-Ο Φαλμεράιερ και η συνέχεια των Ελλήνων…

Είναι ο Φαλμεράιερ ο ιδεολογικός αντίπαλος του ελληνικού εθνικισμού, όπως πιστεύουν διάφοροι ιδεοληπτικοί;

Η κατασκευαστική περί έθνους θεωρία έχει πλέον ζωή μιας γενιάς. Στην Ελλάδα όλα τα φαινόμενα έρχονται καθυστερημένα και εκφράζονται παραμορφωμένα και ελλειπτικά.

Το παλιό, αμφιλεγόμενο βιβλίο του Φαλμεράιερ «Η Ιστορία της Χερσονήσου του Μοριά κατά το Μεσαίωνα», υπήρξε το έργο αναφοράς όλων, εντίμων και ατίμων, που ήθελαν να αποδείξουν ότι οι Έλληνες είχαν εξαφανιστεί και ότι οι νέοι Έλληνες είναι γέννημα του ευρωπαϊκού φιλελληνισμού και του εθνικισμού, ο οποίος μετέτρεψε εργαλειακά (κατασκεύασε λένε οι νεότεροι) τους μη ελληνικούς λαούς της Βαλκανικής σε φαντασιακά Έλληνες. Οι οπαδοί του Φαλμεράιερ υποστηρίζουν ότι: «…ο Φαλμεράιερ τινάζει στον αέρα το μύθο πάνω στον οποίο στηρίχτηκαν οι ιδεολογικές βάσεις του ελληνικού κράτους…» Είναι όμως έτσι;

Γιατί άραγε οι γνώστες  αποσιωπουν πλήρως ένα άλλο εξίσου -άν όχι περισσότερο- σημαντικό έργο του Φαλμεράϊερ, το  «Geschichte des Kaiserthums von Trapezunt» (Ιστορία της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας), που εκδόθηκε στο Μόναχο το 1827.

Εκεί ο Φαλμεράιερ φαίνεται να βρίσκεται στον αντίποδα των «κατασκευαστών», εφόσον αποδέχεται τη συνέχεια των Ελλήνων και θεωρεί ότι το ελληνικό έθνος υπήρχε διαρκώς και συνεχώς από τους ομηρικούς χρόνους, ως διακριτή οντότητα, χωρίς ιδιαίτερες «μεταμορφώσεις».

Ο Φαλμεράιερ θεωρεί Έλληνες -με τη σημασία που δίνουν οι δυτικοί του 19ου αιώνα- τους μεσαιωνικούς Ρωμιούς .

Γράφει στον Πρόλογο του «Geschichte des Kaiserthums von Trapezunt« :

«Η ιστορία της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας… οδηγεί τον αναγνώστη στο χρόνο, μέχρι το παρηκμασμένο ανάκτορο του αρχαίου ελληνικού μεγαλείου… Ο χαρακτήρας τους είναι τραγικός, όπως και η όλη ιστορία της ελληνικής φυλής….»

Και παρακάτω:

«…Εδώ βρίσκεται το μυστικό της νίκης της ημισελήνου πάνω στο χριστιανισμό της Ανατολής. Ο Έλληνας είχε ξεχάσει τελείως την πολεμική τέχνη. Και ο αγροίκος Τούρκος, όταν ξεσπάθωσε να κατακτήσει την κληρονομιά των Παλαιολόγων και των Κομνηνών, βρήκε μπροστά του ‘εναν τρέμοντα, αλλά ελπίζοντα σε μια από θαύμα σωτηρία φοβισμένο αντίπαλο. Στο πέρασμα του χρόνου τα πράγματα είχαν αλλάξει τόσο πολύ, που οι εγγονοί των αρχαίων εκείνων ανδρών, οι οποίοι κάποτε στις Πλαταιές και στη Σαλαμίνα διαπληκτίζονταν ποιοι θα πρωτοπολεμήσουν για την ελευθερία του ανθρώπινου γένους, τώρα είχαν καταντήσει να πιστεύουν ότι θα σπιλωθούν αν έπιαναν τα όπλα για να επιδιώξουν να υπερασπιστούν μ’ αυτά την πατρίδα ενάντια στους βαρβάρους…»

Επίσης περιγράφει την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας (1204-1461)  ως «ελληνικό κράτος» και θεωρεί ότι με την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς:

«….έχει προσδιορίσει την αληθινή χρονική στιγμή, κατά την οποία το ένδοξο έθνος των Ελλήνων εξαφανίστηκε από τις τάξεις των λαών και βούλιαξε στο σκοτάδι μιας τετρακοσιοπενηντάχρονης νύχτας».

Έχει και πολλά άλλα σημεία, αιρετικά για τις «μέχρι τώρα εικόνες μας» που καλά θα ήταν οι σοβαροί μελετητές τέτοιων ζητημάτων να τα λάβουν υπ’ όψη τους. [Όμως, αυτό που αποδεικνύει ο Φαλμεράιερ το αμφισβητούν οι βούλγαροι τουρκόφιλοι νεοναζί του Bulgarmak…. Δείτε το! Είναι αποκαλυπτικό της εθνικιστικής βλακείας και της πρακτορικής εθελοδουλείας]

Βεβαίως ελάχιστοι από τους νεοέλληνες οπαδούς του αναρωτήθηκαν, πώς είναι δυνατόν, τι σκοπιμότητες υπήρξαν και τι δουλείες εξυπηρετήθηκαν, ώστε το 1827 να γράφει τα παραπάνω και τρία χρόνια αργότερα να αγνοεί τελείως την ύπαρξη συμπαγών ελληνόφωνων ομάδων στο Μωριά  (Τσακωνιά, Μάνη κ.ά.), αλλά και στα υπόλοιπα Βαλκάνια (Θεσσαλία, περιοχή του Ολύμπου και σημαντικές, διόλου ευκαταφρόνητες περιοχές σ’ όλη τη Μακεδονία, Ήπειρο, Θεσαλονίκη, Χαλκιδική, Ανατολική Θράκη και Κωνσταντινούπολη, Ανατολική Ρωμυλία κ.ά.) , καθώς και στα νησιά (Αιγαίο, Κύπρος, Κρήτη) και στην Ιωνία και να  γράφει ακραίες -σχεδόν ρατσιστικές- υπερβολές:

«Η Ελληνική φυλή έχει τελείως εξολοθρευθή από την Ευρώπη. Η φυσική ομορφιά, το μεγαλείο του πνεύματος, η απλότητα των συνηθειών, η καλλιτεχνική δημιουργία, οι αθλητικοί αγώνες, οι πόλεις, τα χωριά, το μεγαλείο των μνημείων και των αρχαίων ναών, ακόμα και το όνομα του λαού, έχουν εξαφανισθή από την Ελλάδα… Ούτε μία απλή σταγόνα αίματος, γνησίου ελληνικού αίματος, δεν τρέχει στις φλέβες των χριστιανών κατοίκων της σημερινής Ελλάδας. Μιά τρομερή καταιγίδα διασκόρπισε έως την πιό απόμακρη γωνιά της Πελοπονήσου μιά νεά φυλή συγγενή προς την μεγάλη φυλή των Σλάβων. Οι Σκύθες-Σλάβοι, οι Ιλλυριοί-Αρβανίτες, οι συγγενικοί με τους Σέρβους και τους Βουλγάρους λαοί, είναι εκείνοι που τώρα ονομάζουμε Ελληνες. Ενας λαός με σλαβικά χαρακτηριστικά , τοξοειδείς βλεφαρίδες και σκληρά χαρακτηριστικά Αλβανών βοσκών του βουνού, που φυσικά δεν προέρχεται από το αίμα του Νάρκισου, του Αλκιβιάδη και του Αντίνοου. Μόνο μία δυνατή ρομαντική φαντασία μπορεί να ονειρεύεται ακόμα μιά αναγέννηση των αρχαίων Ελλήνων... Ενα διπλό στρώμα από ερείπια και ο βόρβορος δύο νέων και διαφορετικών λαών σκεπάζει τους τάφους των αρχαίων Ελλήνων. Τα αθάνατα έργα του αρχαίου ελληνικού πνεύματος και μερικά ερείπια, που βρίσκονται στην Ελλάδα, αποτελούν τώρα την μόνη απόδειξη πως πριν από πολλά χρόνια υπήρχε ένας λαός σαν τους Ελληνες.»

Βεβαίως, οι φιλίστορες γνωρίζουν αυτό που πολλοί απέκρυψαν. Το 1830 ο Φαλμεράιερ έχει ήδη προσχωρήσει στη θεωρία περί ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ακριβώς γι αυτό  θα έπρεπε να υπονομευτεί το φιλελληνικό αντιαπολυταρχικό ευρωπαϊκό ρεύμα, το οποίο υπήρξε και ο κύριος σύμμαχος των επαναστατών. Και ο καλύτερος τρόπος ήταν να αμφισβητηθεί η ελληνικότητα των επαναστατών και να καλλιεργηθούν τα αντισλαβικά αντανακλαστικά των δυτικών…  Και αυτό μέσα από την επιλεκτική ανάδειξη στοιχείων και αποσιώπηση των ενοχλητικών…

Ο Φαλμεράιερ δεν πολυπέτυχε στις στοχεύσεις του εκείνη την περίοδο. Όμως αγκαλιάστηκε σε υπερβολικό βαθμό από εμμονικούς τύπους, κύκλους και σκοπιμότητες που επιβιώνουν μέχρι σήμερα και υποστηρίζουν:  «Οι θέσεις του Φαλμεράυερ, και ανεξάρτητα από τις προθέσεις του, υπήρξαν αντικειμενικά, ευθεία βολή στην ιδέα περί ιστορικής συνέχειας αρχαίων και νέων Ελλήνων, την ιδέα που θα αποτελέσει το σκληρό πυρήνα, την ψυχή, του ελληνικού εθνικού μύθου…. Το γεγονός αυτό, αναδυκνύει το Φαλμεράυερ σε αντίπαλο δέος του ελληνικού εθνικισμού, τη δε θεωρία του περί εκσλαβισμού, σε “επικίνδυνο” ιστορικό κεφάλαιο”.

Βιβλιογραφία για την Τραπεζούντα δείτε [ΕΔΩ]

Για το «Εγκώμιον Τραπεζούντος» του Βησσαρίωνα, [ΕΔΩ]

Μια ενδιαφέρουσα συζήτηση για τις ταυτότητες και το έθνος, έγινε (και συνεχίζεται) μ’ αφορμή την έκδοση του βιβλίου του Πέτρου Θεοδωρίδη  [ΕΔΩ]

[Εσθλαβωθη δε πασα η χωρα και γεγονε βαρβαρος, dit Constantin (de Thematibus, l. II, c. 6, p : 25), dans un style aussi barbare que son idée, et auquel il ajoute, selon son ordinaire, une ridicule épigramme. L’écrivain qui nous a donné des épitomés de Strabon, observe aussi και νυν δε πασαν Ηπειρον, και Ελλαδα σχεδον Μακεδονιαν, και Πελοποννησον Σκυθαι Σκλαβοι νεμονται (l. VIII, p. 98, édition de Hudson). Dodwell, à propos de ce passage (Geogr. minor., t. II, Dissert. 6, p. 170-191), raconte d’une manière fatigante les incursions des Esclavons, et il fixe à l’année 980 l’époque de ce commentateur de Strabon.] http://www.mediterranee-antique.info/Rome/Gibbon/L10/L1004.htm