-H Λούξεμπουργκ, ο Πόντος και το εθνικό ζήτημα

ΣΕΚΕ Versus Λούξεμπουργκ

Η σλαβομακεδονική κρίση, καθώς και η επέτειος της γενοκτονίας των Ποντίων φέρνει ξανά στο προσκήνιο δύο φαινομενικά ξεχωριστά ζητήματα. Το πρώτο είναι τη στάση που θα έπρεπε να κρατά η Αριστερά απέναντι στις εθνικές διεκδικήσεις και στις συγκρούσεις που απορρέουν απ’ αυτές και υπονομεύουν το ταξικό κίνημα. Το δεύτερο είναι το τι έγινε στην Ανατολή την περίοδο 1908-1923.

Το ποια θα έπρεπε να είναι η  στάση του επαναστατικού κινήματος απέναντι στα εθνικά κινήματα, η Λούξεμπουργκ το απάντησε με απόλυτο τρόπο.  Εξειδικεύοντας τη θεώρησή της, με αφορμή το Πολωνικό Ζήτημα αντιτάχθηκε πλήρως  -παρ’ ότι Πολωνή και η ίδια- στις προσπάθειες των Πολωνών να προτάξουν τα εθνικά αιτήματα της απελευθέρωσης από το ρωσικό ζυγό. Με επιχείρημα ότι το εθνικό κίνημα υπονομεύει το ταξικό και δημιουργεί διχόνοια στους κόλπους της εργατικής τάξης.

Μόνο στην περίπτωση του Ανατολικού Ζητήματος η Λούξεμπουργκ θεώρησε ότι τα εθνικά κινήματα των χριστιανικών λαών ταυτίζονται και εκφράζουν το ταξικό κίνημα. Γι αυτό και κάλεσε το επαναστατικό κίνημα να συνδράμει τον αγώνα τους και να αγωνιστεί για τη διάλυση της απολυταρχικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της «Τουρκίας» όπως την αποκαλεί.

Αντιμετωπίζοντας τον ανορθολογισμό της ελληνικής Αριστεράς και στα δύο αυτά ζητήματα, αναδημοσιεύουμε το μέρος «Τουρκικός εθνικισμός, γενοκτονίες και Ρόζα Λούξεμπουργκ«από το κείμενο που φιλοξενούμε και έχει ως τίτλο Πόντος και Αριστερά με την υποσημείωση ότι ο Πόντος ήταν μέρος του μικρασιατικού προβλήματος …

[ τα έργα της Λούξεμπουργκ… ΕΔΩ ]

»  ….. Ας δούμε όμως πολύ σύντομα πώς διαμορφώθηκαν οι ιστορικές συνθήκες που οδήγησαν στις γενοκτονίες.

          Οι Έλληνες είχαν καταφέρει να αποκτήσουν ένα μικρό κρατίδιο στο Νότο της βαλκανικής χερσονήσου, στο πλέον καθυστερημένο και απομακρυσμένο από τα κέντρα του ελληνισμού χώρο. Ο κύριος όγκος των Ελλήνων θα συνεχίσει να ζει υπό οθωμανική κυριαρχία, ενώ στα μεγάλα αστικά κέντρα -Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Τραπεζούντα- οι ελληνόφωνοι ήταν αναλογικά περισσότεροι απ’ ότι στην Αθήνα το 1830 ή τη Θεσσαλονίκη το 1910.

          Η ιστορική εποχή χαρακτηρίζεται από τη διαδικασία αστικοδημοκρατικού μετασχηματισμού και υπέρβασης των αυτοκρατορικών οθωμανικών φεουδαρχικών δομών. Σε μια κοινωνία όπου κυρίαρχο κοινωνικό στρώμα ήταν οι μουσουλμάνοι και κυρίαρχη κοινωνική συμπεριφορά ήταν η θρησκευτική απαξίωση των χριστιανών και των εβραίων, οι περιφρονημένοι τομείς της αναδυόμενης νέας καπιταλιστικής οικονομίας θα αποτελέσουν διέξοδο για τους περιφρονημένους λαούς της Αυτοκρατορίας. Οι Έλληνες, οι Αρμένιοι και οι Εβραίοι, μετά τη σχετική απόδοση δικαιωμάτων με το Χάτι Χουμαγιούν (1856) θα συγκροτήσουν το κύριο τμήμα της νεοδημιουργημένης οθωμανικής αστικής τάξης. Έτσι, τα αστικά στρώματα των υπόδουλων λαών θα αποτελέσουν την αντικειμενική κοινωνική δύναμη που θα κληθεί να οδηγήσει την φεουδαρχική κοινωνία στον αστικοδημοκρατικό μετασχηματισμό.

 (Γερμανοί και Τoύρκοι αξιωματικοί. Η ενίσχυση του τουρκικού εθνικισμού υπήρξε προτεραιότητα του γερμανικού ιμπεριαλισμού)

          Για τους υπόδουλους Έλληνες και Αρμένιους η μόνη ανεκτή προοπτική θα μπορούσε να είναι η απόδοση ισονομίας και ισοπολιτείας από την οθωμανική διοίκηση. Όμως η Ιστορία θα επιβάλλει την αντίθετη πορεία.

          Η μοιραία πολιτική δύναμη που θα αναλάβει βίαια την πολιτική διαχείριση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας θα είναι οι Νεότουρκοι, οι οποίοι θα καταλάβουν με πραξικόπημα την εξουσία το 1908. Με την πράξη τους αυτή θέτουν ουσιαστικά τέλος σε μια μακραίωνη περίοδο οθωμανικής παράδοσης, που συγκροτούσε ένα πολυεθνικό μουσουλμανικό κράτος με κύρια έμφαση στην θρησκευτική επιλογή. Εφεξής, για τους Τούρκους εθνικιστές το αίτημα θα είναι η κυριαρχία της εθνικιστικής τουρκικής εκδοχής, τόσο κατά των χριστιανικών κοινοτήτων (Ελλήνων, Αρμενίων, Ασυροχαλδαίων και Αράβων), όσο και κατά των πολυεθνοτικών και πολύγλωσσων μουσουλμανικών μαζών. Στην περίπτωση αυτή, μια ομάδα φανατικών στρατιωτικών θα επιχειρήσει να εξοντώσει τα εκατομμύρια των χριστιανών με μια επίσημη απόφαση που θα λάβει το κόμμα τους τον Οκτώβριο του 1911.

              Την κατάσταση αυτή, τις αντιθέσεις αλλά και τις υποχρεώσεις του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος θα επεξεργαστεί η Ρόζα Λούξεμπουργκ σε κάποια εκπληκτικά για τη διορατικότητά τους κείμενα. Στη μπροσούρα της με τίτλο «Οι αγώνες στη Τουρκία και η σοσιαλδημοκρατία« γράφει: «Η Τουρκία δεν μπορεί να αναγεννηθεί σαν σύνολο γιατί αποτελείται από διαφορετικές χώρες. Κανένα υλικό συμφέρον, καμιά κοινή εξέλιξη που θα μπορούσε να τις συνδέσει δεν είχε δημιουργηθεί! Αντίθετα, η καταπίεση και η αθλιότητα της κοινής υπαγωγής στο τουρκικό κράτος γίνονται όλο και μεγαλύτερες! Έτσι δημιουργήθηκε μια φυσική τάση των διαφόρων εθνοτήτων να αποσπασθούν από το σύνολο και να αναζητήσουν μέσα από μια αυτόνομη ύπαρξη το δρόμο για μια καλύτερη κοινωνική εξέλιξη. Η κρίση της Ιστορίας για την Τουρκία είχε πια βγει: βάδιζε προς την διάλυση«.

 (Times του Λονδίνου. Για το συνέδριο των Νεοτούρκων)

          Σε ταξικό επίπεδο η σύγκρουση θα είναι μεταξύ των προοδευτικών αστικών στρωμάτων των χριστιανικών, κυρίως, λαών και των εθνικιστών στρατιωτικών. Γνωρίζει πολύ καλά η Λούξεμπουργκ τη ταξική αυτή διαφοροποίηση, όταν καλεί το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα να στηρίξει τα χριστιανικά κινήματα της Αυτοκρατορίας. Γι΄ αυτό η Λούξεμπουργκ θα γράψει: «…Η σημερινή μας θέση στο Ανατολικό Ζήτημα είναι να αποδεχτούμε τη διαδικασία διάλυσης της Τουρκίας ως μια υπαρκτή πραγματικότητα και να μην κάνουμε σκέψη ότι θα μπορούσε ή θα έπρεπε κανείς να τη σταματήσει και να εκδηλώσουμε στους αγώνες για αυτοδιάθεση των χριστιανικών εθνών την απεριόριστη συμπαράστασή μας.»

          Η χρυσή ευκαιρία για τον τουρκικό εθνικισμό θα δοθεί  την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν σε συνεργασία με το γερμανικό ιμπεριαλισμό θα προσπαθήσει να υλοποιήσει της ειλημμένες του αποφάσεις. Από το 1914 θα αρχίσουν οι εθνικές εκκαθαρίσεις κατά των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης και της Ιωνίας αρχικά και θα συνεχιστούν κατά των Αρμενίων με τη γενοκτονία -που είναι και η μόνη ευρύτερα γνωστή πράξη του γενικευμένου παντουρκιστικού σεναρίου. Από το 1916 η γενοκτονία θα συμπεριλάβει και τους ελληνικούς πληθυσμούς στη βόρεια Μικρά Ασία, τον Πόντο. Οι Πόντιοι παράλληλα, θα εκφράσουν την αντίστασή τους με τη συγκρότηση ενός αυθόρμητου και ελάχιστα κεντρικά καθοδηγημένου ένοπλου επαναστατικού κινήματος, του ποντιακού αντάρτικου. Αργότερα ο Σοβιετικός ιστορικός Νόβιτσεφ θα το χαρακτηρίσει ως «επαναστατικό αγροτικό κίνημα». Να σημειωθεί ότι η επαναστατική παράδοση θα χαρακτηρίσει και τους αγροτικούς πληθυσμούς στο βόρειο Εύξεινο Πόντο, όπου οι Έλληνες της Μαριούπολης θα  πλαισιώσουν και θα αγωνιστούν στο πλαίσιο του Μαχνοβίτικου αναρχικού αγροτικού κινήματος.

 (Το ποντιακό κίνημα θα προσπαθήσει  να παρέμβει στις μεταοθωμανικές συνθήκες και θα αγωνιστεί μόνο του για την πολιτική χειραφέτηση)

          Γενικά ο τουρκικός εθνικισμός θα φανεί ιδιαίτερα επιτυχημένος στις επιλογές του, καταφέρνοντας με μια φρενήρη ρατσιστική πορεία να εξοντώσει τις κοινότητες που θεωρούσε εν δυνάμει επικίνδυνες. Η τελική πράξη του δράματος θα «παιχθεί» στη «γκιαούρ Ιζμίρ», την «άπιστη Σμύρνη» το Σεπτέμβριο του ‘22, όταν τα στρατεύματα του Μουσταφά Κεμάλ Πασά -που οι Τούρκοι εθνικιστές θα του προσδώσουν το χαρακτηρισμό Ατατούρκ, δηλαδή «γεννήτορα των Τούρκων»- θα εξοντώσουν με έναν απίστευτο τρόπο για τη σύγχρονη Ιστορία το χριστιανικό πληθυσμό (Έλληνες και Αρμενίους).  Πρέπει να σημειωθεί ότι τους προς εξόντωση πληθυσμούς, συνειδητά εγκατέλειψαν στο έλεος των κεμαλικών οι ελληνικές αρχές κατοχής μετά από εντολή της φιλομοναρχικής ελληνικής κυβέρνησης  «για να μη δημιουργηθεί προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα».

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΑ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΥ …

FREIHEIT IST IMMER DIE FREIHEIT DES ANDERS -DENKENDEN …