misirlou-pedia : Μια συλλογή γεμάτη … Μισιρλούδες!

 

Misirlou, I saw you through the door
naked feet that danced across the floor
eyes full of madnes, hiding the sadnes there
lighting a love that’s destiny to go nowhere

(Devil’s Anvil: Misirlou)

 

Το σερφάρειν στον ωκεανό των μπλογκς δεν είναι εύκολο πράγμα!  Άιντε να ξεχωρίσεις την ήρα από το σιτάρι, να συνηθίσεις τον ιδιαίτερο τρόπο επικοινωνίας, να αντέξεις την ανωνυμία, να διαμορφώσεις μ’ αυτούς που τελικά επιλέξεις ιδιαίτερους κώδικες εκτίμησης αλληλοαναγνώρισης και αλληλοσεβασμού.

 

Όντως δύσκολη και κουραστική δουλειά… Όμως σε κάποιες επιλογές μας, εξ αρχής το ένστικτο φαίνεται ότι μας  οδήγησε σωστά. Ένα από τα μπλογκ που που «πολύ γουστάραμε» ήταν αυτό του Allu fun Marx (ΑΦΜ). Iσως ο ευρηματικός -και αιρετικός- τίτλος  που πολύ μας εξέφραζε, να ήταν το πρώτο έναυσμα. Όμως δεν αρκούσε μόνο αυτό! Μπορεί βέβαια η καθημερινότητα και η ποικιλία του «ωκεανού» να μην επιτρέπει τη συχνή διαδικτυακή συνάντηση, όμως οι αρχικές εκτιμήσεις συνεχώς επιβεβαιώνονται. [Ελπίζω αυτά τα λόγια να μη γίνουν η αιτία και τον δούμε σε κανένα γκουλάγκ… γιατί μετά το «καταραμένο» 18ο, καλό είναι ο καθείς να φυλάει τα ρούχα του! ] 

                           

Ένα από τα καινούργια του ΑΦΜ είναι η …συλλογή με τις Μισιρλούδες, τις ποθητές αιγυπτιώτισες [ή γενικά, τις γυναίκες από το Μισίρι, την Αίγυπτο] των δικών μας ρεμπέτιδων.  Η «Μισιρλού» είναι ένα αργό ζεϊμπέκικο, που πρωτακούστηκε στην Αθήνα γύρω στο 1927 από την κομπανία του Δημήτρη Πατρινού, ενός Σμυρνιού μουσικού, που ήρθε στην πρωτεύουσα με το κύμα των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής. Το τραγούδι αναφέρεται στον έρωτα ενός χριστιανού για μια μουσουλμάνα, θέμα – ταμπού για εκείνη την εποχή και όχι μόνο. Η μελωδία είτε προϋπήρχε και ήταν οικείο άκουσμα στον ευρύτερο χώρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είτε αποτελεί ομαδική δουλειά της κομπανίας του Πατρινού. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Πατρινός έγραψε τους στίχους

                 

Το τραγούδι αυτό, όπως μας ενημερώνει στο ειδικό μπλογκ του ΑΦΜ που έχει τίτλο:

 

ΜΑΓΙΚΗ, ΞΩΤΙΚΗ, ΟΜΟΡΦΙΑ… 

 Οι περιπλανήσεις της Μισιρλούς ανά τον κόσμο.  (Misirlou, All Around The World):

    

Ξεκίνησε ως «Μουσουρλού» στα χείλη του Μιχάλη Πατρινού το 1927 από την Αθήνα του μεσοπολέμου. Γρήγορα έγινε Μισιρλού και συντρόφευσε τη Ρόζα Εσκενάζυ, την Δανάη, την Σοφία Βέμπο, σε ρεμπέτικα στέκια και σε κοσμικά σαλόνια. Λαθρεπιβάτις, χωρίς χαρτιά και πασσαπόρτι, πέρασε τον Ωκεανό κι έγινε Misirlou, αλλά και Miserlou στη σύγχρονη γη της Επαγγελίας.  Λικνίστηκε σε ρυθμούς οριεντάλ, αλλά και τζαζ. Χόρεψε σε εβραϊκούς γάμους. Έγινε η αγαπημένη των απανταχού surfer. Συμμετείχε σε κινηματογραφικές ταινίες. Έκλεισε την αυλαία των ολυμπιακών αγώνων της Αθήνας. Και στα στερνά της, τότε που οι άλλοι γίνονται χούφταλα, εκείνη γίνεται raper και gamer. Κατά βάθος όμως παραμένει πάντα η ίδια, η Μισιρλού, η μαγική, ξωτική, ομορφιά…

                     

Ο  ΑΦΜ μας καλεί να περιπλανηθούμε στις 100 και πλέον εκδοχές της Μισιρλού που έχει βρει μέχρι τώρα: Έλα να σου δείξω την συλλογή μου με τις …Μισιρλούδες. Τι να γίνει. Δεν μαζεύω πεταλούδες, τις προτιμώ ζωντανές.

                    

 Και μεις σας προτρέπουμε: πηγαίνετε, περιπλανηθείτε και …. θα μας θυμηθείτε

[You, Misirlou, are the moon and the sun, fairest one.. (Woody Herman)]

Μισιρλού, που σημαίνει Αιγύπτια (από την τουρκική λέξη «Mısırlı»; που παράγεται από το αραβικό مصر, Miṣr, «Αίγυπτος» και σημαίνει «Αιγύπτιος/Αιγύπτια») είναι ο τίτλος ενός ελληνικού ρεμπέτικου τραγουδιού, που είναι σήμερα πολύ δημοφιλές σε τέσσερα εντελώς διαφορετικά είδη μουσικής: στο ρεμπέτικο, στη λαϊκή μουσική της Μέσης Ανατολής, στην εβραϊκή μουσική που παίζεται σε γάμους και γιορτές (Κλεζμέρ), και στο surf rock.

Πρωτοαίχτηκε απ’ την ορχήστρα του Μιχάλη Πατρινού στην Αθήνα, το 1927. Όπως συνέβαινε και με σχεδόν όλα τα πρώιμα ρεμπέτικα τραγούδια, ο αυθεντικός συνθέτης του τραγουδιού έμεινε άγνωστος, και η σύνθεση κατοχυρώθηκε στον αρχηγό της κομπανίας. Η μελωδία κατά πάσα πιθανότητα συντέθηκε συλλογικά από τους μουσικούς, όπως συνέβαινε συχνά εκείνη την εποχή, ενώ οι στίχοι ήταν σχεδόν σίγουρα του Πατρινού. Στην αρχική έκδοση του τραγουδιού, το όνομα της κοπέλας του τίτλου προφερόταν από τον Πατρινό «Μουσουρλού», με βαριά Σμυρναΐικη προφορά.

Το τραγούδι αρχικά γράφτηκε σαν ζεϊμπέκικο, σε πιο αργό ρυθμό και διαφορετικό τόνος απ’ τη σημερινή «οριεντάλ» έκδοση χάρη στην οποία έχει γίνει γνωστό. Έτσι ακούγεται στην πρώτη γνωστή ηχογράφηση, που έκανε ο Πατρινός στην Ελλάδα γύρω στο 1930· μια δεύτερη ηχογράφηση έγινε απ’ τον ίδιο στη Νέα Υόρκη, το 1931.

Το 1941 ο Νικ Ρουμπάνης, ένας ελληνοαμερικάνος δάσκαλος της μουσικής, κυκλοφόρησε μια ορχηστρική τζαζ εκτέλεση του τραγουδιού, αναφέροντας τον εαυτό του σαν συνθέτη. Μια και ο ισχυρισμός του αυτός ποτέ δεν αμφισβητήθηκε, θεωρείται ακόμα και σήμερα σαν ο συνθέτης του κομματιού. Οι S. Russell, N. Wise και M. Leeds αργότερα έγραψαν αγγλικούς στίχους για το τραγούδι. Ο Ρουμπάνης άλλαξε επίσης τον τόνο και τη μελωδία, δίνοντας στο τραγούδι τον ανατολίτικο ήχο με τον οποίο είναι γνωστό σήμερα.

Το τραγούδι διασκευάστηκε από τον surf κιθαρίστα Ντικ Ντέιλ (Dick Dale) στη δεκαετία του ’60, όταν κάποιος απ’ το κοινό του τον ρώτησε αν μπορούσε να παίξει ένα ολόκληρο τραγούδι πάνω σε μια μόνο χορδή της κιθάρας. Η εκτέλεση του Ντέιλ ήταν αυτή που έκανε γνωστό το τραγούδι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Ντέιλ είχε Λιβανέζικες ρίζες και συχνά ανέφερε την επιρροή της Αρμένικης μουσικής στο κιθαριστικό του στυλ, κι έτσι πολλοί πίστεψαν κατά καιρούς ότι το τραγούδι ήταν Αρμένικο ή Λιβανέζικο. Η ανατολίτικη βερσιόν του τραγουδιού υπήρξε επί χρόνια πολύ δημοφιλής στη Μέση Ανατολή, κι έτσι αρκετοί από αυτή την περιοχή πιστεύουν ότι είναι παραδοσιακό τραγούδι της χώρας τους.

Το 1963, οι Beach Boys στο άλμπουμ τους Surfin’ USA παρουσίασαν μια εκτέλεση του τραγουδιού παρόμοια με αυτή του Ντέιλ, κάνοντας έτσι τη Μισιρλού ένα κομμάτι της surf παράδοσης αλλά και της Αμερικάνικης ποπ κουλτούρας. Μέχρι σήμερα έχουν εμφανιστεί εκατοντάδες επανεκτελέσεις, από καλλιτέχνες όλων των ειδών.

Το 1994 η Μισιρλού -στη βερσιόν του Ντέιλ- έγινε ξανά επιτυχία, καθώς ακουγόταν στο σάουντρακ της ταινίας Pulp Fiction. Το 2004, το τραγούδι επιλέχτηκε από την οργανωτική επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας σαν ένα από τα πιο γνωστά ελληνικά τραγούδια όλων των εποχών, και ακούστηκε στην τελετή λήξης των αγώνων. Τελευταία, το 2006, η εκτέλεση του Ντέιλ ξανάγινε δημοφιλής, καθώς αποτέλεσε τη βάση για το single των Black Eyed Peas Pump It.

Στην Ελλάδα, τη Μισιρλού έχουν τραγουδήσει αρκετοί καλλιτέχνες, ανάμεσα στους οποίος η Σοφία Βέμπο και ο Νίκος Γούναρης. Οι Last Drive έκαναν μια ορχηστρική surf διασκευή στο κομμάτι στο πρώτο τους άλμπουμ Underworld Shakedown το 1986. Αργότερα άλλη μια γκαράζ μπάντα, οι Sound Explosion παρουσίασαν τη δική της εκδοχή, σε πιο αργό τέμπο και πιο κοντά στην αυθεντική εκτέλεση, με τίτλο Misirlou the Greek.

 Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια