας στη Μόσχα, μόνο κατά τα έτη 1938-1939 αποφυλακίστηκαν πάνω από 755 άτομα: Αριθμός που εκτιμάται πολύ μεγαλύτερος από την ίδια την πρεσβεία λόγω έλλειψης συνολικής εικόνας»

Αφού επικαλείται λοιπόν επίσημα έγγραφα, στα οποία προφανώς έχει κάνει έρευνα για να τα χρησιμοποιεί στη βιβλιογραφία του, γιατί δεν αναφέρει ότι η Πρεσβεία στη Μόσχα έκανε συνεχώς εκκλήσεις στο Σοβιετικό κράτος να απελευθερωθούν Έλληνες υπήκοοι οι οποίοι βρίσκονταν στις φυλακές για ποινικά αλλά και πολιτικά αδικήματα (το αστείο είναι ότι ούτε κι η ίδια η Πρεσβεία μπορούσε εύκολα να διαπιστώσει ποιοι ήταν πολιτικοί και ποιοι ήταν ποινικοί κρατούμενοι); Δεν ήταν η καλοσύνη των σοβιετικών αρχών λοιπόν η οποία απελευθέρωνε αβέρτα Έλληνες, αλλά η πίεση που ασκήθηκε από τις ελληνικές αρχές μέσω της Πρεσβείας της Μόσχας, να απελαθούν ΜΟΝΟ οι Έλληνες υπήκοοι (κι όχι οι Έλληνες με σοβιετική υπηκοότητα) οι οποίοι κρατούνταν στις σοβιετικές φυλακές. Δεν αναφέρει επίσης ότι η πλειοψηφία των κρατουμένων που αφέθηκαν ελεύθεροι, στάλθηκαν απευθείας στην Ελλάδα. Πάλι δηλαδή λέει τη μισή αλήθεια, επιβεβαιώνοντας ότι η έρευνα που ίσως και να έκανε στα αρχεία του ΥΠΕΞ μπορεί να ήτανε και επιφανειακή.

Το καλύτερο όμως το άφησα για το τέλος:
«Ο συνολικός αριθμός των μετεγκατεστημένων, σύμφωνα με τα αρχεία της KGB (αναφέρονται ως «ειδικοί μέτοικοι»), μέχρι το 1953 ανερχόταν σε 14.760.»

Χωρίς προφανώς να επικαλείται κάποιο έγγραφο της KGB, αναφέρει κάτι το οποίο είναι λάθος. Ο αριθμός των «μετεγκατεστημένων» (spetspereseletsy ή spetsposelentsy), όρος ο οποίος είναι απλά μια κατασκευή του ίδιου του σοβιετικού κράτους, καθώς στη συνείδηση πολλών Ελλήνων που εκτοπίστηκαν, η πράξη αυτή ερμηνεύτηκε ως εξορία, είναι σχεδόν διπλάσιος και αυτό το επιβεβαιώνουν με παραπομπές σε επίσημα έγγραφα του σοβιετικού κράτους και ο Ιωαννίδης και ο Τζούχα και η Βουτυρά. Μόνο στα έγγραφα του ιστορικού αρχείου του ΥΠΕΞ αναφέρονται αριθμοί κάτω των 20.000 κι αυτό λόγω έλλειψης σωστής πληροφόρησης: Η ελληνική Πρεσβεία στη Μόσχα είχε αποκλειστεί από τη σοβιετική αστυνομία τουλάχιστο για δυο- τρεις μήνες μετά τις 13-14 Ιουνίου του 1949, οπότε και έλαβε χώρα ο εκτοπισμός Ελλήνων, Ιρανών και Τούρκων της Γεωργίας (συμπεριλαμβάνω εδώ και Αμπχαζία – Ατζαρία), με αποτέλεσμα τα αριθμητικά στοιχεία τα οποία αναφέρει ο Πρέσβης μας να είναι πλασματικά και άμεσα αμφισβητήσιμα. Έτσι εξηγείται η κακή πληροφόρηση…

Το συμπέρασμά μου είναι το εξής: Η μισή αλήθεια είναι η αρχή της παραχάραξης της ιστορίας. Αν το ΚΚΕ επιθυμεί να ακολουθήσει αυτό το δρόμο θα είναι ένα σοβαρό πλήγμα για την ίδια την αριστερά. Ο κομμουνισμός δεν είναι μια συλλογική «ψευδαίσθηση», όπως δυστυχώς τον κατονομάζει ο Φρανσουά Φουρέ, καθώς ενέπνευσε πλήθος κινημάτων από ανθρώπους σε κάθε γωνιά του πλανήτη που πίστευαν στην ισότητα, στην ανεξαρτησία, στην αλληλεγγύη, ακόμη και στην αγάπη. Το σκληροπυρηνικό προφίλ των Κομμουνιστικών Κομμάτων δυστυχώς διέψευσε τις προσδοκίες τους και πρόδωσε τις ελπίδες τους.

Το ΚΚΕ δεν θα κερδίσει κάτι με την αποκατάσταση του σταλινισμού και καλό θα ήταν να επανεξετάσει τη στάση του γύρω από την ιστορία, κάνοντας μια ουσιαστική αυτοκριτική και αναζωπυρώνοντας την ελπίδα για μια διαφορετική ζωή στους ανθρώπους που την έχουν ανάγκη ακόμη και σήμερα. «

(Από τον «Κόκινο Καπνα«)

—————————————————

 

Η κίτρινη περιοχή που είναι κυκλωμένη με κόκκινο χρώμα, είναι η περιοχή της Κολιμά (πρωτεύουσα το Μαγκαντάν) στη βορειοανατολική Σιβηρία. Στην περιοχή αυτή υπήρχαν 120 περίπου Στρατόπεδα Συγκέντρωσης, που πρωτοδημιουργήθηκαν το 1932 για να υποδεχθούν τους εσωκομματικούς αντιπάλους. Στή συγκεκριμένη συστάδα των στρατοπέδων συγκέντρωσης έχασαν τη ζωή τους περί τους 1.200 Έλληνες. Μεταξύ αυτών στελέχη των ελληνικών σοβιετικών κομμουνιστικών οργανώσεων, καθώς και στελέχη του ΚΚΕ, που είχαν καταφύγει στη Σοβιετική Ένωση για να γλυτώσουν τις διώξεις που άρχισαν με την ψήφιση του Ιδιώνυμου (1928) 

              

——————————————–

Τα κείμενα που δημοσιεύονται είναι γραμμένα με το 20γράμματο αλφάβητο, αποτέλεσμα της μεγάλης γλωσσικής μεταρρύθμιση του 1926. Τότε, οι πλέον ριζοσπαστικές απόψεις του δημοτικιστικού κινήματος έγιναν πράξη, μετά από απόφαση της Πανσυδεσμικής Συνδιάσκεψης των Ελλήνων διανοουμένων. Σε πρώτη φάση υιοθετήθηκε η φωνητική γραφή με την αντικατάσταση του 24γράμματου αλφαβήτου από το 20γράμματο, καθώς και η αντικατάσταση της καθαρεύουσας από τη δημοτική. Στη συνέχεια θα εμφανιστεί μια έντονη και επίμονη αριστερή κριτική προς το δημοτικισμό, από διανοούμενους που πίστευαν ότι η γλώσσα τωνΕλλήνων της ΕΣΣΔ δεν είναι η δημοτική αλλά οι διάλεκτοι (ποντιακά και μαριουπολίτικα). Ειδικά για την ποντιακή, καταβλήθηκε μεγάλη προσπάθεια να αναγνωριστεί ως η επίσημη ελληνική γλώσσα για τους σοβιετικούς Έλληνες. Οι υποστηρικτές αυτής της άποψης θα πεθάνουν στα στρατόπεδα της Σιβηρίας. Κατηγορήθηκαν για «αριστερή παρέκκλιση στο γλωσσικό ζήτημα» .

                             

                

πώς διαβάζουμε κείμενα σε 20γράμματο αλφάβητο:

Το 20γράμματο αλφάβητο καθιερώθηκε για τους σοβιετικούς Έλληνες (περίπου 400.000 άτομα) σε συνδιάσκεψη Ελλήνων εκπαιδευτικών στην ΕΣΣΔ το 1926.

Η αντικατάσταση του 24γράμματου με το 20γράμματο ήταν ένα από τα μέτρα της γλωσσικής μεταρρύθμισης.

Καταργήθηκαν:

-τα γράμματα της αλφαβήτου που δεν προφέρονται: ‘η’, ‘ω’

-οι δίφθογγοι,

-το ‘σ’ στη μικρογράμματη γραφή και στη θέση του εισήχθη το “ς”,

-τα διπλά γράμματα ‘ξ’ και ‘ψ’.

Το ‘υ’ καθιερώθηκε στη θέση του ‘ου’

Επίσης εισήχθη το μονοτονικό σύστημα. Στη λήγουσα δεν έμπαινε τόνος…

 

 

 

 

 

 

 

Μνημείο για τα θύματα των σταλινικών διώξεων στο ελληνικό χωριό Μπουγάς της Μαριούπολης (νότιοανατολική Ουκρανία). Από το χωριό αυτό εξοντώθηκαν, είτε με εκτέλεση είτε με αποστολή σε στρατόπεδο συγκέντρωσης της Σιβηρίας, 135 άτομα. Σήμερα στο χωριό αυτό κατοικούν 3.000 κάτοικοι. Στην περιοχή της Μαριούπολης (περιφέρεια Ντονιέτσκ) υπάρχουν 25 αμιγή ελληνικά χωριά.