Ένας ιερέας-ήρωας του Δημοκρατικού Στρατού
Ένα εξαιρετικό ντοκουμέντο έφερε στο φως ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης στο πλαίσιο ενός κειμένου του.
Αφορά την ιστορία του ιερέα Κυριάκου Ταμουρίδη, γεννημένου το 1900 στο Μιτζιγκέρτ του Καρς (Καύκασος), εγκατεστημένου ως πρόσφυγας του ’22 στο χωριό Ολυμπιάδα της Ελασσόνας, στη δυτική πλευρά του Ολύμπου, προοδευτικού και επαναστάτη που για να γλυτώσει τη μεταδεκεμβριανή τρομοκρατία
-κατέφυγε στο βουνό μαζί με καταδιωκόμενους παλιούς ελασίτες,
-εντάχθηκε στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας,
-συμμετείχε σε μάχες,
-τραυματίστηκε και
-συλλήφθηκε,
-δικάστηκε από έκτακτο στρατοδικείο και
-εκτελέστηκε από το αμερικανόδουλο κράτος….
Αναδημοσιεύουμε όλο το κείμενο όπως αναρτήθηκε :
«…Στην ενότητα “Θύματα Εμφυλίου Πολέμου 1946-1949“, (σ.τ. Π&Α εννοεί το Μνημείο Πεσόντων της Ολυμπιάδας ) υπάρχει και το όνομα του ιερέα Κυριάκου Ταμουρίδη, ο οποίος εντάχθηκε στο Δημοκρατικό Στρατό, τραυματίστηκε σε μάχη, συνελήφθη, καταδικάστηκε από στρατοδικείο σε θάνατο και εκτελέστηκε:
Παρακάτω, η φωτογραφία του ιερέα Κυριάκου Ταμουρίδη με τη λεζάντα, όπως δημοσιεύτηκε στο βιβλίο “‘Απ’ τον Όλυμπο στο Γράμμο” του Λύσανδρου Ταμουρίδη:
Ο Λύσανδρος Ταμουρίδης που διέσωσε την ιστορία, αλλά και τη φωτογραφία του μοναδικού ιερέα-ανταρτη του ΔΣΕ που εκτελέστηκε για τα φρονήματα και τη δράση του, διέσωσε και μια δική του εξαιρετικής ιστορικής, αλλά και καλλιτεχνικής αξίας φωτογραφία.
Στη σπάνια φωτογραφία ο Λ. Ταμουρίδης και η Κωσταντίνα Ευθυμίου στον Εμφύλιο (Βίτσι 1948). Δύο μέρες μετά τη λήψη της φωτογραφίας, η Ευθυμίου σκοτώθηκε και ο Ταμουρίδης τραυματίστηκε σοβαρά….
Ο Όλυμπος υπήρξε σημαντικό πεδίο αντίστασης κατά των Γερμανών ναζί κατακτητών, οι οποίοι προέβησαν σε διάφορα αντίποινα, όπως την καταστροφή του ιστορικού βυζαντινού μοναστηριού του Αγίου Διονυσίου στην ανατολική πλευρά του βουνού….»
Το κείμενο που περιέχει και άλλα ενδιαφέροντα στοχεία μπορείτε να τα δείτε πατώντας ΕΔΩ
39 Σχόλια »
Σχολιάστε
[Μια αριστεροποντιακή διαδικτυακή κολεχτίβα]
“Ξέρω πως ποτέ δε σημαδεύουνε στα πόδια.
Στο μυαλό είναι ο Στόχος,
το νου σου ε;”
-”ΠΟΝΤΟΣ και ΑΡΙΣΤΕΡΑ”: Ποιοί και Γιατί……….
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ: Αθώωσαν τους υπεύθυνους της Μικρασιατικής Καταστροφής….
ΑΝΑΘΕΜΑ!
Το πρωτοσέλιδο τουρκικής εφημερίδας (Αύγουστος ’22) με τις φωτογραφίες των Γούναρη και Στράτου και τον τίτλο:
«ΓΟΥΝΑΡΗΣ-ΣΤΡΑΤΟΣ: ΟΙ ΣΩΤΗΡΕΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ»
Η Διεθνής στα ποντιακά
(από την ΕΣΣΔ του Μεσοπολέμου)
Η Διεθνής (κ.ά) στα ποντιακά ,
όπως τραγουδήθηκε στην Ελλάδα,
σε απαγγελία μπάρμπα Γιάννη Ταμτάκου με συνοδεία didgeridoo
«Σαράντα Μήλα Κόκκινα» από τον Μάνο Κατράκη
ΔΙΑΒΑΣΤΕ:
-Σφαγή της Σμύρνης: ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ!
-H Λούξεμπουργκ, ο Πόντος και το εθνικό ζήτημα
Τα μνημεία των προσφύγων του ’22
Για τις διαφημίσεις της WordPress
ΓΛΥΠΤΟΘΗΚΗ (Πόντος-Μικρά Ασία-ΕΣΣΔ)
Δρόμος της Αριστεράς
Ενα blog για τον Εμφύλιο
Σχόλια
Trisnastivaliotromot… στη 100 χρόνια από τη Μικρασιατική… Agtzidis Vlassis στη -Ο ανορθολογισμός του Νίτσε κα… παντελης ορφφανιδης στη -Φέσι το ελληνικόν… Βλάσης Αγτζίδης στη Οι περιπέτειες της ουκρανικής… Αφώτιστος Φιλέλλην στη -Πολυτεχνείο ’73: (όσο κ… Agtzidis Vlassis στη -Ο Φαλμεράιερ και η συνέχεια τ… Ανδρέας στη -Oι Έλληνες στο μαχνοβίτικο… Ανδρέας στη -Καλό ταξίδι παππού Γιώργ… Ανδρέας στη -Στο Σαλάτς του Κιλκίς και άλλ… Ανδρέας στη -Οι Ουϊγούροι, η Κίνα, ο παντο…
Toυ Taner Akçam
Mόλις κυκλοφόρησε
Για τη Μνήμη και το Τραύμα
Σοβιετικός Μεσοπόλεμος
Οι δικοί μας Καυκάσιοι
Πόντος και Αριστερά 
Αρχειακό υλικό – Αιχμάλωτοι του ΔΣΕ σε στρατόπεδο συγκέντρωσης του Εθνικού Στρατού
Με ανατριχιαστική περιγραφή, σε αυτό το φιλμ του 1949, από την Γ.Υ.Σ. (Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού), παρακολουθούμε για πρώτη φορά, αιχμάλωτους αντάρτες του ΔΣΕ, άνδρες και γυναίκες, σε στρατόπεδο συγκέντρωσης του Εθνικού Στρατού, μάλλον κάπου κοντά στην Αλβανία.
Από την περιγραφή:
Φάλαγγα φορτηγών κινείται σε ορεινό δρόμο στο Γράμμο μεταφέροντας άνδρες και πυρομαχικά του Εθνικού Στρατού, ενώ το σπικάζ αναφέρεται στην επιτυχή απόκρουση εισβολής ανταρτών από την Αλβανία
Ο φακός καταγράφει ομάδα αιχμάλωτων ανταρτών και ανταρτισσών που φρουρείται από στρατιώτες. Οι αιχμάλωτοι ποζάρουν στο φακό. Συσσίτιο στο στρατόπεδο.
Ο φακός καταγράφει ομάδες αιχμαλώτων ανταρτών. Σε στρατόπεδο με σκηνές έχουν συγκεντρωθεί συλληφθέντες, μεταξύ των οποίων διακρίνονται πολλές γυναίκες. Παραταγμένοι σε ανοιχτό χώρο οι κρατούμενοι προσέρχονται ένας-ένας στο συσσίτιο που τους διανέμεται.
Συλληφθέντες συμμορίτες και συμμορίτισσες ποζάρουν προ του φακού.
Μεταξύ τους, αιχμάλωτος Αλβανός συνεργάτης του Δημοκρατικού Στρατού (ΔΣΕ) δίνει πληροφορίες σε αξιωματικούς του Εθνικού Στρατού.
(Το υλικό αυτό τεκμηριώθηκε από το Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο).
Αναρτήθηκε από τον/την Βασιλική Μετατρούλου στο 2011/03/06
αναδημοσίευση σε : http://emfilios.blogspot.com/2011/11/blog-post_18.html
Πολύ ωραία. Εχω μαζέψει κι εγώ κάποια στοιχεία για τους ιερείς του ΔΣΕ (π.χ. για αυτόν που πάντρεψε το Ζαχαριάδη με την Κουκούλου πάνω στο Γράμμο).
Κάποια στιγμή θα τα μαζέψω όλα αυτά σε ένα άρθρο.
Όλοι οι Ταμουράντ της Ολυμπιάδας, όπως και άλλες οικογένειες που φαίνονται στο μνημείο πεσόντων (Τσέρτικ, Καλπάχ, Ασμανάντ, Ασιχάντ, Παλτζανάντ, Παχατουράντ, Τελπίζ κλπ) ήταν Γαρασερέτες (Νικόπολις του Πόντου) που μετοίκησαν στο Μιτζικέρτ του Καρς από το χωριό Λίτσασα της Γαράσαρης. Οι υπόλοιποι Λιτσασινοί (συγγενείς των ανωτέρω) ήρθαν πρόσφυγες κυρίως στην Πυλαία Έβρου, στα Κασσιτερά Ροδόπης, στην Ευκαρπία Κιλκίς, στο Ριζάρι και στο Άλωρο Πέλλης κλπ.
asarcikli
πολύ χρήσιμες οι πληροφορίες. Ευχαριστούμε!
Οι Ταμουράντ’ της Θράκης και της Μακεδονίας, πως τοποθετήθηκαν πολιτικά στα δύσκολα χρόνια;
Ομέρ
Ομέρ,
δεν έχω υπόψη μου ανάλογη περίπτωση των Λιτσασινών της Ολυμπιάδας στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Στην Πυλαία του Έβρου οι Λιτσασινοί ήταν σχεδόν μισοί-μισοί, με προβάδισμα αυτών που κινούνταν προς τα δεξιά. Στα Κασσιτερά Ροδόπης συνέβη το αντίθετο, με προβάδισμα αυτών που κινούνταν προς τα αριστερά. Ανάλογα κινήθηκαν και στα υπόλοιπα χωριά της Μακεδονίας που εγκαταστάθηκαν Λιτσασινοί.
Η περίπτωση της Ολυμπιάδας ίσως έχει σχέση με το δεδομένο οτι στην τεράστια πλειοψηφία τους έζησαν και ήρθαν εδώ από το Μιτζικέρτ του Καρς, ενώ στα υπόλοιπα χωριά εγκατάστασης οι προερχόμενοι από το Μιτζικέρτ ήταν πολύ λιγότεροι.
Έχοντας στο νου κάποια παραδείγματα σογιών από τη Λίτσασα, παρατηρώ οτι μέλη της ίδιας οικογένειας στα Κασσιτερά Ροδόπης ήταν αριστεροί και στην Πυλαία του Έβρου δεξιοί. Άλλη οικογένεια στον Αμυγδαλεώνα Καβάλας δεξιοί και στην Πυλαία Έβρου αριστεροί. Άλλη οικογένεια στην Ολυμπιάδα Λάρισας αριστεροί και στο Ζυγό Καβάλας δεξιοί, στο Ριζάρι Έδεσσας δεξιοί και στην Ευκαρπία Κιλκίς αριστεροί.
Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τους Ταμουράντ στα διάφορα χωριά που εγκαταστάθηκαν. Η πολιτική τους τοποθέτηση μάλλον διαμορφώθηκε κατά περίπτωση. Από όσους γνωρίζω πάντως, έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένο το αίσθημα του πατριωτισμού και είναι περήφανοι Γαρεσαρέτες.
Μια λεπτομέρεια με ενδιαφέρον. Υπάρχουν δύο αδέρφια Ταμουρίδηδες από την Πυλαία Έβρου που έφτασαν στο βαθμό του στρατηγού. Είναι πολύ σπάνια περίπτωση, αφού υπηρέτησαν και οι δύο ταυτόχρονα με το βαθμό του στρατηγού (αντιστράτηγος ο μεγάλος που αποστρατεύτηκε πριν ένα χρόνο νομίζω και υποστράτηγος ο μικρός που υπηρετεί ακόμα). Υπάρχει σχετικό ποστ στο blog της Γαράσαρης: http://garasari.blogspot.com/2011/03/blog-post_31.html
Γοργοπόταμος 25 Νοεμβρίου 1942….σαν σήμερα
Ερημα βουνά
Αστρα σκοτεινά
Που ήσυχα η καρδιά σας κλαίει
Σας ακούω κρυφά
Σας μετράω ξανά
Κι η φωτιά μου σιγοκαίει…
Καλά τι «κομμουνιστές» ήταν αυτοί που είχαν και ιερείς μαζί τους; Άρα δεν μιλάμε ουσιαστικά για ιδεολογίες εδώ πέρα. Ο εμφύλιος ήταν κυρίως εθνοφυλετικός πόλεμος, χονδρικά: πρόσφυγες εναντίων γηγενών, λόγω της ανεπαρκούς εθνικής αφομοίωσης των πρώτων με τους δεύτερους. Αυτήν εκμεταλλεύτηκε το κομμουνιστικό κόμμα για να στρέψει τους μεν εναντίον των δε.
@8 Είναι πολύ απλοϊκή η προσέγγισή σου. όχι ότι η παράμετρος αυτή δεν είχε το ρόλο της. Αλλά ήταν μόνο η μια απ’ τις πολλές. Ας πούμε , η Τσαρίτσανη που λειτουργούσε ο παπα-Κυριάκος ήταν ένα ντόπιο χωριό, προπύργιο της Αριστεράς, που οι θρησκευόμενοι και αριστεροί κάτοικοί του εμπόδισαν τους ακροδεξιούς να συλλάβουν τον παπα.
Επίσης παρακάμπτεις το γεγονός ότι οι Έλληνες του Καυκάσου ήρθανα πό πολύ νωρίς σε επαφή με τις σοσιαλιστικές ιδέες στη Ρωσία. Και όταν ήρθαν στην καθυστερημένη φεουδαρχική Ελλάδα, η παλιά ε,μπειρία τους οδήγησε στην Αριστερά. Επίσης οι Έλληνες ιερείς εκείνη την εποχή και ειδικά στον Καύκασο δεν είχαν καμιά σχεση με τις εξουσιαστικές λειτουργίες της κρατικής εκκλησίας. Προέρχονταν από το λαό και εξέφραζαν τη λαϊκή κουλτούρα του ίδιου του λαού.
«Ο εμφύλιος ήταν κυρίως εθνοφυλετικός πόλεμος, χονδρικά: πρόσφυγες εναντίων γηγενών, λόγω της ανεπαρκούς εθνικής αφομοίωσης των πρώτων με τους δεύτερους».
Και όταν τουφέκαγαν πρόσφυγες αριστεροί, πρόσφυγες δεξιούς ακι το ανάποδο; Όταν τουφέκαγαν γηγενείς δεξιοί, γηγενείς αριστερούς; Πάλι ως εθνοφυλετικός εξηγείται ο εμφύλιος; Και οι γηγενείς «αριστεροί» του ΝΟΦ είχαν «επαρκή εθνική αφομοίωση»;
Πολύ «ενδιαφέρουσα» επίσης η πληροφορία οτι οι «οι Έλληνες του Καυκάσου ήρθαν από πολύ νωρίς σε επαφή με τις σοσιαλιστικές ιδέες στη Ρωσία και όταν ήρθαν στην καθυστερημένη φεουδαρχική Ελλάδα, η παλιά εμπειρία τους οδήγησε στην Αριστερά».
Τώρα απομένει να ψάξουμε να βρούμε που γινόταν τα αχτίφ από τους πρωτοπόρους κομμουνιστές του Καυκάσου, στο Απουλβάρ, στο Ματζικέρτ, στο Ναριμάν, στο Πελίκ-πας, στο Πεζιρκιάν και σε όλα τα υπόλοιπα κομμουνιστοχώρια των Ελλήνων στο Καρς. Αφού «ήρθαν από πολύ νωρίς σε επαφή με τις σοσιαλιστικές ιδέες»!!!
Δε μπορώ να καταλάβω όμως πως διάολο γνώρισαν τις σοσιαλιστικές ιδέες σα ρασία απάν’, αφού άρχισαν να έρχονται στην Ελλάδα πριν επικρατήσουν οι Μπολσεβίκοι. Κι αυτοί που ήρθαν μετά, γιατί εγκατέλειψαν τη χώρα που επικράτησαν οι ιδέες τους;
Τελικά σύντροφοι καθοδηγητές της διαδικτυακής κολεκτίβας, η τεράστια διαφορά σε όγκο και ποιότητα σχολιασμών και διαλόγου μεταξύ του παρόντος και των προηγουμένων ετών, σας έχει απασχολήσει; Βγάλατε κανένα συμπέρασμα;
Γιατί λάκισαν ή έστω σιωπούν τόσοι και τόσοι ενεργοί σχολιαστές του παρελθόντος;
Με το συμπάθειο, έτσι; Είμαι σίγουρος οτι και σε άλλους λείπουν οι παλιοί πλούσιοι διάλογοι, αλλά να… που να μπλέκεις πάλι με αλάθητους ινστρούχτορες..
«Tώρα απομένει να ψάξουμε να βρούμε που γινόταν τα αχτίφ από τους πρωτοπόρους κομμουνιστές του Καυκάσου, στο Απουλβάρ, στο Ματζικέρτ, στο Ναριμάν, στο Πελίκ-πας, στο Πεζιρκιάν και σε όλα τα υπόλοιπα κομμουνιστοχώρια των Ελλήνων στο Καρς.»
asarcikli η ειρωνία δεν βοήθησε ποτέ κανένα!
Σίγουρα το θεατρικό «Λαζάραγας» ή «Τα σκοτάδια» φαντάζομαι το γνωρίζεις!
Πότε γράφτηκε, από ποιόν και σε τι πολιτικό πλαίσιο;
Αν απαντήσεις σ’ ααυτά, θα έχεις απαντήσει και στον εαυτό σου.
@12 εμείς οι παλιοί είμαστε πάντα εδώ στο πλάι, χωρίς ίσως έντονη παρουσία όπως παλιά χωρίς αυτό να σημαίνει τίποτα.
Ίσως ο φίλος Νοσφεράτος να αποστασιοποιήθηκε λίγο περισσότερο, αλλά απ’ ότι θυμάμαι αυτό δε σχετίζεται με τους «αλάθητους ιντρούχτορες» αλλά με τις συγκρούσεις γύρω από το «Ένεκεν», τον Ταχματζίδη και τη σκληρή κριτική που τους έκαναν οι αριστεροπόντιοι. https://pontosandaristera.wordpress.com/2011/06/22/eneke/ Πάντως καλά θα ήταν και οι υπόλοιποι που έχουν ειλικρινές ενδιαφέρον για τα ποντιακά να μην ήταν τόσο εσώκλειστοι στα δικά τους και να έδιναν και μάχες και στον έξω κόσμο, όπως οι αριστεροπόντιοι.
Εσύ ποιούς εννοείς με την έκφραση «τόσοι και τόσοι ενεργοί σχολιαστές του παρελθόντος» ;
Ενταξει χοντρικά είπαμε, προφανώς υπήρχαν και γηγενείς με τους μεν και πρόσφυγες με τους δε. Αλλά ως κύριος όγκος η διάσταση πρόσφυγες-γηγενείς έπαιξε καθοριστικό ρόλο. Γι’αυτό οι κύριες συγκρούσεις έγιναν στην Μακεδονία, όπου εγκαταστάθηκε ο μεγάλος όγκος των προσφύγων ενώ δεν υπήρξε εμφύλιος π.χ. στην Κρήτη όπου εγκαταστάθηκαν ελάχιστοι πρόσφυγες του ’22.
Οι ΣΝΟΦιτες (ή οι Τσάμηδες) κι αυτοί δεν είχαν εθνικά αφομοιωθεί, ακόμα λιγότερο κι απ’τους πρόσφυγες, κι αυτό εξηγεί και τη δράση τους. «Γηγενείς» εδώ πέρα εννοώ τους «παλαιοελλαδίτες».
Παπα-Ανυπόμονε,
Ο Λαζάραγος και τα Σκοτάδια δεν έχουν καμία σχέση με τα ποντιοχώρια του Καρς.
Στην περίπτωση του παπα-Ταμουρίδη και των κατοίκων της Ολυμπιάδας, δεν υπάρχει καμία σχέση της προέλευσής τους με την πολιτική τους τοποθέτηση στον εμφύλιο. Συγγενείς και συγχωριανοί τους που εγκαταστάθηκαν σε άλλα χωριά της Ελλάδας, ήταν και είναι δεξιοί.
Η «ειρωνία» ή «επιθετική κριτική τοποθέτηση» είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ποντιακής μου καταγωγής και κληρονομιάς. Politically correct δε μπορεί να είναι ένας ευθύς Πόντιος.
Εν κατακλείδι, Καρσλήδες πολιτικά τοποθετημένοι και με «σοσιαλιστική εμπειρία», ήρθαν ελάχιστοι στα πρώτα κύμματα προσφυγιάς. Και σαφώς μέσα σ’αυτούς δεν περιλαμβάνονται οι Πόντιοι της Ολυμπιάδας.
Σοβιετική «σοσιαλιστική» εμπειρία είχαν όσοι ήρθαν στη δεκαετία του ’30, αλλά το αν ήταν «θετική» αυτή η εμπειρία, αφήνω να το ψάξεις εσύ.
Πέτρο,
Στην Κρήτη ο εμφύλιος δεν «άναψε» για άλλους λόγους, που δεν είναι του παρόντος. Και βέβαια οι Κρητικοί δεν ήταν και δεν είναι παλαιοελλαδίτες.
Οι «κύριες συγκρούσεις» δεν έγιναν στη Μακεδονία, αλλά στην Πελοπόννησο όπου έτρεξε το αίμα ποτάμι. Και εκεί, στην καρδιά του «παλαιοελλαδιτισμού», ήταν ελάχιστοι οι πρόσφυγες.
Στο πρώτο σου σχόλιο δεν έγραφες τίποτα για «χοντρικά» ούτε για «λιανικά». Πάνω σ’ αυτό το σχόλιο τοποθετήθηκα, θεωρώντας οτι δεν έχει καμία βάση και δε μπορεί να λαμβάνεται η διαπιστωσή σου ως στοιχείο παραπέρα ανάλυσης.
Μάτσκαλη,
Αφού η μη έντονη συμμετοχή δε σημαίνει τίποτα, πάω πάσο. Εγώ έκανα λανθασμένους συνειρμούς. Όλα καλά λοιπόν. Χαιρετίας.
Φίλε asarcikli ξενίζει το ύφος σου..
ακόμη περισσότερο η επίκληση της ποντιακής σου καταγωγής για να το αιτιολογήσεις !!! πράγμα παντελώς άγνωστο μεταξύ Ποντίων ….πασών των γεννεών και ξένο προς τα πολιτισμικά τους δεδομένα..
Απορία δε προκαλεί η «ενόχληση» της καταγραφής της πολιτικής συμπεριφοράς(όποια και νάναι αυτή) των Ποντίων. Γιατί άραγε ?
Για τους Καρσλήδες (για ιστορικούς και μόνον λόγους)
ίσως σου φανεί χρήσιμη η άποψη του από Τραπεζούντος Χρύσανθου. Ψάξε την αν σε ενδιαφέρει…..
Και αν σου περισσεύει χρόνος ρίξε και μια ματια στα παρακάτω.
http://kafkasios-pontokomitis.blogspot.com/2010/06/blog-post_05.html
Για δε την «μη έντονη συμμετοχή» για την οποία φαίνεται ότι ήδη έχεις διαμορφωμένη άποψη …σε ακούμε…ιδού η Ρόδος…
mumul
Ένα ένα σύντροφε mumul,
Το ύφος μου σε ξενίζει και δε συνάδει με τα πολιτιστικά δεδομένα των Ποντίων, όπως λες. Κι όμως, η ειρωνία είναι ο κλασικός τρόπος απάντησης ενός Ποντίου, πασών των γενεών, σε ο,τιδήποτε παλαλό, Τα σημερινά ήθη του νεοελλαδικού αχταρμά, επιβάλλουν την politically correct συμπεριφορά. Ευχαριστώ δε θα πάρω. Εξάλλου δεν έβρισα κανέναν.
Μόνο ειρωνικά μπορώ να αντιμετωπίσω την άποψη οτι οι πρόσφυγες από το Μιτζικέρτ ήρθαν στην Ολυμπιάδα έχοντας ήδη επηρρεαστεί με τις σοσιαλιστικές ιδέες. Όσοι ξέρουν που είναι και πως είναι το Μιτζικέρτ, όσοι ξέρουν πως πήγαν, πως έζησαν και πως έφυγαν οι δικοί μας από εκεί, μόνο με ειρωνία μπορούν να απαντήσουν σε τέτοιες απόψεις που παρουσιάζονται ως δεδομένα και μπορεί να επηρρεάσουν όσους τις διαβάζουν, με κίνδυνο την αλλοίωση της ιστορικής αλήθειας.
Καμία «ενόχληση» για την καταγραφή της πολιτικής συμπεριφοράς των Ποντίων. Λίγο παραπάνω κάνω αυτό ακριβώς σε άλλο μου σχόλιο. Και επί πολλά χρόνια εξακολουθώ να το κάνω με τη δική μου προσωπική έρευνα.
Η άποψη του Χρύσανθου για τους Καυκάσιους δεν έχει καμία βάση αλήθειας. Ούτε για το οτι έχασαν την εθνική τους συνείδηση, ούτε για το ότι θα συνεργαστούν με τους Σλάβους. Όπως και οι απόψεις παλαιοελλαδιτών ή αστών μαυροθαλασσιτών.
Γενικά δεν αμφισβητώ τη συμμετοχή της πλειοψηφίας Καρσλήδων στην αριστερά (και της μειοψηφίας στη δεξιά – φανατικά όμως). Αμφισβητώ οτι οι πρώτοι Καρσλήδες πρόσφυγες ήρθαν μπολιασμένοι με τις σοσιαλιστικές ιδέες. Θεωρώ οτι η πλειοψηφία των προσφύγων στράφηκαν στο κέντρο και στην αριστερά, μετά τη συμπεριφορά του ελλαδικού κράτους απέναντί τους στην πρώτη δεκαετία προσφυγιάς. όσον αφορά δε την Ολυμπιάδα (στην οποία ειδικά αναφερόμουν με το σχόλιό μου) επιμένω απολύτως. Στράφηκαν στην αριστερά λόγω τοπικών δεδομένων. Σε άλλα χωριά της Μακεδονίας και της Θράκης, συγγενείς και συγχωριανοί τους από το Μιτζικέρτ, στράφηκαν στη δεξιά. Απλό, κατανοητό και ξεκάθαρο δεδομένο ιστορικής αλήθειας.
Στις δύο παραπομπές δε χρειάστηκε να ρίξω «μια ματιά». Τις έχω διαβάσει με ενδιαφέρον και σεβασμό όταν αναρτήθηκαν.
Όσον αφορά στη «μη έντονη συμμετοχή» (που είναι αυταπόδεικτη), δεν έχω διαμορφωμένη άποψη, Εσάς ρώτησα αν σας έχει απασχολήσει κι αν βγάλατε κανένα συμπέρασμα.
Και για να προλάβω παρεξηγήσεις, το «αλάθητοι ινστρούχτορες» δεν απευθυνόταν σε εσάς. Δεν έχω τέτοια εικόνα για το στάση σας. Αναφερόμουν σε κάποιους που κατά καιρούς θέλησαν να επιβάλλουν τις απόψεις τους στον ΠΑ και, ούτε λίγο ούτε πολύ, να σας υποδείξουν τον τρόπο διαχείρισης επισκεπτών, σχολιαστών και ιδεών. Αυτή όμως είναι η δική μου άποψη και δεν ενδιαφέρει τους πάντες, ούτε και τους αφορά. Αντίθετα με ενδιαφέρει η δική σας άποψη, για να επανεκτιμήσω όσα εγώ αντελήφθην.
@ 18 και εγώ σε χαιρετώ. Χαίρομαι που συμφωνήσαμε, έστω και μετά από την αυτοκριτική.
Επίσης, ο Σαμουηλίδης αναφέρει ότι στους Έλληνες δασκάλους του Καρς επικρατούσε η σοσιαλ-επαναστατική τάση.
Φίλοι Καρσλήδες που το έψαξαν λίγο περισσότερο, υποστηρίζουν ότι κατά τη μεταβατική περίοδο μεταξύ των δύο επαναστάσεων, οι αγροτικοί πληθσυμοί και ειδικά αυτοί που δεν είχαν δική τους γη, έγιναν αποδέκτες της πολιτικής των κομμάτων που αγωνίζονταν να εκλεγούν στη Δούμα. Τα συνθήματα των μπολσεβίκων «η γη στους αγρότες» κ.λπ. οδήγησαν πολλούς να τους ψηφίσουν για λόγους καθαρά συμφέροντος. Αυτό όμως διαμόρφωσε κάποια αρχικά συναισθήματα.
Κάπου διάβασα ότι πριν την αποχώρηση των Ρώσων από την Τραπεζούντα και μετά το Φεβρουάριο του 1918, είχαν αρχίσει να επιστρέφουν οι πρόσφυγες με φιλομπολσεβικικά και αντιθρησκευτικά συναισθήματα. Και ότι έγιναν συγκρούσεις περί την μητρόπολην με αποτέλεσμα το φόνο ενός διαδηλωτή. Θα ψάξω να το βρω και θα σου γράψω συγκεκριμένα την πηγή. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Χρύσανθος κατηγορούσε τους καρσλήδες για «φιλομπολσεβικισμό» και ζητούσε από το ελληνικό κράτος να τους απαγορεύσει την είσοδο.
asarcikli ποιοί θέλησαν να μας επιβάλουν τις απόψεις τους και να μας «υποδείξουν τον τρόπο διαχείρισης επισκεπτών, σχολιαστών και ιδεών»;;; Και πώς δεν το πήραμε είδηση εμείς; Εκτός εάν εννοείς την παλιά συζήτηση με την Κική και την Κοκώ; Ή τον καλό μας φίλο από την Αιανή, τον «Κάτσε Καλά», που τσατίστηκε γιατί τα ρίχναμε στο ΚΚΕ και τον Στάλιν.
Για να σου πω την αλήθεια, προσωπικά «κουφάθηκα» με το «αναπόσπαστο κομμάτι της ποντιακής σου καταγωγής και κληρονομιάς». Δεν νομίζω ότι ο τρόπος που αναφέρθηκες είχε σχέση με «ευθύτητα» αλλά -και επέτρεψέ μου την ελεύθερη ευθεία έκφραση- μάλλον με κλασική ποντιακή ευκαιροσύνη.
Μας την πέφτεις, τη στιγή που εξαφανίζεσαι για μήνες, γράφεις στα κάκαλά σου την πρότασή μας να μας στέλνεις κείμενα για ανάρτηση, παραγνωρίζεις ότι την παλεύουμε γερά σε τούτη εδώ τη γωνιά ενάντια στην εξαθλίωση που έχει οδηγήσει η παρχαριδο-τανιμανιδική κατάρα τον ποντιακό χώρο.
Τέσπα, που λέμε στα νεοελληνοδιαδικτυακά.
Στείλε κανα άρθρο μπας και ξεκινήσει καμιά κουβέντα…..
{Εξάλλου εσύ ξέρεις περισσότερα για τους καρσλήδες από τον Χρύσανθο Τραπεζούντος. 😉 }
Ματσουκέτη, θενκς για τη συμπαράσταση.
Ομέρ
Ομέρ,
Με τη σειρά μου, τώρα κουφάθηκα εγώ 🙂
Ούτε τον Κάτσε Καλά είχα κατά νου, ούτε την Κική κλπ. Απλά αναφερόμουν σε κατά καιρούς προτροπές «σφάξε τον ένα, πριόνισε τον δείνα» κλπ. Κατά τη γνώμη μου ένα μπλογκ ή αφορά μόνο όσους έχουν λίγο πολύ τις ίδιες απόψεις με τους διαχειριστές ή ανοίγει το διάλογο για να υπάρχει «μάχη ιδεών» έστω και σε υψηλούς τόνους.
Και ναι, μου λείπουν αρκετοί από τους σχολιαστές που παλιά είχαν σχεδόν καθημερινή παρουσία, άσχετα αν συμφωνούσα ή διαφωνούσα μεταξύ τους. «Τέσπα» είναι δικό σας θέμα και αν θεωρείτε οτι δεν υπάρχει ζήτημα, εμένα δε μου πέφτει λόγος.
Το «κλασική ποντιακή ευκαιροσύνη» δεν το κατάλαβα, αλλά «πάτ’ απάν» μου είχες πει κάποτε και το κάνω και τώρα.
Για την ποντιακή «ειρωνία» (και όχι νεοελληνική κακία) ως χαρακτηριστικό μας, εξακολουθώ να επιμένω και το ίδιο κάνεις κι εσύ στο τέλος του σχολίου σου ως τεμέτερον παιδίον,
Δε σας την έπεσα και το διπλοέγραψα. Απλά ήθελα να μάθω αν σας απασχόλησε το θέμα κι αν υπήρξαν κάποια συμπεράσματα.
Δεν εξαφανίστηκα καθόλου. Σας διαβάζω τακτικότατα, αλλά είχα πει και παλιά οτι σχολιάζω μόνο όταν έχω να πω κάτι που γνωρίζω. Για τα υπόλοιπα προτιμώ να διαβάζω τους υπόλοιπους, να παίρνω ερεθίσματα και να προσπαθώ για συμπεράσματα.
Για τα κείμενα που λες και την πρόσκληση, πραγματικά μου διέφυγε κάτι τέτοιο. Δεν κατάλαβα, δεν αντελήφθην, πιθανόν από δικό μου λάθος, τέτοια πρόσκληση. Άλλωστε μονίζω ξέρεις οτι ασχολούμαι με πολύ ειδικά θέματα του Πόντου. Αν όμως έχω κάτι συγκεκριμένο, που μπορεί να αφορά και άλλους, θα είναι τιμή μου να το φιλοξενήσετε στον ΠΑ.
Για την «κατάρα» ξέρεις οτι συμφωνώ και απέχω συνειδητά από τον «οργανωμένο χώρο».
Και για την πατριωτική (και ως εκ τούτου δεκτή) ειρωνία, εγώ ξέρω πολύ λίγα για τους Καρσλήδες. Ξέρω όμως πολλά για ένα κομμάτι τους που έχουν καταγωγή από τη Γαράσαρη. Πάνω σ’ αυτό σχολίασα και τίποτα παραπάνω.
Ευχαριστώ σε για την τοποθέτηση.
…«ήρθαν μπολιασμένοι με τις σοσιαλιστικές ιδέες»;…
Ή … μπορεί μέσα σε σαράντα χρόνια να διαμορφώσεις τάσεις και στάσεις διάφορες των προτεραίων συμπατριωτών σου;;;
Για να μπορέσει κάποιος να απαντήσει με βεβαιότητα για την αριστερή ή μη «είσοδο» των Καρσλήδων στον ελλαδικό χώρο, πρέπει να «δει» τι βίωσαν και πώς βίωσαν τα 40 χρόνια στην «ελεύθερη» πατρίδα τους, την οποία- τουλάχιστον οι βιώσαντες (και αποβιώσαντες πλέον)- θεωρούσαν ως την Πατρίδα των μνημονικών τους αναζητήσεων, Πατρίδα με την οποία θα «συνδέονταν» με το τραύμα του αποχωρισμού.
Αν προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε θα δούμε ότι:
Έζησαν στο πολυπολιτισμικό περιβάλλον του τσαρικού Καρς, περιβάλλον που σέβονταν απόλυτα τις εθνοτικές ομάδες , ίσως δε σε προνομιακό περιβάλλον έναντι των άλλων, καθώς αποτελούσαν το συγγενικότερο ορθόδοξο στοιχείο (οι ρωσικοί πληθυσμοί στο Καρς ήταν κυρίως θρησκευτικές μειονότητες ή αρνητές στράτευσης που τοποθετήθηκαν εκεί από τη Σιβηρία όπου είχαν εξοριστεί) (συνομιλίες με το μελετητή του Καρς Candan Badem συντείνουν επίσης σ’ αυτή την άποψη). Έτσι διαμόρφωσαν την αριστερή στάση της ανεκτικότητας έναντι σύνοικων πληθυσμών (για αυτό και δε «βοήθησαν» όσο θάθελε το ελληνικό κράτος στον «εξελληνισμό» των περιοχών που εγκαταστάθηκαν).
Έζησαν μία σχέση με την ιδιοκτησία και τη γη αρκούντως ενδιαφέρουσα. Σε κάθε χωριό, και ανά οκταετία ή δεκαετία γινόταν αναδιανομή γης ανάλογα με το πλήθος των μελών κάθε οικογένειας. Τα τσιφλίκια θα τα γνωρίσουν με τον ερχομό τους στη Μακεδονία (βλ. Μεταλλικό Κιλκίς)
Η μόρφωση και η ανέλιξη στους κρατικούς μηχανισμούς ήταν ανεξάρτητη της κοινωνικής τους καταγωγής, πράγμα που αξίωσε πολλούς από αυτούς να σπουδάσουν και να βρεθούν σε κρατικά αξιώματα. Μάλιστα θα συγκρουστούν με τις ρωσικές αρχές όταν θα πρέπει να υπερασπίσουν αντίστοιχα δικαιώματα .
Και όλα αυτά μη «ζώντες στα βουνά» αλλά συμμετέχοντες στις κοινοτικές και επαρχιακές διεργασίες, ταυτόχρονα βιώνοντες την επανάσταση του 1905 και τα ρεύματα που την διαρρέουν . Σίγουρα δε τους αγγίζει και η επανάσταση του 1917 (έχουμε πληροφορίες από Γαβριηλίδη-Τσαπίκ και Σιδηρόπουλο-Γκιουλεπέρτ, όπου οι νεολαίοι ψηφίζουν το υπ’ αριθμ 6 ψηφοδέλτιο των μπολσεβίκων). Έχουν και τους «δικούς τους» που ενεργοποιούνται (όπως ο Λαζαρίδης από Όλουχλου- μέλος του παράνομου ακόμη Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Κόμματος της Ρωσίας και δικός τους είναι και ο Πασαλίδης , βουλευτής μενσεβίκων)
Τέλος βίωσαν τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο ως ρώσοι στρατιώτες και αξιωματικοί, και ως ένα βαθμό (δεν έχει βέβαια μελετηθεί) συμμετείχαν –ακούσια ή εκούσια-, σε κάποιο βαθμό (;) στο μετασχηματισμό του σε Κόκκινο στρατό…
Ερχόμενοι στη Μακεδονία λοιπόν, εισήλθαν ουσιαστικά ως μια «αριστερή έκφραση», με βάση τη θεώρηση ατομικών δικαιωμάτων που βίωσαν , την πολιτική της συμβίωσης και ανοχής σύνοικων πληθυσμών που απόλαυσαν της κοινοτικής ιδιοκτησίας που οργάνωσαν και της γνώσης των επαναστάσεων του 1905 και 1917 που διαπέρασαν τον τόπο τους.
Νομίζω λοιπόν ότι οι Καυκάσιοι ερχόμενοι με τις παραπάνω εμπειρίες «ήρθαν μπολιασμένοι με τις σοσιαλιστικές ιδέες».
Έτσι , όταν κάποτε τακτοποιηθούν στη Μακεδονία (δηλ. περίπου 1923 -24 μετά από μετακινήσεις του και στην Αν. Θράκη) θα φανεί να καταθέτουν τις θέσεις τους.
Η προοδευτικότητα και ανατρεπτικότητα των θέσεών τους, στα πολιτικά κατ’ ουσία συνέδριά τους [στα οποία δε συμμετέχουν οι συμπατριώτες και συγγενείς τους από Πόντο], θα οδηγήσει το ελλαδικό κράτος στο να τους κατατάξει συλλήβδην στους κομμουνιστές. Οι πρόσφυγες από το Καρς θα ενταχθούν κι αυτοί στο βενιζελισμό , αλλά και σε άλλα προοδευτικά κόμματα Παπαναστασίου-Σοφιανόπουλος –αγροτιστές κλπ, και σαφώς από το 1926 θα κάνουν εμφανή την παρουσία τους και στο ΚΚΕ.
Πρώτη έκπληξη οι εκλογές στη Φλώρινα 1926, όπου οι 1600 ψήφοι του ΚΚΕ θα αποδοθούν και στους «εκ ρωσσίας πρόσφυγας» , η «έκπληξη των κομμουνιστών δασκάλων του Κιλκίς» στα 1928, τα γεγονότα σε Κιλκίς –Μεταλλικό-Μεταμόρφωση κλπ, 1929-1931 , όπου η οργάνωση ΚΚΕ εκεί θα γίνει μεγαλύτερη από αυτή του Πειραιά και της Αθήνας μαζί, κλπ κλπ κλπ
Καθοριστική βέβαια θάναι η μεταστροφή πολλών καρσλήδων (και ευρύτερα των προσφύγων) βενιζελικών από το βενιζελισμό στην αριστερά μετά το ελληνο-τουρκικό σύμφωνο…
(δες και μερικές εργασίες από δω: http://www.scribd.com/andreas_apostolou/documents)
ΥΓ «τοπικά δεδομένα» θα οδηγήσουν πράγματι σε μεταστροφή προς τα δεξιά , κυρίως όμως από το 1945 και μετά
Καυκάσιε,
Πολύ ενδιαφέροντα τα στοιχεία και οι επεξηγήσεις. Προφανώς δε μπορούμε να αποδώσουμε στη μεγάλη πλειοψηφία αριστερών Καρσλήδων της εικοσαετίας ’30-’40, σοσιαλιστική συνείδηση με ρίζες στο Καρς.
Για τους υπόλοιπους αναγνώστες να προσθέσω και να υπενθυμίσω το απόσπασμα από άρθρο του Γρηγορίου Τηλικίδη στα Ποντιακά Χρονικά το 1938 (από το kafkasios-pontokomitis.blogspot.com):
Το περιοδικό «Ποντιακά Φύλλα» του Ιανουαρίου του 1938 φιλοξενεί άρθρο του Τηλικίδη Γρηγόριου, ο οποίος, για να αποκρούσει τη μομφή κατά των εκ Ρωσίας και Καυκάσου Ελλήνων «την οποίαν εκαλλιέργησαν μερικοί «Οδόεφ» της Ελλάδος», ότι δηλαδή οι εκ Ρωσίας προερχόμενοι Έλληνες είναι «μπολσεβίκοι-κομμουνισταί» , γράφει και εξηγεί πως η άποψη περί Καυκασίων-κομμουνιστών : «ήτο ο πρόχειρος τρόπος αντιμετωπίσεως εκδηλώσεών τινων απογοητεύσεως, την οποίαν έσπειραν εις την ψυχήν των καταφυγόντων εις την πατρίδα των ελλήνων ανάξιά τινα όργανα του Κράτους, αλλά και πατριδοκάπηλοι ελεεινοί, πραγματικοί εχθροί του έθνους και της κρατικής του υποστάσεως. Οι έλληνες εν Ρωσσία ήσαν όλοι-ποίος πολύ, ποίος ολίγον-εθνικισταί και η επαναστατικότης των ήτο εθνική».
Συνεχίζοντας δηλώνει πως « ο κοινωνικός διαχωρισμός και η ενσωμάτωσίς των μέσα εις το κράτος ευρίσκετο εις το πρώτον στάδιον της αναπτύξεώς των και δεν ήτο δυνατόν να δημιουργήσουν επαναστατικότητα εκ λόγων κοινωνικών», καθότι «οι έλληνες κατά τα 97% ήσαν αγρόται συντηρητικοί, μικροϊδιοκτήται, επαγγελματίαι και υπάλληλοι» και «τα υπόλοιπα 3% έμποροι εις τας πόλεις και ελάχιστοι εργάται (κτίσται κυρίως)». Έτσι καταλήγει πως «μόνον ενταύθα , υπό την πίεσιν των γενικών συνθηκών, συνετελέσθη ποία της διαφοροποίησις –επαγγελματική ή «ψυχολογική» και αντίστοιχος και ανάλογος επαναστατική διάθεσις».
Asarcikli, αυτό που είναι προφανές είναι ότι ούτε ο μητροπολίτης Χρύσανθος ούτε ο Γρ. Τηλικίδης διάβασαν την σχετική αρθογραφία του «Πόντος και Αριστερά» έτσι ώστε να διατυπώσουν τις όποιες απόψεις τους περί της πολιτικής συμπεριφοράς των Καρσλήδων.
Ποια η αναγκαιότητα να εκφράσουν τις όποιες απόψεις τους ?
Και αν θεωρήσουμε τις απόψεις τους ως τον καπνό, η φωτιά ποια είναι ?
Θέλω δε εδώ να σημειώσω κάτι που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια κυρίως στον οργανωμένο ποντιακό χώρο αλλά και έξω από αυτόν. Ενώ για όλη την υπόλοιπη ελληνική κοινωνία υπάρχει ο καλός , ο κακός, ο εργάτης, ο αστός, ο υπάλληλος, ο αριστερός, ο φασίστας, ο κομμουνιστής, ο φιλελεύθερος, για τους Πόντιους η μόνη κοινωνική, ταξική, πολιτική ή άλλη κατηγοριοποίηση που τους επιφυλάσσεται είναι απλώς «Πόντιος». «Εμείς» και οι «άλλοι». Με μια μεταφυσική προσέγγιση, ως εάν να είμαστε κάτι το ξεχωριστό, κάτι το ιδιαίτερο, έξω από τις ζώσα κοινωνία κάτι σαν φερμένοι από τον Άρη.
Ο στόχος είναι προφανής . Η δημιουργία ενός στρογγυλοποιημένου και ιδιόμορφου γκέτο εντός του οποίου δεν θα υπάρχουν οι κοινωνικές αντιθέσεις, πολιτικές αντιλήψεις και ότι άλλο κάνει την συνύπαρξή τους προβληματική και μπορεί να διαταράξει την ποντιακή νιρβάνα με σκοπό βέβαια τον έλεγχο όλων αυτών που θα κατορθώσουν να εντάξουν στο μαντρί. Για τις εντελώς δικές τους ιδιοτέλειες….
Ας δούμε την στάση τους σε ένα κορυφαίο για όλους τους πρόσφυγες θέμα ιστορικής μνήμης : το θέμα της αθώωσης των ενόχων της μικρασιατικής καταστροφής. Αντί να σηκωθούν και οι πέτρες, στο πιο δυναμικό, υποτίθεται, κομμάτι αυτών που έλκουν την καταγωγή από την καθ’ ημάς Ανατολή, παρατηρήσαμε σιγή νεκροταφείου, αλλέως τουμπεκί ψιλοκομμένο. Γιατί άραγε…..!!!
Και κατ’ επέκταση βέβαια η προσπάθεια πλήρους αποπολιτικοποίησης ενός κατ΄ εξοχήν πολιτικού θέματος, αυτό της γενοκτονίας των χριστιανικών λαών της Ανατολής. Ο Εβραίος δεν κάηκε από γκαζάκι που ξέχασε στην γωνιά του δρόμου ένας κακός Γερμανός με μειωμένη οικολογική συνείδηση… για κάποιον λόγο κάποιος τον έβαλε στο φούρνο… ο παππούς από την Πάφρα δεν σκοτώθηκε σε τροχαίο από έναν κακό Τούρκο οδηγό, ούτε η γιαγιά από την Σαμσούντα πήγε από κάποιον κακό Τούρκο ληστή που ήθελε να της κλέψει την τσάντα.Για κάποιον λόγο έγιναν….
Αυτή δε η πλήρης αποπολιτικοποίηση καταλήγει εν τέλει στην άρνηση του ίδιου του γεγονότος της γενοκτονίας φτάνοντας εύκολα σε απόψεις που πολλοί μεγαλοσχήμονες Πόντιοι είχαν αλλά και σημερινοί ακραιφνείς «φίλοι» μας έχουν. «Σκοτώσαμε, σκότωσαν είμαστε πάτσι»….
mumul
Είναι μια εμμονή το ότι «η μεγάλη πλειοψηφία αριστερών καρσλήδων δεν είχε σοσιαλιστικές ρίζες στο Καρς» , καθώς –πράγματι- δεν μπόρεσε να υπάρξει πληθωρική κατάθεση μαρτυριών των πρώτων προσφύγων. Ακόμα και τα τελευταία χρόνια, όπου κάθε παππούς και γιαγιά «ρωτήθηκε» για τα πιο απίθανα πράγματα , όχι όμως για την όποια πολιτική τους στάση στην πατρίδα, ως να διέτρεχαν ουδέτερα τα γεγονότα πολύ μακριά από τη γειτονιά τους και όχι μέσα στο σπίτι τους. Συνέφερε (και συμφέρει) πολύ οι πρόσφυγες να αποτελούν ένα απολιτίκ ομοιόμορφο σύνολο πληθυσμού, που είχε ως κύρια ενασχόλησή του το χορό και το μουχαπέτ. Όμως τα πράγματα μπορεί και να μην ήταν έτσι…
Όταν θάρθουν στη Μακεδονία , υπάρχουν μαρτυρίες – σε κάθε χωριό θα γνωρίζουν τον τάδε συγχωριανό τους που ήταν μέλος της Κομσομόλ , πολλές μαρτυρίες ότι «ατός έρθεν οργανωμένος ασό Καρς» , έχουμε μαρτυρίες για βιβλία ρωσικά «επαναστατικά» , που έφεραν μαζί τους πολλοί από τον Καύκασο (πχ χαρακτηριστική είναι η βιβλιοθήκη που διατηρούσε στις Κάτω Kλεινές Φλώρινας ο δάσκαλος Καλαϊτζίδης με κομμουνιστικά βιβλία που έφερε από την πατρίδα- στα 1953 θα βρεθεί από την Aσφάλεια ένα μέρος τους, σε κρύπτη στην παλιά εκκλησία του χωριού), έχουμε τα συνέδρια όπου μιλάνε για κατάσχεση περιουσίας της εκκλησίας, για την παιδεία , για την οργάνωση της αγροτικής εκπαίδευσης κλπ, κλπ , ζητήματα που προέκυψαν βέβαια και μέσα από την σκληρότητα του ελλαδικού κράτους απέναντί τους, αλλά σίγουρα και με βάση τον επηρεασμό τους από τα σοσιαλιστικά ρεύματα που διαπερνούσαν τον τόπο τους..
Και ενώ πράγματι δεν μπορεί και δεν ήταν οργανωμένοι μαζικά στο ΚΚΕ (το ΚΚΕ μόλις είχε ιδρυθεί και τα ποσοστά του δεν ήταν ούτε καν ενοχλητικά…) οι Kαυκάσιοι θα χαρακτηρισθούν συλλήβδην «κομμουνιστές», ήδη από τα παμπροσφυγικά συνέδρια-από 1925- ή από τον αστικό κόσμο αργότερα.[δεν ήταν ο «τάδε» καυκάσιος κομμουνιστής , αλλά «οι καυκάσιοι».] Θεωρούσαν δεδομένο φορέα σοσιαλιστικής ιδεολογίας κάθε καυκάσιο ήδη από το 1925…
Τι συνέβαινε και μόνο μια –μόνο μια- εθνοτοπική ομάδα να χαρακτηρισθεί συλλήβδην κομμουνιστική; Τι έβλεπαν οι υπόλοιποι πρόσφυγες ή ο αστικός κόσμος σε αυτή την ομάδα;
Κατά τη γνώμη μου ήταν η άποψη που δημοσίως κοινοποιούσαν-προοδευτική-σοσιαλιστική-ανατρεπτική- και ο άβοφος τρόπος με τον οποίο την κατέθεταν. Και αυτή η άποψη δεν ήταν απόρροια διαδικασιών που αναπτύχθηκαν στον ελλαδικό χώρο, καθώς θα έπρεπε να δούμε αντίστοιχες απόψεις και από άλλες καταπιεζόμενες προσφυγικές ομάδες. Ή θα βλέπαμε να χαρακτηρίζονταν πολιτικά κάποιες από αυτές (μικρασιάτες –θρακιώτες –πόντιοι κλπ). Ήταν λοιπόν η σοσιαλιστική συνείδηση, που αναπτύχθηκε , σε όποιο βαθμό ήδη από την εποχή που ζούσαν στο Καρς , ήταν η βίωση, η εμπειρία, η γνώση, τελικά η τύχη (ή η ατυχία κατ’ άλλους …ίσως) να ζήσουν σε μια χώρα που πέρασε στο πείραμα μιας πρώιμης επανάστασης, της μετάβασης στο σοσιαλισμό , χώρα που μέσα της ήταν και η πατρίδα τους , το Καρς. [Ο Τούρκος συγγραφέας-ερευνητής Eρkan Karagoz, θεωρεί επίσης πως η πρωτοποριακή δημοκρατία του Καρς (εξάμηνη , με εναλλαγή στη διοίκηση εκπροσώπων εθνοτικών ομάδων) του 1919, με εκπρόσωπο των Ελλήνων το Βαφειάδη (όχι του ΔΣΕ), αποτελούσε βίωση αντίστοιχη της Παρισινής Κομμούνας]
Όσο για τη θέση του Τηλικίδη, καταγράφεται το 1938, όταν ήδη οι Καυκάσιοι έχουν «ταυτοποιηθεί», έχουν προσχωρήσει σε κάποιες περιπτώσεις δυναμικά στην αριστερά, όταν ακόμα και στη δικτατορία Μεταξά απαντιώνται ως τέτοιοι (δες Εορδαία 1937-1938 , μελέτη από φακέλους της ασφάλειας δείχνει ότι Kαυκάσιοι και Πόντιοι είναι οι «αντικρατικοί» της εποχής). Παρεμβαίνει ο Τηλικίδης, ως διαμεσολαβητής της «ράτσας», μπας και αποκαθάρει… Αλλά εις μάτην … Θάρθει η Κατοχή και οι δικοί του (90-100% λέει ο Σαμουηλίδης) εντάσσονται σε ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, τα ίδια και στο εμφύλιο….
Έτσι, μετά την εγκαθίδρυση της δεξιάς, διανοούμενοι του ποντιακού χώρου, θα προσπαθήσουν μια νέα αποκάθαρση, αυτή τη φορά επιτάσσοντας εγκατάλειψη του ονόματος. (Κτενίδης 1953).
Η ανάδειξη της αριστερής ταυτότητας των Καυκασίων, έχει ενοχλήσει το κομμάτι εκείνο του ποντιακού χώρου , που εμφανίζεται ως «ενωτικό-απολιτίκ», εκείνο το κομμάτι που αν δεν υιοθετεί, τουλάχιστον ανέχεται την ιστορική ταύτιση των Ποντίων στα ελλαδικά και ευρύτερα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα με το δωσιλογισμό. Ο Πόντιος ταυτίζεται με τον «τραντέλλενα» Κισάμπατζάκ, τον ηγέτη Μιχάλ Αγά, τον αντιστασιακό Παπαδόπουλο του Κιλκίς.
Μια τραγωδία, που αφήνεται να διαχυθεί, και τελικά να επικρατήσει ως ένα ιστορικό δεδομένα, εντελώς αναληθές όμως και προσβλητικό για τον ποντιακό πληθυσμό, όταν οι ερευνητές του φαινομένου του δωσιλογισμού συγκλίνουν πως περίπου το 1/5 των Ποντίων «συνεργάστηκαν», όταν δε προστεθούν στο σύνολο των Ποντίων και οι Καυκάσιοι, το ποσοστό πέφτει στο 1/7. Αποτελεί δε ύβρη όταν ένα από τα πρώτα Ολοκαυτώματα αφορά ποντιακό πληθυσμό του Μεσόβουνου, όταν Πόντιοι περιοχών ευρύτερων (πχ Γρεβενών, Φλώρινας- Καστοριάς κλπ συμμετείχαν σε ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, σε υψηλότατα ποσοστά, ή δεν συμμετείχαν –καθολικά- στο δοσιλογισμό.
Για χρόνια τώρα, εκτός από την αχτιδική του Π&Α, και ιδιαίτερα εκτός από τον Αγτζίδη, δεν απασχολεί τον ποντιακό οργανωμένο χώρο η ιστορική ταύτιση των προγόνων του με το δωσιλογισμό. Έτσι τείνει να επικρατήσει μια αναληθής και ανιστόρητη αφήγηση, που δυστυχώς ενώνει τις ελίτ του χώρου, προσβάλει όμως την εμπειρία και βίωση των προγόνων μας.
Αυτό το νόημα έχει και η αναψηλάφηση της αριστερής ταυτότητας των Καυκάσιων, που ελπίζουμε νε συνοδευτεί από ερευνητικές δουλειές και για την πολιτική ταυτότητα των Ποντίων κατά Μεσοπόλεμο και Κατοχή (και όχι μόνο των τουρκόφωνων Ποντίων του δυτικού Πόντου), και συνολικά να παρουσιαστεί η στάση τους έναντι των σύνοικων πληθυσμών της Μακεδονίας, που τόσο δυσφημείται τελευταία , στα πλαίσια του «νεομακεδονισμού», που αναφύεται, και είναι εμφανής πλέον, τουλάχιστον στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας…
Για την «ανεκτικότητα του τσαρικού κράτους στις μειονότητες», έχω διαφορετική άποψη και οι σκληροί αγώνες των Καυκασίων για ελληνικά σχολεία και ελληνικές επισκοπές, ενισχύουν την άποψή μου.
«Αριστερή στάση ανεκτικότητας των σύνοικων πληθυσμών» δε μπορώ να δεχθώ ως δεδομένο, λαμβάνοντας υπόψη τις διαμάχες και τις συγκρούσεις με τους Αρμένιους, τους Γεωργιανούς, τους Αμπχάζιους.
Τα τσιφλίκια δεν τα γνώρισαν στη Μακεδονία, αλλά στον Καύκασο, εκτός από αυτούς που έζησαν σε εντελώς χέρσες εκτάσεις όπου δεν υπήρχε ενδιαφέρον τσιφλικά να τις εκμεταλλευτεί. Και βέβαια, έχοντας ως σχεδόν αποκλειστική διέξοδο την κτηνοτροφία, έκαναν ό,τι και στον Πόντο. Δηλαδή κοινή χρήση βοσκοτόπων.
Αμφισβητώ ότι «πολλοί από αυτούς βρέθηκαν σε κρατικά αξιώματα, ανεξάρτητα της κοινωνικής της καταγωγής». Το «πολλοί» είναι σχετικό και η κοινωνική καταγωγή του 99% των Καυκασίων ήταν ίδια.
Θα μου επιτραπεί επίσης να επιμείνω στο «ζώντες στα βουνά», απλά γιατί είναι η αλήθεια.
Καταλήγω λοιπόν και πάλι στο εξής συμπέρασμα, που αφορά την τεράστια πλειοψηφία των Καυκασίων προσφύγων:
Δεν εισήλθαν στη Μακεδονία ως μια αριστερή έκφραση.
Δεν βίωσαν ιδιαίτερα ατομικά δικαιώματα στον Καύκασο στην προεπαναστατική και μετεπαναστατική περίοδο.
Δεν υπήρξε ειρηνική συμβίωση και ανοχή με τα σύνοικους αλλογενείς πληθυσμούς.
Δεν ήρθαν στην Ελλάδα μπολιασμένοι και επηρεασμένοι από τις σοσιαλιστικές ιδέες, εκτός από λίγους.
Η στάση των μπολσεβίκων έναντι του αιτήματος για ανεξάρτητο κράτος και η συμμαχία με την Τουρκία (όπως και η παράδοση του Καρς στους Τούρκους) μόνο θετικά συναισθήματα δε δημιούργησε στους Καυκάσιους Πόντιους. Γι’ αυτό και επιδίωκαν τη μεταφορά τους στην Ελλάδα.
Στα συνέδρια των Καυκασίων είναι σαφής η θέση ότι πρέπει να συνεργαστούν με κόμματα που θα προωθήσουν τα αιτήματά τους, αλλά οπωσδήποτε όχι «κόμματα των άκρων».
Όταν ο Πασαλίδης προτρέπει ανοιχτά να συνεργαστούν οι Καυκάσιοι «εργάτες της γης» με τους εργάτες της πόλης, τρώει «μαύρο» από τους σύνεδρους.
Ναι, μετά την αντιμετώπιση του ελλαδικού κράτους την πρώτη δεκαετία, πολλοί στρέφονται στην αριστερά (σε συγκεκριμένες περιοχές, όπου υπήρχε τέτοιο ρεύμα σε όλους τους πληθυσμούς και όχι μόνο στους Καυκάσιους).
Για την κριτική στον «οργανωμένο χώρο» συμφωνώ, ειδικά στο σημείο ότι οι περισσότεροι κινούνται με ιδιοτέλεια. Αυτό όμως δεν είναι χαρακτηριστικό μόνο της ποντιακής συλλογικής οργάνωσης, αλλά και των υπολοίπων συνελλήνων.
Τώρα είδα πόσα έγραψα. Μάλλον το τραβάω πολύ πάλι. Πολύ γρήγορα λοιπόν.
Ναι, είναι εμμονή να θεωρούμε όλους τους Καυκάσιους γεννημένους κομμουνιστές και όλους τους Πάφραληδες γεννημένους δοσίλογους.
Η πολιτική τοποθέτηση των Ποντίων διαμορφώθηκε στην Ελλάδα στις δεκαετίες ’20-’30 λόγω κοινωνικών ζητημάτων και στη δεκαετία του ’40 κατά περίπτωση και εν πολλοίς τυχαία, εκτός από τις περιοχές που είχαν συγκροτημένη πολιτική τοποθέτηση από νωρίτερα.
Και επειδή αναφέρθηκε το Μεσόβουνο, αδερφός της γιαγιάς μου εκτελέστηκε εκεί και το σόι του ήταν και είναι αριστερό. Τα αδέρφια του στην Καβάλα, ήταν δεξιοί και οι απόγονοί τους το ίδιο. Εκτός από μένα, ε; 🙂
Αυτή η τάση για υπερτονισμό της μειοψηφίας των προσφύγων που δεν ήταν με τον ΕΛΑΣ ή ήταν «δοσίλογοι» δεν είναι τυχαία, σε αμφιθέατρα κλπ. Ούτε τυχαία παρακάμπτεται το πασιφανές γεγονός της δυσανάλογα υψηλής συμμετοχής και στήριξης των προσφύγων προς την αριστερά.
Γίνεται τις τελευταίες 2 δεκαετίες στα πλαίσια της εκ νέου υιοθέτησης από την επίσημη αριστερά ως προστατευόμενης της «μακεδονικής» μειονότητας μετά και την όξυνση του μακεδονικού ζητήματος. [Που ως τέτοια θεωρούν λίγο-πολύ το σύνολο της σλαβόφωνης μειονότητας ενώ βέβαια δεν αποτελεί «εθνική» μειονότητα όπως θέλουν να την εννοούν αυτοί.]
Άρα πρέπει να τονιστεί η «αριστερή» φύση της συγκεκριμένης μειονότητας(ασχέτως του κατά πόσον ισχύει αυτό) και αντίστοιχα να αναδειχθούν οι «καταπιέσεις» που υπέστη από το ελληνικό κράτος. Και μέσα σε αυτές εντάσσουν και τις συγκρουσιακές σχέσεις με τους πρόσφυγες στη Μακεδονία, που ως προς αυτό τουλάχιστον παρουσιάζονται «σύμμαχοι» του «καταπιεστικού» ελληνικού κράτους στην «καταπίεση» των «μακεδόνων».
Οπότε πρέπει να βρεθούν κι εκείνοι οι πρόσφυγες που μπορούν να στιγματιστούν με σαφή μελάνα χρώματα και στη μεταπολίτευση δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να γίνει αυτό από το να παρουσιαστεί κάποιος ως «συνεργάτης των κατακτητών». Δηλαδή το σχήμα πάει: οι επήλυδες (με ισχυρή υπονόηση μη ελληνικότητας:»τουρκόφωνοι», «χριστιανοί ορθόδοξοι») πρόσφυγες που ήταν και «δοσίλογοι» (γενικά και αόριστα) και ήταν και το όχημα του κατακτητικού ελληνικού κράτους στην καταπίεση των καταπιεζόμενων «εθνικά μακεδόνων».
Δεν είναι τυχαίο επίσης ότι στα ίδια πλαίσια γίνεται συχνά λόγος από τους ίδιους «προοδευτικούς» κύκλους για την «τραγωδία» της ανταλλαγής πληθυσμών, που έφυγαν π.χ. οι «ελληνόφωνοι μουσουλμάνοι Βαλαάδες» και ήρθαν χριστιανοί της Μ.Ασίας που «πολλοί δεν ήξεραν λέξη ελληνικά» (το πιάσατε το υπονοούμενο).
Όπως στα ίδια πλαίσια εξηγείται και η αντίδραση του οικολόγου Τρεμόπουλου στην εγκατάσταση νεοπροσφύγων από την πρώην ΕΣΣΔ στη Θράκη. Γιατί αυτό θα άλλαζε τις πληθυσμιακές ισορροπίες κατά της, άλλης προστατευόμενης της αριστεράς, μουσουλμανικής μειονότητας, κάτι που φυσικά δεν θα το ήθελε και το τουρκικό προξενείο της περιοχής.
Κι η αλήθεια είναι ότι σε μερίδα σλαβοφώνων που είναι αριστεροί ή και ΠΑΣΟΚ πιάνει αυτή η λογική αφού μάλιστα προβάλλετται από την επίσημη αριστερή διανόηση του κέντρου και την αναπαράγουν κι οι ίδιοι. Οπότε αφενός σε αυτούς αρχίζει να υποβόσκει μια συμπάθεια προς την επιχειρηματολογία των «εθνικά μακεδόνων» αφετέρου υπάρχει και μια κεκαλυμμένα (ή και ανοιχτά) αντιπροσφυγική διάθεση με ιστορική αιχμή του δόρατος φυσικά τους «δοσίλογους» (γενικώς) «τούρκους» πρόσφυγες (με τους οποίους συμπτωματικά είχαν στο παρελθόν διαφορές για τα χωράφια και τους «καταπίεζαν» κι αυτοί μαζί με το ελληνικό κράτος κλπ.)
Αλλά βλέπω ότι κι εσείς είστε διατεθειμένοι να πετάξετε τους «δοσίλογους» από το παράθυρο αρκεί να ανακτήσετε το πιστοποιητικό αυθεντικής αριστεροσύνης από την επίσημη αριστερή διανόηση η οποία βέβαια τελείως άλλους σκοπούς έχει. Δεν βλέπω δηλαδή σε αυτά να λαμβάνετε υπόψη τη σχετική μελέτη του Μαραντζίδη (το «Γιασασίν Μιλλέτ») που βγήκε ακριβώς για να απαντήσει στα παραπάνω και δίνει μια αρκετά διαφορετική εικόνα για το φαινόμενο της «συνεργασίας», από ποιους συνέβη, για ποιους λόγους και υπό ποιες συνθήκες κλπ.http://archive.enet.gr/online/online_issues?pid=51&dt=04/10/2002&id=57217032
Από τη μία δηλαδή θελετε να κρατήσετε αναλλοίωτο το δίπολο «αριστεροί» – «δοσίλογοι» από την άλλη να βάζετε τους πρόσφυγες μόνο στο πρώτο και καθόλου στο δεύτερο. Ένα από τα δύο όμως αναγκαστικά θα πρέπει να υποχωρήσει για να συμβαδίζει και με την ιστορική πραγματικότητα, είτε η αριστεροσύνη είτε η προσφυγικότητα.
Πάλι για το …. Kars Oblast.
Τα παιδιά των μειονοτικών ή εθνοτικών ομάδων είχαν σαφώς τις ευκαιρίες τους μέσα στη Ρωσική αυτή περιφέρεια. Πολυπολιτισμικά σχολεία έδιναν ευκαιρίες στους μαθητές τους ανεξάρτητα από την καταγωγή τους. Βέβαια το κίνημα του πανσλαβισμού κλείνει ήδη την πρώτη του πεντηκονταετία , ο εκρωσισμός είναι ο στόχος.
Άλλους τρομάζει, και για άλλους αποτελεί το βήμα ανόδου τους. Κρατάνε όμως την ελληνικότητά τους, μέσα από την διδασκαλία των ελληνικών , που εμπεριέχεται στο πρόγραμμα του επίσημου σχολείου (χρηματοδοτείται από την κοινότητα και σαφώς παλεύεται η διατήρηση και ενίσχυσή του από αυτή). Μάλλον δε γρήγορα , όλοι μα όλοι οι ρωσοδιδάσκαλοι των σχολείων των καρσλήδων , είναι … καρσλήδες. Οι παπάδες τους , λειτουργούν στη ρωσική, είναι όμως έλληνες καρσλήδες , οι στάρουστες, οι γραμματείς των χωριών επίσης. Η αυτοδιοίκηση και παιδεία λοιπόν είναι στα χέρια των Ελλήνων καρσλήδων, κάτω από την εποπτεία ρωσικών αρχών, στις οποίες κυρίαρχες θέσεις κατέχονται σε ποσοστό πάλι από καρσλήδες.
Πάμπολλες μαρτυρίες για διδαχή της ελληνικής ιστορίας , τόσο μακριά από την Ελλάδα , ανεξάρτητοι από το ποντιακό κέντρο (Τραπεζούντα) , υπερθεματίζουν την ελληνικότητά τους. Μπορεί να αλλάζουν επίθετα, σε οφ, ή οφ, αλλά σε απογραφές που θα γίνουν εκεί κατά 1912-13 ή 14 βλέπουμε ελληνικότατες καταλήξεις. Και πράγματι θα αναδειχθούν σε θέσεις (δάσκαλοι – γιατροί κλπ) και αξιώματα . Εδώ υπάρχουν οι λίστες της μελέτης του Μαυρογένη. Βέβαια μπορεί να μην σημαίνει τίποτε , για κάποιους, μια εθνοτική ομάδα- μη έχοντας σχεδόν κανέναν επιστήμονα αρχικά (πράγματι ήταν απόλυτα γεωργοκτηνοτροφικός πληθυσμός κατά την εγκατάσταση 1878-1882) μέσα σε λιγότερο από μια γενιά (σε 20-30 χρόνια) να καλύπτονται με πλήθος (για μερικούς ελάχιστο…) μορφωμένων , σε πλείστες καίριες θέσεις (σχολεία-εκκλησίες-στρατός-διοίκηση). Μάλιστα πρέπει να ληφθεί υπόψη και η δυναμική που είχε σχηματιστεί, που διακόπηκε με την αποχώρηση των Ρώσων και την «έξοδο».
Στα διεθνοτικά γυμνάσια ή τεχνικά λύκεια , αστικές σχολές κλπ διαπραγματεύονται την καταγωγή τους με πείσμα, χωρίς να φτάνουν σε συγκρούσεις με σύνοικους. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα που αναφέρει ο Κυνηγόπουλος, όπου παρακολουθούν ταινία με τους βαλκανικούς πολέμους, δημιουργούνται στάσεις υποστήριξης, αλλά μέχρι εκεί , όχι περαιτέρω εντάσεις.
Οι εντάσεις θα προκύψουν πολύ αργότερα, μετά την εγκατάλειψη της περιοχής από τους Ρώσους, όταν δεν υπάρχει πλέον αρχή, και δεν έχουν καθοδήγηση ή καθοδηγητικό κέντρο , τουλάχιστον οι εκεί Έλληνες καθώς από μαρτυρίες φαίνεται να μην είχε προβλεφθεί , η στήριξη του εκεί πληθυσμού με ελληνικό υποπροξενείο στο Καρς. Τότε κάποιοι θα συγκρουστούν με Αρμενίους και θα προστρέξουν στους Τούρκους (περίπτωση Καρακιλισέ), άλλοι θα συγκρουστούν με τους Κούρδους (περιοχή Γκιόλιας), άλλοι θα επιμείνουν στην παραμονή (Κάλτσεφ) , άλλοι θα προτείνουν την έξοδο. Οι διαμάχες τους λοιπόν με τους σύνοικους αφορούν την περίοδο της «εξόδου» τους.
Έτσι βίωσαν τη συμβίωσή τους σε περιβάλλον , που αν και εθνοτική μειονότητα, με πίεση εκρωσισμού, αποδείχτηκε ότι δεν έσβησε τίποτε από τον εθνισμό τους, ή τις προοπτικές ανέλιξής τους στα δεδομένα της διοικητικής υπόστασης που κατοικούσαν.
Βλέποντες τις μαρτυρίες (και αυτές που ήταν καταγραμμένες σε μερικά από τα άνω των 20 απομνημονευμάτων που φυλάσσονται σε ΚΜΣ, αλλά και σε ύστερα γραφόμενες και δημοσιευμένες αφηγήσεις ) διαπιστώνουμε ότι έννοια τσιφλικιού, ιδιοκτητών τσιφλικάδων κλπ δεν υπήρχε στις κοινότητες των ελλήνων στο Καρς. Μάλιστα εκτός από την αναδιανομή των χωραφιών (σε τακτά διαστήματα –ανάλογα με τον αριθμό των μελών της οικογένειας), υπήρχε αναδιανομή και των κήπων, ενώ κοινός χώρος , ορίζονταν ως βοσκότοπος. Στην Ελλάδα χαρακτηριστικός είναι ο αγώνας των Μεταλλικιωτών έναντι των επιγόνων τοπικού τσιφλικά, που φτάνει μάλιστα μέχρι και τη δεκαετία του 70…
Έρχονται λοιπόν στην Ελλάδα –μέσα στη δυστυχία της «εξόδου» τους- με τη γνώση και βίωση κοινωνικής οργάνωσης και ανεκτικότητας διάφορης αυτής που θα βρουν. Ουσιαστικά θα αφεθούν στην τύχη τους, καθώς η εγκατάστασή τους σε Καραπουρνά συμπίπτει με την αλλαγή διακυβέρνησης στην Ελλάδα και την επικράτηση μιας νέας διακυβέρνησης που θα ξαναζωντανέψει τα όνειρα των εντόπιων τουρκικών ελίτ της Μακεδονίας, και θα γνωρίσουν τον παραγκωνισμό τους… (δες «Γιασασίν Γούναρης …»)
Για τα συνέδριά τους –δυστυχώς δεν ξέρουμε ποιος προσφυγο-καθηγητής μπορεί να κατέχει το αντίστοιχο αρχείο και αν θα το «αξιοποιήσει» κάποτε… – γνωρίζουμε ελάχιστα, μόνο όσα είδαμε από τις εφημερίδες της εποχής .
Μπορούμε όμως να δούμε εκεί:
Απόψεις για σύνοικους όπως «…[ο Ευθυμιάδης] συνιστά δε την ίδρυσιν αγροτικού πολιτικού κόμματος εις το οποίον δεν θα είναι μέλη μόνον οι Καυκάσιοι αλλά και οι εντόπιοι και οι λοιποί πρόσφυγες….»
Απόψεις πολιτικά ανατρεπτικές: « [Πασχαλίδης] Εις τας αγροτικάς τάξεις όπως και εις τας άλλας υπάρχουν εκμεταλλευταί και εκμεταλλευόμενοι. Ημείς πρέπει να οργανώσωμεν τας τάξεις εκείνας τας οποίας εκμεταλλεύονται οι εκμεταλλευταί. Οι εργάται του κάμπου και οι εργάται των πόλεων εν και το αυτό συμφέρον έχουν. Τους εκμεταλλεύονται σήμερον αι αστικαί τάξεις αι οποίαι λέγει κρατούν τους αγρότας χωριστά από τους εργάτας.» ή «Οι αγρόται και οι εργάται πρέπει να έχουν κοινόν κόμμα και από κοινού να διεξαγάγουν τον αγώνα κατά της κεφαλαιοκρατίας. Οι σοσιαλισταί εις αυτό αποβλέπομεν.»
Ή προωθημένες: «…Τα προσφυγικά σωματεία εχρεωκόπησαν λέγει και πρέπει ν’ απαλλαγώμεν και από τους πρόσφυγας εκμεταλλευτάς…» και «[ο Κοσμίδης] ομιλεί επί της αγροτικής οργανώσεως. Αναγιγνώσκει κατόπιν απόσπασμα Ρωσσικού έργου εξ ου καταδεικνύει ότι ο γεωργός πρέπει να ελευθερωθή όχι μόνο από τον κεφαλαιοκράτην αλλά και από εκείνον όστις θέλη να καθήση μετά την πτώσιν του κεφαλαιοκράτου εις την ράχιν του. Εξακολουθών λέγει ότι εις την επαγγελματικήν οργάνωσιν πρέπει να αναμιχθή και η πολιτική τοιαύτη, ίνα φρουρήση τα δίκαια των αγροτών.» ή «Ο κ. Ιωαννίδης αντιπρόσωπος Αρσακλή αναλύων την γενικήν κατάστασιν των αγροτών προσφύγων τονίζει ότι η οικτρά αυτών κατάστασις οφείλεται εις τη μη ύπαρξιν γεωργικής πολιτικής εκ μέρους του Κράτους. Προτείνει δε την διανομήν των γαιών όλων των προσφύγων , την δασμολογικήν προστασίαν των γεωργικών προϊόντων, την ίδρυσην Γεωργικών Επιμελητηρίων και την ενίσχυσιν της αγροτικής Εκπαιδεύσεως.» ή «Ο κ. Γεωργιάδης ζητεί, όπως μετατραπούν τα κλασικά Γυμνάσια εις πρακτικά τοιαύτα και όπως καθιερωθή η Δημοτική γλώσσα».η «Να συστηθούν παντού φυτώρια και Πειραματικοί αγροί».
Κλπ κλπ [Βέβαια ευρύτερη γνώση θάχουμε όταν δημοσιοποιηθεί κάποτε το αρχείο του Συλλόγου Καυκασίων…..]
Σίγουρα κάποιος μπορεί να ισχυριστεί πως μια αριθμητικά μικρή προσφυγική ομάδα, «ανακάλυψε» τα παραπάνω και πολλά ακόμα , με τον ερχομό της στην Ελλάδα, όπου συνομίλησε με την διαπνέουσα σοσιαλιστική-προοδευτική σκέψη που διαχέονταν στην δεκαετία του 20-30, στις κοινότητες της Μακεδονίας, τότε ναι μπορεί να ισχυριστεί ότι οι «ζώντες στα βουνά» κατέβηκαν στους κάμπους και πιεζόμενοι-καταπιεζόμενοι , ανακάλυψαν αρχές αξίες , αλλά και παραπομπές προοδευτικών θέσεων στη ρωσική λογοτεχνία… ‘Ισως νάναι έτσι…
Ο αστισμός όμως , σίγουρα κατατρόμαξε, σίγουρα δεν τα είδε έτσι, ο κίνδυνος της άλλης σκέψης , της άλλης πρότασης που διέχεε αυτή την ομάδα των «ζώντων στα βουνά», τους οδήγησε στο να τους χαρακτηρίσουν συλλήβδην (έτσι δε συμβαίνει πάντα;) ως τους επικίνδυνους στον αστισμό, από την εποχή εκείνη ήδη, κομμουνιστές. Μέχρι τότε έβλεπε τις ποντιακές ομάδες ως συμμάχους της . Μάλιστα –για τον αστισμό- ιδιαίτερη ήταν η ομάδα των τουρκόφωνων δυτικοποντίων , που θα χρησιμοποιηθεί ως «ξεχωριστή ομάδα εισβολής» , που δίπλα στον ελληνικό στρατό , θα εισβάλει στη Βουλγαρία στα 1925… έχοντας ως μνημονική αφήγησή της το ποντιακό αντάρτικο.
Ιστοριογραφία –τάσεις – και πρόσφυγες…
Η ανερχόμενη δεξιά ιστοριογραφία –της δεκαετίας του 90- ήδη είχε θέσει τα πλάνα-τα σενάριά της. Οι πόντιοι πρόσφυγες σε ανταγωνισμό με τους εντόπιους-κυρίως σλαβόφωνους, κατά το μεσοπόλεμο περιχαρακώνονται σε βενιζελισμό και αντιβελισμό (δες βέβαια ψυχραιμότερες μελέτες , πχ διδακτορικό Αλβανού για περιοχή Καστοριάς όπου οι σλαβόφωνοι δεν τοποθετούνται …τόσο αντιβενιζελικά), και στην κρίσιμη δεκαετία 40-50 οι μεν σλαβόφωνοι κινούνται αντεθνικά προς βουλγαρισμό, αυτονομισμό και επέκεινα στον μακεδονισμό , οι δε πρόσφυγες για να υπερασπιστούν τα όσια μιας πατρίδας κάτω από τον κίνδυνο του εαμοβουλγαρισμού θα «εξαναγκαστούν» να «συνεργαστούν με το διάβολο» καθώς «αυτός θα έφευγε κάποτε κλπ κλπ» ενώ ο εαμοβουλγραισμός θα αποτελούσε την ταφόπλακα του ελληνισμού. Για τη δεξιά ιστοριογραφία δεν υφίστανται οι πόντιοι του ανατολικού πόντου, δεν ταιριάζουν στην αφήγησή τους , δεν υπάρχει καμία αναφορά για τη στάση τους , παρατίθεται όμως ως υποσημείωση μια κάποια περιθωριακή αντικρατική στάση κάποιων καυκασίων, τους οποίους όμως δεν μπορούν να εξαφανίσουν από την αφήγησή τους , καθώς από τον αστικό κόσμο της δεκαετίας είχαν προταθεί ήδη πολιτικές εναντίον τους….
Εκεί η δεξιά ιστοριογραφία θα βρεθεί με το έργο του Μαραντζίδη, ενός πρωτοποριακού «καυκάσιου» επιστήμονα, που ήδη είχε παρουσιάσει τη μελέτη του «οι μικρές Μόσχες», όπου προσέγγιζε και την «αριστερά των καυκασίων», μέσα από την έρευνα του ιδιόμορφου ελληνικού «αγροτικού κομμουνισμού» ουσιαστικά αποκαλύπτοντας το τι πραγματικά εξέφραζε αυτή η αριστερά για τους καυκάσιους της δεκαετίας 40-50 (εξαιρετική προσέγγιση παρά το μικρό-χωροταξικά – πεδίο ερεύνης του).
Με το έργο του «Γιασασίν Μιλλιέτ», θα προσπαθήσει να αγγίξει έναν άλλο σημείο. Τις πολιτικές διεργασίες που έθεσαν μια ομάδα των ποντίων-τους τουρκόφωνους δυτικοπόντιους –να «συνεργαστούν». Το υψηλό κύρους πόνημά του θα αποτελέσει σταθμό στην ανάδειξη ενός νέου ρεύματος. Η προσεκτική του ανάγνωση δεν οδηγεί βέβαια σε κανένα ιδιαίτερο εξωραϊσμό της «συνεργασίας», ως απάντηση μιας επιστημονικής έρευνας , απλά ανοίγει ένα νέο πεδίο «γραφής» της, ως απόρροια της μιας προσωπικής αφήγησης. Η συνέντευξη, συνεπώς η άποψη των πρωταγωνιστών, των δευτεραγωνιστών ή απλά των συμμετεχόντων ή ακόμη και αυτών που δευτερογενώς γνώρισαν , αντιλήφθησαν ή βίωσαν τα γεγονότα, ως κυρίαρχο ή συγκυρίαρχο ή συνεπίκουρο ντοκουμέντο. Και πάλι όμως το έργο αυτό του Μαραντζίδη δε είχε την όποια προβληματική για ένα μυημένο ή καταρτισμένο.
Για ένα γνώστη της ομάδας αυτής , της οργάνωσής της αμέσως μετά την Κατοχή, το ρόλο της στον Εμφύλιο, τους αγώνες της για οργάνωση ενιαίου λόγου-ενιαίας στάσης έναντι της προοπτικής αναγνώρισής της ως αντιστασιακής ομάδας , ως ομάδας ενσωματούμενης στο μετεμφυλιακό εθνικό στάτους, για ένα γνώστη της απολογητικής αφήγησης της ομάδας αυτής έναντι των δεξιών-πρώτα- δημοσίων κατηγόρων της, τη διασπορά της ενιαίας αυτής αφήγησης στα μέλη της μέσα από τα έντυπα της ομάδας, την αποκρυστάλλωση τέλος αυτής της αφήγησης λόγω της εικοσαετούς προσπάθειάς της (τουλάχιστον και μέχρι την περίοδο της δικτατορίας) να απαντά συγκροτημένα σε κατήγορους, αριστερούς-δεξιούς , αλλά και «συνοδοιπόρους» της περιόδου 1962-64. Μάλιστα η αφήγηση της άποψης της ομάδας αυτής θα δεθεί και θα στηριχθεί μέσα από τα επιχειρήματα που θα χρησιμοποιήσει ο καθηγητής Ενεπεκίδης. Ο Ενεπεκίδης ως απόλυτος επιστήμων, δεν μπορεί παρά να αποκαλύψει , να καταγράψει (πρώτη αποκάλυψη των γερμανικών αρχείων). Ως πόντιος θα προσπαθήσει να σκεφτεί το γιατί και το πώς, να επιχειρηματολογήσει. Τα σχόλια του Ενεπεκίδη, θα είναι τελικά και η συγκροτημένη «απολογία» κάθε «συνεργάτη» αυτής της ομάδας. Η ομάδα λοιπόν αυτή των τουρκόφωνων ποντίων όταν θα «ερευνηθεί» από το Μαραντίδη (παράλληλα βέβαια και από τον ερευνητή Καλλιανιώτη) έχει ήδη, μέσα από εμπειρία και αγώνα συγκρότησης «απολογίας» , μια στέρεη-συγκεκριμένη-χωρίς αποκλίσεις αφήγηση της ιστορίας της. Ο Μαραντζίδης το γνωρίζει αυτό (ομοίως και ο Καλλιανιώτης) , αναφέρεται όμως επιδερμικά και δύσκολα μπορεί να γίνει αντιληπτό στους αναγνώστες. Έτσι ο Μαραντζίδης θα δει την «ιστορία» μιας εθνοτικής ομάδας , και τις συγκρούσεις με άλλες εθνοτικές ομάδες, χωρίς να ελέγχει-σε ικανοποιητικό βαθμο- τα επιχειρήματα της ομάδας έναντι της άποψης των συγκρουόμενων «άλλων» , κυρίως όμως χωρίς να προχωρά –ως όφειλε ως πολιτικός επιστήμονας- στην «ιστορία» και τις «διεργασίες» της οργάνωσης της μνήμης και της αφήγησης της συγκεκριμένης ομάδας. Αν δε αποτελεί επιστημονική απόκλιση η παράθεση από το Μαραντζίδη ημερολογίου επιθέσεων ΕΛΑΣ κατά τουρκοφώνων, χωρίς αναφοράς σε προγενέστερες –εκάστης επίθεσης- ενέργειες τουρκοφώνων κατά ΕΛΑΣ (παρόλο που δημιουργεί μια γνώση- ….μισής αλήθειας), η υιοθέτηση ως «απόλυτης» αλήθειας της άποψης των τουρκοφώνων για την «εκκίνηση» της αιματηρής σχέσης τους με το εαμικό στρατόπεδο, μπορεί να αποτελεί μια ακόμη προβληματική του βιβλίου.
Αναφέρομαι στο κομβικό σημείο –για τους μυημένους μόνο… δυστυχώς- της εκκίνησης της αιματηρής σχέσης εαμιτών-«παοτζήδων», για το αν δηλαδή η εκτέλεση των 7 στα Ίμερα προηγήθηκε ή όχι της εκτέλεσης των εθνικιστών στο Βόιο. Εκεί υιοθετείται η συγκεκριμένη αφήγηση της πλευράς που «εξωράιζε» την ενέργεια της εξόντωσης των στελεχών του ΜΓ/ΚΚΕ (κάποιους προβληματισμούς που είχε ο Καλλιανιώτης στο μεταπτυχιακό του το 2000 θα τις αναιρέσει στο διδακτορικό -2007 και θα υιοθετήσει κι αυτός την συγκεκριμένη αφήγηση). Έτσι ο επιστήμονας παίρνει θέση –σε μια κομβική «ιστορική» διαφορά και προχωρά. Τότε δεν φάνηκε ιδιαίτερη αυτή η στάση του Μαραντζίδη, καθώς διατυπώνονταν ως …υποσημείωση.
Αρχίζει όμως από τότε να κυριαρχεί η άποψη της σημαντικότατης σχέσης της αφήγησης του προσώπου που βιώνει, και εν τη δύση του βίου του –χρησιμοποιείται για να επιβεβαιώνει…
Η ομάδα του «εξωραϊσμού», θα γίνει σύντομα –μετά τη συνάντηση Μαραντζίδη-Καλύβα, ιδιαίτερη σχολή ιστορικής αφήγησης, με μόνο αντίτιμο την απώλεια στις πολιτικές επιστήμες, της προσφοράς ενός Μαραντζίδη που θα συνέχιζε αταυτοποίητος την πολιτική ψηλάφηση των δύσκολων περιόδων της ιστορίας μας. Μια προσωπική επιλογή του Μαραντζίδη, που τον έφερε στον αφρό της αναγνώρισης, που όμως μια δεκαετία τώρα, στερεί την πολιτική επιστήμη από τα έργα που θα μπορούσε να της προσφέρει , αν κρατούσε απλά τη διερευνητική στάση των πρώτων ερευνητικών του αναζητήσεων. Καθώς ταυτοποιημένους και οριοθετημένους έχουμε πολλούς, ανεξάρτητους όμως ερευνητές ελάχιστους …..Η ομάδα του «εξωραϊσμού» θα χαρακτηρισθεί λαθεμένα μάλλον «αναθεωρητική» κλπ –προφανώς υπονοώντας την ως αντικομμουνιστική ή εθνικιστική, καθώς η αντικομμουνιστική ή εθνικιστική σχολή είχε υπερπλήρως καταθέσει την αφήγησή της κατά το παρελθόν και κάθε νέα εμφάνιση θα υπέθετε απλά μια ανούσια αντιγραφή, κυρίως όμως, μη υπάρχοντος πλέον του κομμουνισμού, θα ήταν και σαφώς λιγότερο ελκτική, ανεπίκαιρη ή μη κατανοητή…. σε νεώτερους αναγνώστες. Η ιστορική όμως σχολή του «εξωραϊσμού» ενέχει υποθήκες ή καλύτερα μπορεί να σταθεί –καταλλήλως διδασκόμενη- ως επίκαιρη αφήγηση και του παρελθόντος και του παρόντος και του μέλλοντος….
Ταυτόχρονα με την οριοθέτηση της «εξωραϊστικής» ιστοριογραφίας θα δράσει και η προοδευτική φιλομειονοτική αφήγηση. Εδώ ιστορικοί, ανθρωπολόγοι, ερευνητές , έχοντας ως υποκείμενό τους, τον καταπιεζόμενο σλαβομακεδονικό πληθυσμό, θα καλεστεί να καταθέσει μια «απελευθερωμένη» από τα δεσμά του ελλαδικού εθνικισμού άποψη για τον «άλλο». Θάταν τρομακτικά ενδιαφέροντα τα συμπεράσματα της «άλλης» αυτής σχολής αν πράγματι κι εδώ χρησιμοποιούνταν κάποιες απαραίτητες συμβάσεις. Δυστυχώς όμως οι μελετητές αυτοί, και κάμποσοι νέοι –αλλοδαποί κυρίως που ερευνούν και σήμερα το χώρο- πχ της βόρειας απόληξης της ΒΔ Μακεδονίας, κατά την περίοδο εννοείται Μεσοπολέμου και δεκαετίας 40-50, αρνούνται να φανταστούν καν ότι στο χώρο αυτό δρούσαν πραγματικά και εθνοτικές ομάδες που διαδραμάτιζαν καθοριστικό ρόλο στην περιοχή, οι πόντιοι πρόσφυγες και οι καυκάσιοι. Κι εδώ χρησιμοποιείται η αφήγηση, και εδώ ο αφηγητής-σλαβόφωνος αποκλειστικά – είναι επίσης –όπως και στην περίπτωση των τουρκοφώνων- «καλά διαβασμένος». Οδηγούμενος οδηγείται στα κλισέ του συλλήβδην κυνηγημένου, αυτού που του αρνούνταν τη μητρική γλώσσα, που τον καταπίεζαν οι πρόσφυγες, αφού του πήραν τα χωράφια, κλπ κλπ
Πράγματι , πάμπολλες αλήθειες αποκαλύπτουν και επιβεβαιώνουν οι ερευνητές , χωρίς όμως να εξετάζουν την άποψη, τη θέση, την πολιτική στάση και δράση των πραγματικά «άλλων», της πραγματικής «μειοψηφικής ομάδας» της περιοχής , των προσφύγων.
Έτσι αναδεικνύουν πχ τη θέση του ΚΚΕ που στήριξε τη σλαβομακεδονική μειονότητα κατά τα χρόνια από την εγκατάσταση των προσφύγων έως τη δικτατορία Μεταξά , χωρίς όμως να ερευνούν την ποσοτική η ποιοτική παρουσία των προσφύγων στις διεργασίες του ΚΚΕ στην περιοχή. Των δρώντων στην περιοχή, και όχι των δρώντων , μέσα από ΚΕ ένεκα της περιοχής.
-Δεν σημαίνει τίποτε γι αυτούς η δράση και η συμμετοχή στα ψηφοδέλτια του ΚΚΕ-με αριθμητική δύναμη- Καυκάσιων πχ από την Κολχική Φλώρινας ,
-δε σημαίνει ότι στα κρίσιμα προ Μεταξά χρόνια , γραμματέας της αχτίδας Φλώρινας ήταν Καυκάσιος,
-δε σημαίνει τίποτε ότι σε ολόκληρο το σλαβόφωνο τόξο [Φλώρινας –Εορδαίας], στα 1934, δύο μόνο χωριά Νέος Καύκασος Φλώρινας και Ποντοκώμη Εορδαίας ανέδειξαν κόκκινο συμβούλιο, κι αυτά ήταν προσφυγικά χωριά,
-δε σημαίνει τίποτα για αυτούς ότι επί Μεταξά , στην περιοχή Εορδαίας, με πάμπολλα σλαβόφωνα χωριά και 14 μεικτά, τα αρχεία της Ασφάλειας φαίνεται να «ασχολούνται» και να «κυνηγούν» επικίνδυνους κομμουνιστές που είναι κατά 90% Πόντιοι και Καυκάσιοι.
-Δεν μπορούν να αγνοούν τη διεισδυτικότητα των προσφύγων στις κατοχικές διεργασίες , πάλι εκεί στη Φλώρινα, που οι πρόσφυγες αποτελούν τη «μειοψηφική ομάδα» της περιοχής , όπου η οργάνωση στο ΕΑΜ σλαβόφωνων χωριών, μάλιστα δε και γκραικομάνικων, γίνεται από Καυκάσιους (Σεχίδης κλπ).
-Δεν μπορεί να μην αναρωτούνται γιατί στις εκτελέσεις αντιποίνων μαζί με σλαβόφωνους επιλέγονται και Καυκάσιοι από τις Κάτω Κλεινές και Πόντιοι από την Κάτω Καλινίκη.
-Δεν μπορεί να μην αναρωτιούνται γιατί στις προτάσεις εκκαθάρισης -κατά τον εμφύλιο- του σλαβόφωνου πληθυσμού της περιοχής, προτάσσονται εκκαθαρίσεις του καυκάσιου πληθυσμού (Μαυρίδης, νομάρχης Φλώρινας 1945, Δραγούμης 1948).
Ακόμα και η «απαγορευμένη γλώσσα» , δε μπορεί να μη μελετάται σε συσχετισμό της απαγόρευσης με τους εντόπιους προσφυγικούς πληθυσμούς, όταν μνημονεύεται ότι όλοι μα όλοι οι πρόσφυγες γνώριζαν και μιλούσαν τα σλαβομακεδονικά , ελάχιστοι σλαβόφωνοι βέβαια τα ποντιακά, όταν ακόμα και σήμερα υπάρχουν λυράρηδες που τραγουδούν πληθώρα ντόπιων ασμάτων…
-Δεν μπορεί να αγνοούνται οι «συμβάσεις» κάποιων «δύσκολων» μεικτών χωριών-αγαπημένων στους παραπάνω ερευνητές-[πχ Μελίτη] , μεταξύ προσφύγων και εντοπίων, η αλληλοπροστασία κατά τις περιόδους εξουσίας ή επιρροής της μιας ή της άλλης ομάδας στις τοπικές εξουσίες…
Δυστυχώς γράφτηκαν έτσι και γράφονται έργα επιστημονικά, που στη λογική να αναδείξουν το δράμα μιας πράγματι καταπιεζόμενης ομάδας συμπολιτών μας και την «αλήθεια» της, την αποκόπτουν από τον πραγματικό περίγυρό της, αποκρύπτουν τις πραγματικές σχέσεις της με τους σύνοικους πληθυσμούς της , και δημιουργούν στους μη μυημένους , στους ελαφρά πληροφορημένους, μια ιδιαίτερη αφήγηση της ιστορίας, που μπορεί να βολεύει –παραδόξως;-πάμπολλες σχολές ιστοριογραφίας, τοποθετούμενες ως προοδευτικές, νεωτερικές αντιρατσιστικές, νεομακεδονικές, εξωραϊστικές , εθνικιστικές ένθεν κακείθεν των συνόρων, βλάπτει όμως την προσέγγιση μιας όσο το δυνατό πιο στέρεης αφήγησης της ιστορίας της περιοχής.
Βέβαια εκεί-στη Φλώρινα- υπάρχει σοβαρότατο ιστορικό τμήμα στην Παιδαγωγική σχολή, που όμως δεν τόλμησε ως σήμερα να προσπαθήσει να ζωντανέψει την ιστορία της περιοχής, μέσα από την έρευνα αλλά και την αφήγηση των εμπειριών των εναπομείναντων προσφύγων και εντοπίων, που έζησαν τις δύσκολες εποχές στη δύσκολη αυτή περιοχή…
Φίλε Καυκάσιε,
Μετά το σχόλιο 34, δε βλέπω να διαφωνούμε πουθενά στην παρατήρηση της ιστορικής πορείας. Απλά δίνουμε λιγότερη ή περισσότερη σημασία σε επιμέρους δεδομένα. Έτσι καταλήγουμε και σε διαφορετικά συμπεράσματα. Δεν είναι κακό! 🙂
Το σχόλιο 35 μου φέρνει έντονες αναμνήσεις από χρόνια «γύρας» στη Φλώρινα και στα Μπίτολα-Μοναστήρι. Με τα πόδια πέρασμα της Νίκης, φίλοι στην άλλη πλευρά, μουχαπέτια απο εδώ, rakija από εκεί, τσίπουρα στο Σακουλέβα, burek τα ξημερώματα στο σταθμό και ατέλειωτες συζητήσεις για το πριν, για το τώρα, για το μετά.
Και στο Νέο Καύκασο, στο γάμο του διγενή αδεφικού μου φίλου, δύο ξεχωριστοί κύκλοι στο χορό, με το ίδιο τραγούδι: «Μακεδονία ξακουστή, του Αλεξάνδρου η χώρα, που έδιωξες τους βάρβαρους….«.
Και βέβαια, άλλους εννοούσαν για βάρβαρους οι Καυκάσιοι και άλλους οι ντόπιοι…
Σχ.31: » Συνέφερε (και συμφέρει) πολύ οι πρόσφυγες να αποτελούν ένα απολιτίκ ομοιόμορφο σύνολο πληθυσμού, που είχε ως κύρια ενασχόλησή του το χορό και το μουχαπέτ. «
Σχ. 31 : » το κομμάτι εκείνο του ποντιακού χώρου , που εμφανίζεται ως «ενωτικό-απολιτίκ», εκείνο το κομμάτι που αν δεν υιοθετεί, τουλάχιστον ανέχεται την ιστορική ταύτιση των Ποντίων στα ελλαδικά και ευρύτερα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα με το δωσιλογισμό. Ο Πόντιος ταυτίζεται με τον «τραντέλλενα» Κισάμπατζάκ, τον ηγέτη Μιχάλ Αγά, τον αντιστασιακό Παπαδόπουλο του Κιλκίς.
Μια τραγωδία, που αφήνεται να διαχυθεί, και τελικά να επικρατήσει ως ένα ιστορικό δεδομένο, εντελώς αναληθές όμως και προσβλητικό για τον ποντιακό πληθυσμό «
Σχ. 30 » : «Εμείς» και οι «άλλοι». Με μια μεταφυσική προσέγγιση, ως εάν να είμαστε κάτι το ξεχωριστό, κάτι το ιδιαίτερο, έξω από τις ζώσα κοινωνία κάτι σαν φερμένοι από τον Άρη.
Ο στόχος είναι προφανής . Η δημιουργία ενός στρογγυλοποιημένου και ιδιόμορφου γκέτο εντός του οποίου δεν θα υπάρχουν οι κοινωνικές αντιθέσεις, πολιτικές αντιλήψεις και ότι άλλο κάνει την συνύπαρξή τους προβληματική και μπορεί να διαταράξει την ποντιακή νιρβάνα με σκοπό βέβαια τον έλεγχο όλων αυτών που θα κατορθώσουν να εντάξουν στο μαντρί. Για τις εντελώς δικές τους ιδιοτέλειες…. «
Κάπου στις παραπάνω αναφορές θα εντόπιζα την διαφορετική κατάληξη και συμπεράσματα.
Και αυτό δεν αφορά μόνο συμπεράσματα για κάποια ιστορικά γεγονότα που πέρασαν αλλά καθορίζουν και πολιτικές συμπεριφορές του σήμερα. Πχ. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτοί προοθούν στον ποντιακό χώρο το «ενωτικό-απολιτίκ», σχήμα «Εμείς» και οι «άλλοι» , αυτοί , όπως αναφέρθηκε, είχαν συγκεκριμένη στάση στο θέμα της αθώωσης των ενόχων της μικρασιατικής καταστροφής…σκεφτείτε το λιγάκι αυτό …
σαραντα μηλα σου θυμιζω την ρηση του Ν μπομπιο : δεν ξερω αν υφισταται ακομα η διακριση αριστερας και δεξιας ξερω ομως πως αυτοι που λένε οτι δεν υφισταται ειναι δεξιοι .
Δεκέμβρης ’44: Τα προσφυγικά της Καισαριανής
http://valiacaldadog.blogspot.com/2007/03/2007.html