Η σημερινή Ουκρανία, παρότι παρουσιάζεται ως ένα ομοιογενές μόρφωμα, είναι ένα συνονθύλευμα ιστορικών εμπειριών, λαών και ανθρώπων διαφόρων περιοχών, με χαρακτηριστικά τα οποία δεν σχηματίζουν κάποια εμφανή πολιτισμική κοινότητα. Αυτό θα μπορούσε να συμπεράνει όποιος έψαχνε να βρει οποιουδήποτε είδους συγγένειες από τη «Μικρή Ρωσία» των Ουκρανών Κοζάκων, στις στέπες της Ταυρίδας, έως και το πιο «εξευρωπαϊσμένο» Λβοβ. Επομένως, μπορεί να ειπωθεί ότι και η Ουκρανία είναι μια περίπτωση «φαντασιακής κοινότητας», μιας κατασκευής στο πλαίσιο της κλασικής θεωρίας του Μπένεντικτ Αντερσον; Οχι ακριβώς.
Η γέννηση του ουκρανικού έθνους και η ανάπτυξη του ουκρανικού εθνικισμού δεν μπορεί να ενσωματωθεί σε κάποιο συγκεκριμένο θεωρητικό πλαίσιο, μεταξύ αυτών που έχουν διαμορφωθεί έως σήμερα κι αφορούν τη μελέτη των ταυτοτήτων και του έθνους. Η εθνικιστική δραστηριότητα στη χώρα δεν ταυτίστηκε ποτέ με το πέρασμα από την αγροτική προς τη βιομηχανική κοινωνία, ειδικά αν αναλογιστούμε ότι το Ντονέτσκ, νυν θύλακας της ρωσο-ουκρανικής αυτονομίας, αποτελούσε πάντα τον βιομηχανικό πυρήνα της χώρας. Αντίθετα, οι αγροτικές περιοχές ήταν αυτές στις οποίες οφείλεται η γέννηση του ουκρανικού έθνους και όλων των παρελκόμενων με αυτή συνδηλώσεων. Είναι αυτές οι περιοχές στις οποίες η ουκρανική ταυτότητα γεννήθηκε και αναπτύχθηκε μέσα στη σύγκρουση δύο διαφορετικών πολιτισμών, του ρωσικού και του πολωνικού, οι οποίοι, ενίοτε και με τη βία, προσπάθησαν να επιβληθούν στην περιοχή που εκτείνεται από το Λβοβ ή Λέμπεργκ έως και την κοιλάδα του Κουμπάν στον βόρειο Καύκασο.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ
Κυρίαρχη τάση στην ουκρανική διανόηση είναι η παραγωγή μιας μακράς αφήγησης που ενώνει τις διάφορες περιόδους του συγκεκριμένου ιστορικού χώρου, με πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα τον «πατέρα» –για πολλούς– της εθνικής ουκρανικής ιστορίας Μιχαήλο Χρουσέβσκι. Η ιστορικότητα αυτού του χώρου, που ενώνει την ευρωπαϊκή Δύση με τη σλαβική Ανατολή, λαμβάνει μυθικές διαστάσεις στη διατύπωση ότι το «σημείο μηδέν» της ουκρανικής ιστορίας είναι οι Κιμμέριοι, οι οποίοι ζούσαν στην περιοχή της Θάλασσας του Αζόφ και στον βόρειο Καύκασο περί το 1300 π.Χ.
Το 1240 ξεκίνησε η μογγολική κατοχή που κράτησε αρκετούς αιώνες, μέχρι την απορρόφηση της δυτικής Ουκρανίας από τους Λιθουανούς στα μέσα του 14ου αιώνα πότε. Αυτοί παραχώρησαν τα ίδια πολιτικά δικαιώματα στους νέους κατοίκους, με αυτά των υπόλοιπων πολιτών του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας. Κατόπιν, το 1340 ο βασιλιάς Κάζιμιρ της Πολωνίας κατέλαβε την περιοχή της Κόκκινης Ρουθηνίας (περιοχή ανάμεσα στην νοτιοανατολική Πολωνία και στην δυτική Ουκρανία), παραχωρώντας, και αυτός με τη σειρά του, ίδια δικαιώματα στους κατοίκους με τους υπόλοιπους πολίτες υπηκόους του Βασιλείου της Πολωνίας, ενώ οι ευγενείς των νέων επαρχιών, έγιναν άμεσα μέλη της «σζλάχτα» (szlachta), της ανώτερης τάξης των ευγενών του πολωνικού βασιλείου.
Από την ακαδημαϊκή μελέτη του ιστορικού χώρου της Ουκρανίας έως την παραγωγή εθνικής αφήγησης, το χάσμα είναι αρκετά μεγάλο. Αυτό το χάσμα ανέλαβαν να γεφυρώσουν οι Κοζάκοι ως εθνοτική ομάδα που ζούσαν στα όρια της Πολωνο-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας και της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Σε αυτούς στηρίζοντανι και οι πρώτες απόπειρες σύνθεσης ουκρανικής εθνικής ιστορίας, και ειδικότερα στον Μπογκχντάν Χμελνίτσκι, αρχηγό (hetman) των Κοζάκων του Ζαπορόζιε. Και αυτό όχι άδικα: ο Χμελνίτσκι εξεγέρθηκε εναντίον της Πολωνο-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας το 1648, και κατορθώνοντας να ιδρύσει το πρώτο αυτόνομο κράτος (hetmanate) των (Ουκρανών) Κοζάκων, το οποίο απορροφήθηκε από τη Ρωσική Αυτοκρατορία λίγα χρόνια αργότερα, το 1654, διατηρώντας εντούτοις ένα καθεστώς σημαντικής αυτονομίας για πάνω από 100 χρόνια, έως το 1764. Ο Χμελνίτσκι λοιπόν, και οι Κοζάκοι του Ζαπορόζιε υπήρξαν η βάση της παραγωγής ουκρανικής εθνικής ιστορίας, και αυτό γιατί ενσάρκωσαν τη δίκαιη απαίτηση ενός έθνους για ανεξαρτησία αλλά και για ξεχωριστή θέση στην κυρίαρχη πολωνική και ρωσική ιστορία.
Κατά τη διάρκεια των 100 χρόνων ύπαρξης του αυτόνομου ουκρανο-κοζακικού μορφώματος αναδύθηκε και η νέα προνομιούχος τάξη των ευγενών, κομμάτι της σζλάχτα, η οποία απορροφήθηκε στο σύνολό της από την τάξη των ευγενών (dvorianstvo) της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, στην οποία άνηκε πλέον αυτή η νέα εθνικοπολιτική οντότητα. Εως και τον 19ο αιώνα, αυτή η νέα τάξη, η οποία απαρτιζόταν από Κοζάκους πολέμαρχους και ιδιοκτήτες γης, απολάμβανε πλήθος προνομίων ως αναπόσπαστο κομμάτι της τάξης των ευγενών της Ρωσίας. Για πολλούς ιστορικούς, το ουκρανικό έθνος και η Ουκρανία αντλούν τη γέννησή τους από αυτή την ίδια ανθρωπογεωγραφία των ευγενών της σζλάχτα, οι οποίοι –μετά την αυτονόμηση των Κοζάκων από την Πολωνο-Λιθουανική Κοινοπολιτεία– δέθηκαν στο άρμα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και έγιναν κομμάτι του ντβοριάνστβο.
Με την κατάργηση του αυτόνομου κράτους των Κοζάκων στο πλαίσιο της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, παρατηρήθηκε έντονη κινητικότητα στην πολιτισμική και λογοτεχνική ζωή των Ουκρανών, η οποία συνεχίστηκε με ακόμη ζωηρότερους ρυθμούς έναν αιώνα αργότερα. Να σημειωθεί ότι το ουκρανο-κοζακικό κράτος ήταν μια μικρογραφία της σημερινής Ουκρανίας: δεν είχε καμία επαφή με τη θάλασσα, στα ανατολικά δεν περιελάμβανε ούτε το Χάρκοβο ούτε και το Ντονέτσκ, στα δυτικά η περιοχή της Γαλικίας, με κυριότερο αστικό κέντρο το Λβοβ, ήταν ακόμη ενσωματωμένη στο βασίλειο των Πολωνών, ενώ το νοτιοανατολικό κομμάτι της περιοχής είχε δοθεί ως δώρο στην αυτοκράτειρα των Αψβούργων Μαρία-Τερέζα. Οι κάτοικοι της περιοχής (Ρουθήνιοι) είχαν αυτοκρατορική συνείδηση και σε καμία περίπτωση δεν θεωρούσαν τους εαυτούς τους ως Ουκρανούς. Μάλιστα, έως και τα μέσα του 19ου αιώνα, θεωρούντο Πολωνοί, ενώ και οι πιο δεκτικοί στις νέες ιδέες αποδέχονταν την πολωνική ταυτότητα ως τη μοναδική ευκαιρία για να ξεφύγουν από τον θεοκρατικό σκοταδισμό και να προσεγγίσουν ευκολότερα την Ευρώπη του Διαφωτισμού. Πολύ αργότερα άρχισαν να αυτοπροσδιορίζονται ως Ουκρανοί και να έρχονται σε επαφή με ομοεθνείς τους από την Ανατολή.
Τον 19ο αιώνα, πλήθος διανοουμένων και μη από πολλές περιοχές της σημερινής Ουκρανίας άρχισε να έρχεται σε επικοινωνία μεταξύ του αναζητώντας ένα κοινό παρελθόν, να συλλέγει ιστορικό υλικό, υπερασπιζόμενο μια ενωτική ταυτότητα. Πριν από αυτούς, οι μόνες ιστορικές πηγές οι οποίες θα μπορούσαν να προσφέρουν μια εικόνα του ουκρανικού χώρου είναι οι αφηγήσεις των ταξιδευτών –συνήθως προσκυνητών– που διέσχιζαν πολλές εκατοντάδες χιλιομέτρων, από τα βόρεια προς τα νότια, προκειμένου να γνωρίσουν τη θρησκευτική παράδοση του Κιέβου (για πολλούς η Μέκκα του χριστιανικού πολιτισμού της Ανατολής) και να εξερευνήσουν σπιθαμή προς σπιθαμή τα χριστιανικά μνημεία του νότου.
Πορτραίτο του Μπογκντάν Χμελνίτσκι, αγνώστου καλλιτέχνη
Κατά τον ίδιο αιώνα, το Κίεβο αποτέλεσε κέντρο συνάντησης της νεογέννητης ουκρανικής διανόησης Δύσης και Ανατολής. Τη δεκαετία του 1840 ιδρύθηκε η αδελφότητα «Κυρίλλου και Μεθοδίου». Κύριο μέλημά της ήταν να καταδείξει ότι ανάμεσα στους Πολωνούς και στους Ρώσους υπήρχε ένα ακόμη σλαβικό φύλο, ισάξιο με τα δύο κυρίαρχα: οι Ουκρανοί. Φυσικά, αυτό το αίτημα δεν αντιμετωπίστηκε θετικά ούτε από τους Ρώσους ούτε από τους Πολωνούς (οι τελευταίοι είχαν χάσει μεγάλο κομμάτι της δυτικής Ουκρανίας από τους πρώτους στον ρωσοπολωνικό πόλεμο του 1792). Ως αποτέλεσμα, η αδελφότητα έπεσε θύμα της καταστολής της τσαρικής αστυνομίας. Ενας από τους συλληφθέντες ήταν ο Τάρας Σεβσένκο, ο οποίος θεωρείται σήμερα ως ο διαπρεπέστερος των Ουκρανών διαφωτιστών. Επιπλέον, τo 1876 η ουκρανική γλώσσα βρέθηκε σε καθεστώς απαγόρευσης. Από την πλευρά της, η ρωσική διανόηση είδε με συμπάθεια το εθνικό ζήτημα των Ουκρανών, αλλά το αντιμετώπισε ως ένα πολιτισμικό τοπικό φαινόμενο, αρνούμενη έτσι να τους τοποθετήσει ισάξια δίπλα στα «μεγάλα σλαβικά φύλα», τους Ρώσους και τους Λευκορώσους. Ετσι, τους αποδόθηκε το προσωνύμιο «Μικρορώσοι» (malorousskie).
Το εθνικό ζήτημα των Ουκρανών απέκτησε πολιτικές αλλά και ταξικές προεκτάσεις, καθώς οι φτωχοί αγρότες συνέχισαν να εργάζονται υπό καθεστώς σκλαβιάς στα φέουδα Πολωνών ευγενών σε όλη τη δυτική Ουκρανία. Ακόμη και ο Νικολάι Κοστομάροβ, από τους σημαντικότερους ιστορικούς της Ουκρανίας τον 19ο αιώνα, είχε παραδεχθεί ότι η διαφοροποίηση των Ουκρανών από τους Ρώσους δεν βασίζεται τόσο σε εθνολογικά και γλωσσικά κριτήρια όσο σε κοινωνικοπολιτικά. Παρεμφερή λογική υιοθέτησε μία από τις ηγετικές φυσιογνωμίες της ουκρανικής εθνικής διανόησης του 19ου αιώνα, ο Μιχαήλο Ντραχομάνοβ, ο οποίος θεωρούσε τις εθνικές διαφορές μεταξύ Ουκρανίας και Μοσχοβίας ως απότοκο του γεγονότος ότι οι Ουκρανοί τον 18ο αιώνα «βρίσκονταν πιο κοντά στη Δύση», αλλά και ο Βιάτσεσλαβ Λιπίνσκι, ο οποίος ανήγε τις όποιες διαφορές στον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο ήταν δομημένη η διοίκηση της κυρίαρχης τάξης, αλλά και οι ευρύτερες ταξικές διαφορές.
Στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού, η εθνική συνείδηση των Ουκρανών απέκτησε συλλογικό περιεχόμενο και εκφράστηκε από πολιτικές και αγροτικές οργανώσεις, από συλλόγους και από μια ιντελιγκέντσια αρκετά ξεκάθαρη στη στόχευση μιας αυτόνομης κρατικής οντότητας στη νότια Ρωσία.
Σε αυτό το πλαίσιο κτίστηκε η ουκρανική εθνική ιδέα, η οποία, το 1918 –και μετά από τη θεσμοθέτηση της Δούμας ως συνταγματικού οργάνου άσκησης πολιτικής διοίκησης από τον Νικόλαο Β’– μετουσιώθηκε σε ένα νεοσύστατο έθνος-κράτος. Το κράτος αυτό βέβαια έμελλε να διατηρηθεί τρία χρόνια, έπειτα από την παρέμβαση του Κόκκινου Στρατού αλλά και την επιθυμία πολλών Ουκρανών να συμμετάσχουν ισάξια σε μια «σοβιετική ένωση» με τη Ρωσία.
Καρτ ποστάλ του 1920, στην οποία απεικονίζεται ο αγώνας των ενωμένων Ουκρανών ενάντια σε Πολωνούς και Ρώσους.
Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟΥ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥ
Στους κόλπους του βραχύβιου πρώτου ουκρανικού κράτους (1918-1921), της Ουκρανικής Εθνικής Δημοκρατίας, γεννήθηκε και το σύγχρονο ουκρανικό εθνικιστικό κίνημα, ξεκινώντας από την, λίγο γνωστή σήμερα, Λεγεώνα των Οπλιτών του Σιτς (Sich: ιδιαίτερη ονομασία των διοικητικών κέντρων των Κοζάκων του Ζαπορόζιε), η οποία υπήρξε κομμάτι του εθνικού στρατού και δημιούργημα του Γεβγέν Κονοβάλετς, μεταγενέστερου ηγέτη της Οργάνωσης Ουκρανών Εθνικιστών (OUN). Οταν διαλύθηκε η Λεγεώνα, μέλη της ίδρυσαν την Ουκρανική Στρατιωτική Οργάνωση (UVO), μια κατά γενική ομολογία τρομοκρατική οργάνωση που δρούσε στην πολωνοκρατούμενη –ως αποτέλεσμα της Συνθήκης των Παρισίων– Ουκρανία, και η οποία υπήρξε ο θεμέλιος λίθος της OUN.
Η OUN ιδρύθηκε το 1929 και στην αρχή δεν ήταν τίποτα άλλο από μια φασιστική οργάνωση, μουσολινικού τύπου, η οποία απέκτησε λαϊκή φήμη καθ’ όλη τη δεκαετία του 1930 στην περιοχή της Γαλικίας. Ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης της, Γεβγέν Κονοβάλετς, δολοφονήθηκε από πράκτορα της NKVD στο Ρότερνταμ το 1938, γεγονός που συνετέλεσε στη διάσπαση της οργάνωσης σε δύο φράξιες, του Στεπάν Μπαντέρα και του Αντρέι Μέλνικ. Είχε προηγηθεί η δολοφονία του Πολωνού υπουργού Εσωτερικών Μπρόνισαλβ Πιεράτσκι το 1934, για την οποία ο Μπαντέρα και ο Μίκολα Λέμπεντ (ηγετική μορφή της OUN) καταδικάστηκαν σε θάνατο από τις πολωνικές Αρχές, αλλά η ποινή τους σύντομα μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη.
Β’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Η πιο εκμοντερνισμένη, «εξευρωπαϊσμένη» τάση του ουκρανικού εθνικισμού συνοψίζεται, ούτε λίγο ούτε πολύ, στην προσπάθεια των Ουκρανών για ανεξαρτησία κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Αυτός ο αγώνας, που θα μπορούσε να πάρει το όνομά του από τον τίτλο του ντοκιμαντέρ του Σλάβκο Νοβίτσκι, «Μεταξύ Χίτλερ και Στάλιν», αποτελεί τη βάση της νέας εθνικής ουκρανικής διανόησης, η οποία, προκειμένου να κτίσει έναν νέο θεμελιώδη μύθο εθνογένεσης, έλαβε ίσες αποστάσεις από τον ναζισμό και τον σοβιετικό κομμουνισμό. Αναφορικά με τον δεύτερο, η τάση θυματοποίησης του ουκρανικού λαού από τους κομμουνιστές της Μόσχας και τον Στάλιν, ειδικότερα, βασίζεται στα δεινά που έφερε η κολεκτιβοποίηση, ο λιμός του 1932-1933 και οι ενδοπολεμικές και μεταπολεμικές μαζικές διώξεις και εκτελέσεις Ουκρανών πολιτών.
Η τραγωδία της Ουκρανίας την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ίσως να μην μπορεί να συγκριθεί με αυτήν καμίας άλλης χώρας μεταξύ 1941-1944. Ενδεικτικά, περισσότεροι από τέσσερα εκατομμύρια πολίτες έπεσαν νεκροί κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ενώ οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους δολοφόνησαν περισσότερους από ένα εκατομμύριο Εβραίους. Από τα 2,8 εκατομμύρια σοβιετικών πολιτών που εστάλησαν στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα 2,3 ήταν από την Ουκρανία. Επίσης, περισσότερες από 700 πόλεις και 28.000 χωριά καταστράφηκαν μερικώς ή ολοσχερώς.
Η γερμανική εισβολή στην Ουκρανία ξεκίνησε στις 22 Ιουνίου 1941. Στις τάξεις του γερμανικού στρατού έδρασαν και δύο ουκρανικές μεραρχίες, η «Nachtigall» και η «Roland», οι οποίες πιθανότατα οργανώθηκαν από δύο Ουκρανούς πράκτορες των Γερμανών: τον γνωστό με την κωδική ονομασία «Κονσούλ Ι», Αντρέι Μέλνικ, αλλά και τον Στεπάν Μπαντέρα. Τουλάχιστον αυτό αποκάλυψε ο Γερμανός στρατηγός Ερβιν Στόλτσε στην απολογία του κατά τη διάρκεια της δίκης της Νυρεμβέργης.
Η κεντρική γερμανική διοίκηση εγκατέστησε την έδρα της στην πόλη Ζίτομιρ και στη Βινίτσια, στην κεντροδυτική Ουκρανία. Αυτά ήταν τα κέντρα οργάνωσης της στρατιωτικής μηχανής των Γερμανών στον δρόμο προς την Ανατολή.
Το σκεπτικό των Γερμανών απείχε αρκετά από τα οράματα των Ουκρανών εθνικιστών της εποχής, οι οποίοι άδραξαν την ευκαιρία ώστε να τιμωρήσουν τους «Σοβιετικούς δυνάστες» του ουκρανικού λαού και να διεκδικήσουν, στρατιωτικά πλέον, μια ανεξάρτητη Ουκρανία. Οι ναζί έβλεπαν τους κατοίκους της Ουκρανίας υποτιμητικά, ενώ ουδέποτε αντιμετώπισαν θετικά την προοπτική της αυτονομίας της, έως τότε, σοβιετικής δημοκρατίας. Αντίθετα, γι’ αυτούς η Ουκρανία σήμαινε μια εν δυνάμει αποικία του Γ’ Ράιχ, λογική που τους οδήγησε πολύ γρήγορα σε σύγκρουση με τους Ουκρανούς εθνικιστές. Παρότι πολλά μέλη της OUN είχαν συνεργαστεί στενά με τα Ες Ες και τη Βέρμαχτ στον αρχικό σχεδιασμό της επιχείρησης «Barbarossa», ήδη από το φθινόπωρο του 1941 οι σχέσεις μεταξύ των δύο έδειχναν αρκετά τεταμένες, ειδικά μετά τη δολοφονία 600 περίπου εθνικιστών της OUN στη χαράδρα του Μπάμπι Γιαρ, μαζί με χιλιάδες Εβραίους και Ρομά. Την ίδια περίοδο συνελήφθησαν οι Μέλνικ και Μπαντέρα, με τον τελευταίο να μεταφέρεται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Ζάξενχαουζεν.
Οι εθνικιστές, ενώ επικροτούσαν τους ναζί στη μάχη ενάντια στον «εβραιομπολσεβικισμό», έβλεπαν με μεγάλη ανησυχία τη στελέχωση σημαντικών θέσεων της νέας διοίκησης από ντόπιους γερμανικής καταγωγής, κύρια πηγή προτίμησης των κατακτητών για την πλήρωση αυτών των θέσεων. Επίσης, η χρηματοδότηση της οργάνωσης από τους Γερμανούς είχε ήδη σταματήσει με την ανάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ, και πλέον οι Ουκρανοί εθνικιστές αντλούσαν πόρους από δικές τους καμπάνιες, αλλά και από χώρες όπως η Λιθουανία, η Ιταλία, η Ιαπωνία, καθώς και από την ουκρανική διασπορά των ΗΠΑ.
Η άρνηση των Γερμανών να προχωρήσουν το ζήτημα της ουκρανικής αυτονομίας δεν είχε γίνει άμεσα αντιληπτή ούτε από τους Ουκρανούς εθνικιστές, οι οποίοι ήλπιζαν στη χείρα βοηθείας των ναζί, ούτε όμως και από τους κατοίκους της χώρας, οι οποίοι –έχοντας βιώσει μια δεκαετία μεγάλης δυστυχίας και φτώχειας– σχημάτιζαν ουρές στα κτίρια διοίκησης των κατακτητών αναζητώντας δουλειά και θεωρώντας τους Γερμανούς ως ανθρώπους μιας «ανώτερης κουλτούρας». Αλλοι, παρ’ όλα αυτά, αντιμετώπισαν τη γερμανική εισβολή με λιγότερη αισιοδοξία, αν όχι με καχυποψία.
Η γερμανική προπαγάνδα τους πρώτους μήνες της εισβολής είχε διττό χαρακτήρα: από τη μία οι ναζί αυτοπροβάλλονταν ως ελευθερωτές του ουκρανικού λαού από τον «εβραιομπολσεβικικό ζυγό», από την άλλη προσπάθησαν να προσεταιριστούν τους κατοίκους με το άνοιγμα των εκκλησιών και το δικαίωμα για ελεύθερη άσκηση των θρησκευτικών τελετών, το οποίο είχε απαγορευθεί τη δεκαετία του 1930. Σύντομα πολλές εκκλησίες άνοιξαν, ενώ αρκετοί ιερείς ξεκίνησαν να λειτουργούν ελεύθερα.
Αυτό όμως που ενδιέφερε περισσότερο τους Γερμανούς ήταν η πλήρης κυριαρχία τους σε στρατηγικό, πολιτισμικό και πολιτικό επίπεδο, και φυσικά η εξόντωση των Εβραίων, η οποία μάλιστα συντελείτο πολύ νωρίτερα από τη λήψη της απόφασης περί «τελικής λύσης» τον Ιανουάριο του 1942. Σε αυτό το πλαίσιο δεν έλειψαν τα πογκρόμ και οι λεηλασίες εβραϊκών περιουσιών, οι οποίες συχνά επικουρούντο από τους εθνικιστές, που έβλεπαν με εχθρότητα τις εβραϊκές κοινότητες της χώρας ως τροχοπέδη στην υλοποίηση του σχεδίου της ανεξαρτησίας.
Οι Ουκρανοί εθνικιστές, οι οποίοι ζούσαν εκτός της ΣΣΔ της Ουκρανίας, κατά την είσοδό τους στα κατακτημένα, από τους Γερμανούς, εδάφη της χώρας, θεωρήθηκαν από το ΚΚΣΕ συνεργάτες των Γερμανών και προδότες. Αυτό οφείλεται όχι μόνο στη δράση τους κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά και σε όλη τη δεκαετία του 1930, όταν επεξεργάζονταν μαζί με τους χιτλερικούς σχέδιο για τη δημιουργία ενός ουκρανικού κράτους-μαριονέτας του Γ’ Ράιχ, το οποίο θα εκτεινόταν από τα νοτιανατολικά της Πολωνίας έως και τα εδάφη της σοβιετικής Ουκρανίας.
Αυτή η πρώιμη συνεργασία μεταξύ χιτλερικών και Ουκρανών εθνικιστών δεν πρέπει να εκπλήσσει: είναι γνωστό ότι στις δεκαετίες του 1920 και 1930, φασιστικά κινήματα και οργανώσεις βρίσκονταν σε άμεση συνεννόηση και επικοινωνία μεταξύ τους. Αν ιστορικά ο φασισμός αντλούσε το θεωρητικό του υπόβαθρο από τον Φιλίππο Μαρινέτι, τον Τζιοβάνι Τζεντίλε, τον Καρλ Σμιτ και από πολλούς άλλους, στην ουκρανική περίπτωση έβρισκε τον θεωρητικό του μανδύα στον Ντμίτρι Ντόντσοβ και στην περίφημη μπροσούρα του με τον τίτλο «Εθνικισμός». Ο Ντόντσοβ ποτέ δεν υπήρξε μέλος της OUN, παρ’ όλα αυτά η συμβολή του στην καθολική αποδοχή της ιδέας ότι το ουκρανικό έθνος ήταν η πιο μεγαλειώδης αξία της εποχής υπήρξε καθοριστικής σημασίας για τη θεωρητική επένδυση των φασιστικών ιδεών που διέπνεαν την οργάνωση. Ενας ακόμη γνωστός Ουκρανός εθνικιστής της εποχής ήταν ο Πέτρο Μιρτσούκ, ο οποίος συνόψισε τον τρόπο για την ταχεία οικοδόμηση ενός ανεξάρτητου ουκρανικού κράτους σε ένα σχήμα που θα βασιζόταν στην εθνοκάθαρση, στη βίαιη απομάκρυνση των μη ουκρανικών πληθυσμών από τα ουκρανικά εδάφη, στη ρωσοφοβία, στην ύπαρξη ενός χαρισματικού ηγέτη που θα ηγείτο του έθνους και σε αρχές παρεμφερείς με αυτές του εθνικοσοσιαλισμού. Εκείνο που έλειπε από την κεντρική γραμμή της OUN ήταν οι ρατσιστικές αναφορές, κύριος άξονας του λόγου των χιτλερικών ναζί, των Ρουμάνων της Σιδηράς Φρουράς του Κοντρεάνου κ.ά. Είναι χαρακτηριστικό ότι αρκετοί ηγέτες της οργάνωσης ήταν παντρεμένοι με Εβραίες.
Επιστρέφοντας στη δράση των Ουκρανών εθνικιστών κατά τη διάρκεια του πολέμου, ήδη από το καλοκαίρι του 1941, στην περιοχή του Ζίτομιρ, οι δύο φράξιες της OUN, του Στεπάν Μπαντέρα και του Αντρέι Μέλνικ, πραγματοποιούσαν επισκέψεις σε χωριά με σκοπό να στελεχώσουν τις οργανώσεις τους και να προπαγανδίσουν τις θέσεις τους. Στόχος τους ήταν να συγκροτήσουν παντού εθνικιστικούς πυρήνες (Sich), να γαλουχήσουν τη νεολαία μέσω της λαϊκής ουκρανικής μουσικής παράδοσης και τέχνης, καθώς και συλλόγων μελέτης της ιστορίας. Ο απώτερος σκοπός τους ήταν η δημιουργία ενός ουκρανικού επαναστατικού στρατού, ο οποίος θα στρεφόταν εναντίον Γερμανών και Σοβιετικών κατακτητών και θα μαχόταν για μια «ελεύθερη Ουκρανία» – ένας σκοπός που εντέλει πραγματοποιήθηκε (βλ. σημείωση).
Τον χειμώνα του 1941, μέλη της OUN, αυτόνομοι εθνικιστές και μέλη της ουκρανικής κατοχικής αστυνομίας, την οποία είχαν ιδρύσει οι ναζί, σχημάτισαν τον Ουκρανικό Επαναστατικό Στρατό (UPA), υπό την πολιτική καθοδήγηση του Μπαντέρα. Οι δύο οργανώσεις (OUN και UPA) σχεδίασαν από κοινού και πραγματοποίησαν μία από τις μεγαλύτερες σφαγές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αυτή των Πολωνών της Βολινίας και της ανατολικής Γαλικίας. Συγκεκριμένα, στις αρχές του 1943, στο πλαίσιο μιας πολιτικής εθνοκάθαρσης, οι εθνικιστές ξεσήκωσαν τους ουκρανικούς πληθυσμούς της Βολινίας εναντίον των Πολωνών, οι οποίοι αποτελούσαν το 10-12% της περιοχής. Σύντομα, ξεκίνησαν επιθέσεις εναντίον χωριών, τα οποία έγιναν θέατρο μαζικών εκτελέσεων, λεηλατήθηκαν και κάηκαν. Αναλογιζόμενοι ότι οι Ουκρανοί χρησιμοποίησαν μαχαίρια, τσεκούρια και αξίνες εναντίον των Πολωνών, μπορούμε να αντιληφθούμε το μέγεθος της βαρβαρότητας. Δεν έλειψαν έφοδοι σε εκκλησίες όπου σφαγιάστηκαν γυναικόπαιδα στην προσπάθειά τους να σωθούν. Οσοι κατάφεραν να εγκαταλείψουν την περιοχή ζήτησαν βοήθεια από τους ναζί, οι οποίοι με τη σειρά τους τους έστειλαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι σφαγές του UPA μεταφέρθηκαν στην περιοχή της ανατολικής Γαλικίας, όπου συνεχίστηκαν με αμείωτη ένταση απέναντι και πάλι σε άμαχους πολωνικούς πληθυσμούς. Η πλευρά των θυμάτων κάνει λόγο σήμερα για συνολικά 100.000 νεκρούς (40 με 60 χιλιάδες στη Βολινία, 30 με 40 χιλιάδες στην ανατολική Γαλικία). Σωτήρια για τους Πολωνούς ήταν η λήξη του πολέμου και η επέμβαση του Κόκκινου Στρατού και της NKGB (Λαϊκό Κομμισσαριάτο Κρατικής Ασφάλειας). Επειτα από αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ του Κόκκινου Στρατού και των εθνικιστών, η πλάστιγγα είχε γείρει εις βάρος των δεύτερων. 38.000 χιλιάδες μαχητές του UPA παραδόθηκαν ενώ αναρίθμητοι έπεσαν στο πεδίο της μάχης. Το μέγεθος της ήττας φαίνεται από το γεγονός ότι 75.000 από τους 90.000 ένοπλους εθνικιστές είχαν εξουδετερωθεί μέχρι και το καλοκαίρι του 1945.
Παρ’ όλα αυτά, μέσα σε έναν χρόνο, οι εθνικιστές κατάφεραν να αναπληρώσουν τις δυνάμεις σε έμψυχο υλικό, κυρίως λόγω των αντιποίνων που γνώρισαν οι δυτικές επαρχίες της χώρας από την NKGB και τον Κόκκινο Στρατό, με αποτέλεσμα να συνεχίσουν να μάχονται για την ανεξαρτησία της Ουκρανίας. Εχοντας εγκαταλείψει την αντιπολωνική τους θέση, συνεργάστηκαν με άλλες αντικομμουνιστικές ομάδες της Πολωνίας εναντίον των Σοβιετικών, αν και δεν ευτύχησαν να πετύχουν τον σκοπό τους. Αντίθετα προκάλεσαν τα αντίποινα της σοβιετικής εξουσίας, η οποία μέχρι και τις αρχές της επόμενης δεκαετίας εκτόπισε εκατοντάδες χιλιάδες Πολωνούς και Ουκρανούς (συμπεριλαμβανομένων των εθνικιστών και των οικογενειών τους) από την περιοχή της δυτικής Ουκρανίας και ανατολικής Πολωνίας. Παρά τις διώξεις, το ουκρανικό εθνικιστικό κίνημα συνέχισε να υφίσταται στο εξωτερικό, με άλλες ομαδοποιήσεις και συμμαχίες, για να επανεμφανιστεί δυναμικά στο προσκήνιο στην ανεξάρτητη πλέον Ουκρανία.
Η ΟΥΚΡΑΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ
Τον Αύγουστο του 1991 ιδρύθηκε το ουκρανικό κράτος με τη μορφή που το γνωρίσαμε έως και τα γεγονότα της πλατείας Μαϊντάν (Νοέμβρης 2013- Γενάρης 2014).
Μετά την ανεξαρτησία, άρχισαν να καταφθάνουν στη νεοσύστατη Ουκρανία πολίτες ουκρανικής καταγωγής, κυρίως από τις ΗΠΑ και τον Καναδά, οι οποίοι ανέλαβαν συγκεκριμένους ρόλους ως κυβερνητικοί σύμβουλοι, κληρικοί, επιχειρηματίες, δάσκαλοι. Εμφορούμενοι, όχι μόνο από την «ιδεολογία της Δύσης» αλλά και από μια καθ’ όλα μονόπλευρη διδασκαλία της ιστορίας της χώρας, οι συγκεκριμένοι επαναπατρισθέντες, δεύτερης και τρίτης γενιάς, συγκρότησαν τη νέα εθνική ουκρανική διανόηση. Αυτό ίσως να επιβεβαιώνει και τον Βρετανό ιστορικό Αντριου Γουίλσον, ο οποίος θεωρεί ότι ο ουκρανικός εθνικισμός είναι μια «μειονοτική πίστη», αυτή συγκεκριμένων ομάδων διανοουμένων.
Βασική προϋπόθεση για την κατασκευή μιας συλλογικής ταυτότητας για όλους τους Ουκρανούς ήταν η προώθηση μιας κοινής αντίληψης για το παρελθόν. Σε αυτό το πλαίσιο, βασικό μέλημα της εθνικής διανόησης και όλων των κυβερνήσεων ήταν η αποκατάσταση της OUN. Για να πραγματοποιηθεί αυτό χρησιμοποιήθηκαν προφορικές μαρτυρίες πρώην μελών της οργάνωσης, οι οποίοι βασανίστηκαν από τις πολωνικές και γερμανικές Αρχές. Αλλοι μαχητές της ηρωοποιήθηκαν, όπως ο Ολέχ Καντίμπα Ολζίχ, ο οποίος το 1938-39 είχε συνωμοτήσει, ανεπιτυχώς βέβαια, για την αυτονόμηση της υπερκαρπάθιας Ουκρανίας και συνελήφθη από τους Ούγγρους, ενώ λίγα χρόνια αργότερα αιχμαλωτίστηκε από τους ναζί και πέθανε στο στρατόπεδο του Ζάξενχαουζεν. Τα παραδείγματα είναι αναρίθμητα. Σε γενικές γραμμές, η OUN παρουσιάζεται ως η μόνη οργάνωση η οποία με την ίδρυσή της τοποθέτησε σε πρώτο πλάνο τη δημιουργία μιας αυτόνομης Ουκρανίας, ξεκινώντας από τα ουκρανικά εδάφη της Πολωνίας, όπου και δρούσε έως και το 1941. Αρκετά μέλη της OUN αντιμετωπίστηκαν ως «απειλή για την πατρίδα» από τις πολωνικές Αρχές (Οκτώβριος του 1937) και φυλακίστηκαν στο στρατόπεδο Μπερέζα Καρτούσκα στη σημερινή νότια Λευκορωσία.
Φυσικά η αποκατάσταση της OUN δεν έγινε μετά βαΐων και κλάδων. Αρκετοί βετεράνοι του Κόκκινου Στρατού που πολέμησαν στη σοβιετική Ουκρανία έβλεπαν με έντονη καχυποψία αυτή την προσπάθεια, κυρίως στις ανατολικές επαρχίες της χώρας, ενώ δεν έλειπαν και οι ανοικτές συμπλοκές κατά τη διάρκεια παρελάσεων.
Η κυριαρχία της σκέψης των Ουκρανών της δυτικής Ευρώπης και των ΗΠΑ για την ιστορία του εθνικου κινήματος της πατρίδας τους, που ανακήρυττε σε εθνικό ήρωα τον Μπαντέρα επικυρώθηκε και επίσημα με την προεδρία του Βίκτορ Γιούσενκο, ο οποίος, μετά την Πορτοκαλί Επανάσταση του 2004, εισηγήθηκε την είσοδο της χώρας στο ΝΑΤΟ, απομακρύνοντας ακόμη περισσότερο την Ουκρανία από την επιρροή της «μητέρας Ρωσίας».
Η αφήγηση και η ερμηνεία του παρελθόντος της Ουκρανίας καθόρισαν και καθορίζουν ακόμη και σήμερα τις κυρίαρχες επιλογές του λαού όσον αφορά τη μελλοντική πορεία της χώρας, τάσεις που συμπυκνώνονται έως και σήμερα στην αντίστιξη της φιλοευρωπαϊκής Δύσης (Λβοβ, Κίεβο) με τη φιλορωσική Ανατολή (Ντονέτσκ), η οποία γίνεται ακόμη πιο έντονη αν ληφθεί υπόψη το γλωσσικό ζήτημα. Παρότι από το 1989 έως και το 2001 οι Ουκρανοί αύξησαν τη δημογραφική τους υπεροχή στη χώρα, από το 72,7 στο 77,8%, ο μισός περίπου πληθυσμός της χώρας μιλάει ρωσικά. Η ρωσόφωνη ανατολική Ουκρανία είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα προσκόλλησης στη Ρωσία, ειδικά μετά τα τελευταία γεγονότα και την απόσχιση της περιοχής του Ντονέτσκ με τη δημιουργία μιας νέας αυτόνομης δημοκρατίας μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Αυτή ήταν μια εξέλιξη που δεν θα μπορούσε να προκαλέσει έκπληξη ούτε καν στους εκπρόσωπους της Δύσης και των ΗΠΑ, οι οποίοι, «έπεφταν από τα σύννεφα» όταν έβλεπαν την κατάσταση στις ανατολικές επαρχίες της χώρας να γίνεται χαώδης. Αν αναλογιστούμε ότι σε έκθεση της CIA το 1993 εκφράζεται ανοικτά η πρόβλεψη διάσπασης της Ουκρανίας εξαιτίας πολιτικών, εθνικών και τοπικών διαφορών στο εσωτερικό της, τότε μάλλον η στάση της Δύσης απέναντι στο πρόβλημα κρίνεται δικαιολογημένα ως υποκριτική.
Η κρίση μεταξύ δύο διαφορετικών «κόσμων» στην Ουκρανία είναι κρίση ταυτότητας, όχι πάντα μεταξύ ουκρανικής/ρωσικής, αλλά και ουκρανικής/σοβιετικής. Σε αρκετές έρευνες της δεκαετίας του 1990 είναι αρκετά χαρακτηριστική η υπεροχή της «σοβιετικής» ταυτότητας στο Ντονέτσκ, σε συσχέτιση με οποιαδήποτε άλλη, γεγονός αρκετά ενδιαφέρον για ιστορικούς και ανθρωπολόγους, στα μάτια των οποίων αποκαλύπτονται διαφορετικές δυναμικές σχηματισμού συλλογικής συνείδησης σε σχέση με τα παραδοσιακά μοτίβα «κοινή γλώσσα», «κοινά χαρακτηριστικά», «κοινά πολιτισμικά στοιχεία». Ακόμη και αμέσως μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, οι κάτοικοι του Ντονέτσκ επιθυμούσαν μια νέα ένωση με τη Ρωσία, την ίδια στιγμή που στο Λβοβ το εθνικιστικό κίνημα επιζητούσε την οριστική καταδίκη της σοβιετικής εμπειρίας στη συλλογική μνήμη. Και αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι το Λβοβ, από μια τυπική πολωνική πόλη με έντονο το ουκρανικό στοιχείο, ενσωματώθηκε στην ΕΣΣΔ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την ίδια στιγμή που το Ντονέτσκ είχε ήδη γευτεί τη σοβιετική εμπειρία για περισσότερα από 20 χρόνια. Είναι όμως 20 χρόνια αρκετά για να κάνουν τη διαφορά; Η απάντηση είναι μάλλον αρνητική: σε αντίθεση με τις υπόλοιπες ουκρανικές πόλεις, ήδη από τον 19ο αιώνα το Λβοβ ανέπτυξε μια έντονη πολιτισμική δραστηριότητα με δεκάδες εκπαιδευτικά, ερευνητικά και πανεπιστημιακά κέντρα, με αναρίθμητες εκδόσεις, περισσότερες ακόμη και από εκείνες της Μόσχας και της Οδησσού. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο γαλουχήθηκαν τα εθνικά ιδεώδη των Ρουθηνίων, οι οποίοι, παρά τις αυτονομιστικές τάσεις, το 1918 θεωρήθηκαν Ουκρανοί και εντάχθηκαν μάλλον αυτοβούλως στο πάνθεον της γενικής ουκρανικής ιστορίας.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, και μετά τα τελευταία γεγονότα –της κατάληψης της Κριμαίας από τους Ρώσους και της απόσχισης της περιοχής του Ντονέτσκ–, το ζήτημα της Ουκρανίας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον κυρίως λόγω των αντιφάσεων που γεννά. Πώς είναι δυνατόν το κόμμα Σβομπόντα και η οργάνωση Δεξιός Τομέας που αυτοπροσδιορίζονται ως συνεχιστές της OUN, μέλη της οποίας φυλακίστηκαν και εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς, να υιοθετούν τον ναζιστικό χαιρετισμό; Πώς μπορεί να συμπορεύεται το συντηρητικό –με έντονες τις φασιστικές αποχρώσεις– στοιχείο με τους δημοκρατικούς δυτικόφιλους Ουκρανούς;
Η αναγέννηση της ουκρανικής εθνικής ταυτότητας έπειτα από την ανεξαρτησία πραγματοποιήθηκε με τις ευλογίες των ΗΠΑ και της ΕΕ, με ξεκάθαρα γεωστρατηγικούς σκοπούς που επικεντρώνονταν στην ανάσχεση της ρωσικής επιρροής στην περιοχή. Σε αυτό το πλαίσιο, οι φιλοδυτικές δυνάμεις της χώρας, οι υπέρμαχοι του νεοφιλελευθερισμού, οι αντικομμουνιστές, οι ελίτ της ουκρανικής διασποράς, οι εθνικιστές, οι νεοφασίστες έγιναν μία γροθιά για την άνευ όρων αποκόλληση της Ουκρανίας από το παζλ της πρώην Κοινοπολιτείας. Η καθεμία από αυτές τις συνιστώσες έδρασε στο πεδίο όπου ειδικευόταν: οι νεοφιλελεύθεροι σε αυτό της οικονομίας, η διασπορά σε αυτό της διπλωματίας και οι φασίστες σε αυτό της βίας εναντίον του διαφορετικού. Με τον τρόπο αυτό συγκρότησαν ένα πολύ επικίνδυνο μείγμα πολιτικών, οι οποίες τοποθέτησαν σε πρώτο πλάνο την ουκρανική ταυτότητα και τον πατριωτικό λόγο, προκειμένου να δημιουργήσουν μια νέα Ουκρανία, φιλελεύθερη, ευρωπαϊκή, αλλά και φασιστική ταυτόχρονα.
Αντιφατικό μεν, πραγματικό δε: τα γεγονότα του Μαϊντάν, οι δεκάδες νεκροί από τους Ουκρανούς φασίστες στο εργατικό κέντρο της Οδησσού στις 2 Μαίου του 2014 –άλλοι θύματα στραγγαλισμού, άλλοι απλά ξυλοκοπημένοι μέχρι θανάτου, άλλοι καμένοι ζωντανοί– έρχονται να υπενθυμίσουν ότι ιστορικά η «αγάπη» για την πατρίδα και το έθνος μεταφράζεται συχνά σε βία και βαρβαρότητα. Εντέλει, είναι το «έθνος» παράγωγο πολιτισμού ή παράγωγο μισαλλοδοξίας και φόβου; Στη σημερινή Ουκρανία, μάλλον το δεύτερο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Kasianov G. – Ther P. (επιμ.): A LABORATORY OF TRANSNATIONAL HISTORY: UKRAINE AND RECENT UKRAINIAN HISTORIOGRAPHY, CEU Press, Βουδαπέστη K Μόναχο
Lower W.: NAZI-EMPIRE BUILDING AND THE HOLOCAUST IN UKRAINE, University of North Carolina Press, Chapel Hill 2005.
Marples D.: HEROES AND VILLAINS: CREATING NATIONAL HISTORY ON CONTEMPORARY UKRAINE, CEU Press, Βουδαπέστη
Rudnitsky S.: UKRAINE: THE LAND AND ITS PEOPLE, ΝέαΥόρκη
Shelukhyn S.: UKRAINE, POLAND AND RUSSIA AND THE RIGHT OF THE FREE DISPOSITION OF THE PEOPLES, Friends of Ukraine, Ουάσινγκτον
Statiev Α.: THE SOVIET COUNTERINSURGENCY IN THE WESTERN BORDERLANDS, Cambridge University Press, Κέμπριτζ
Ukrainian National Committee of the US: UKRAINE ON THE ROAD TO FREEDOM, Νέα Υόρκη
Ενοχές που δεν δικάστηκαν, ατομικές τύψεις που σφραγίστηκαν ή έλαβαν το χρίσμα της κρατικής συγκάλυψης στα μεταπολεμικά χρόνια και τα «φαντάσματα» εκατοντάδων αδικαίωτων δολοφονημένων συγκροτούν τον κορμό της εργασίας του ερευνητή Ανδρέα Βενιανάκη, που εκδόθηκε πρόσφατα υπό τον τίτλο «Δάγκουλας, ο “δράκος” της Θεσσαλονίκης – Συμβολή στην Ιστορία των Ταγμάτων Ασφαλείας επί Κατοχής (1941-1944)», εκδόσεις Επίκεντρο, πρόλογος Στράτου Δορδανά, Βάιου Καλογρηά»
Σχεδόν δέκα χρόνια ασχολούνταν ο Βενιανάκης με τον Αντώνη Δάγκουλα, τον πρώτο «δράκο» της Θεσσαλονίκης, ο οποίος έδρασε με τη συμμορία του τους τελευταίους δέκα μήνες της γερμανικής κατοχής σκορπώντας τον τρόμο και φέροντας την ευθύνη για 600-700 εκτελέσεις.
Το μέγεθος του τρόμου που έσπειρε ήταν τέτοιο και τόσο που έμεινε στη συλλογική μνήμη για δεκαετίες μετά τον θάνατό του, αλλά ως ψυχολογική απώθηση, δημιουργώντας «μεταπολεμικά μια κατάσταση συλλογικής αμνησίας».
Τον ανορθολογισμό της Θεσσαλονίκης τον έχουμε θίξει από καιρό. Είτε από τη μια στο πρόσωπο των Άνθιμου, Ψωμιάδη, Παπαγεωργόπουλου, Βελόπουλου είτε από την άλλη στον Τρεμόπουλο (παλιότερα), στο ‘Ένεκεν», τις «μπάσταρδες της Υφανέτ, και εσχάτως στον Μπουτάρη. Και στη μέση βέβαια ο… Τσοχατζόπουλος!
Λες και η Θεσσλονίκη είναι μια πόλη διχασμένη ανάμεσα σε ανορθολογικούς ανθρώπους που κατασκευάζουν με απoλυτη αυθαιρεσία ένα δικό τους υποκειμενικό παρελθόν και αδυνατούν να επικοινωνήσουν και να βρουν κοινούς τόπους, σεβόμενοι το πραγματικό παρελθόν.
Αυτό που μας εντυπωσίασε περισσότερο είναι ότι,
ελάχιστες διαμαρτυρίες υπήρξαν από την πλευρά της Αριστεράς για
την ύψιστη περιφρόνηση που επιφύλαξε ο Μπουτάρης στην αντιναζιστική δράση
των Ελλήνων την περίοδο της Κατοχής,
στην ηρωική αντίσταση και αγώνα
του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, την έμπρακτη αλληλεγγύη προς
τις εβραϊκές κοινότητες και στην
υποβάθμιση
της γερμανικής Κατοχής.
«Σε συνέχεια των ευλογημένων επιχειρήσεων που διαπράττει το Ισλαμικό Κράτος κατά του προστάτη του σταυρού, την Τουρκία, ένας ηρωϊκός στρατιώτης του χαλιφάτου έπληξε ένα από τα πιο γνωστά νυχτερινά κέντρα, όπου γιόρταζαν (για την Πρωτοχρονιά) χριστιανοί».
Βεβαίως δεν αναφέρουν ότι εκδικήθηκαν τον Ερντογάν γιατί τους πούλησε, αφού αρχικά τους στήριξε με κάθε τρόπο ενάντια στον Άσαντ και τους Κούρδους.
Σίγουρα εμείς θα πρέπει να μην εφησυχάζουμε και να προσπαθούμε να κατανοήσουμε το καρκίνωμα του ισλαμοφασισμού και της μεσαιωνικής αντιδραστικής ιδεολογίας και πρακτικής που πρωτοκαλλιέργησαν οι Αμερικανοί στο Αφγανιστάν για να χτυπήσουν τους Σοβιετικούς και στις μέρες μας το συνέχισε η δυτική και ισραηλινή υποκρισία.
Ποιά είναι λοιπόν αυτή η πολιτισμική και ιδεολογική βάση που κινεί τους ισλαμοφασίστες να διαπράττουν τέτοια εγκλήματα εις βάρος αθώων πολιτών; Αναδημοσιεύουμε μια αποκαλυπτική συνέντευξη που έδωσε στον Γρηγόρη Μπέκοο αλγερινός συγγραφέας Μπουαλέμ Σανσάλ (Boualem Sansal -بوعلام صنصال), με αφορμή την ελληνική έκδοση του μυθιστορήματός του «2084. Το τέλος του κόσμου».
Μπουαλέμ Σανσάλ:
«Το Ισλάμ είναι ο παιδαγωγός της βίας, φυσικής και συμβολικής»
Στη μνήμη της Ακρίβως Σαλή – Κρίκη,
που σήμερα αποχαιρετήσαμε
.
Ήταν πρωτοχρονιά του 1948. Σαράντα πέντε Χαλκιδικιώτισσες ήταν έτοιμες για το μεγάλο ταξίδι προς ένα άγνωστο γι’ αυτές προορισμό. Απ’ την ταράτσα του παλιού καπνομάγαζου στην οδό Ολύμπου 2 της Θεσσαλονίκης, όπου τις είχαν φυλακίσει, έβλεπαν την Άνω πόλη.
.
Δεν ήξεραν αν και πότε θα ξαναγυρίσουν, αν έπρεπε να πάρουν μαζί τους ή να αφήσουν τ’ ανήλικα παιδιά τους… Κείνο που ήξεραν, ήταν αυτό που τους «σφύριξε» ο καλός Κρητικός φρουρός τους. Θα τις μετέφεραν από εκεί και θα τις πήγαιναν για …«αναμόρφωση». Ούτε που ‘ξεραν τη λέξη…
Το άρθρο είχε ως τίτλο Ανεπιθύμητοι πρόσφυγες και αφορούσε τον τρόπο που το κράτος και η κοινωνία υποδέχτηκαν τους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής περί το ΄22. Διαβάστε το μετά από αυτό το εισαγωγικό σχόλιο.
Το άρθρο είναι εξαιρετικό και από αυτή εδώ την αριστεροποντιακή γωνιά του διαδικτύου οφείλουμε ένα μεγάλο μπράβο στον σύντροφο Κωστόπουλο…
Όμως το ερώτημα παραμένει: Πώς είναι δυνατόν και γιατί ένας τύπος που ως μαθητής του Νακρατζά έχει δώσει πετυχημένες εξετάσεις αντιπροσφυγικού φανατισμού και προκατάληψης και έχει στοχοποιήσει δυσφημώντας με ακραίο τρόπο την προσφυγική μνήμη, να τολμά να αναδείξει μια από τις πιο μαύρες σελίδες της ιστορίας της Ελλάδας (και εν μέρει της τότε παλαιοελλαδίτικης Αριστεράς του Πουλιόπουλου, της Φεντερασιόν και λοιπών ηλιθίων, που έκαναν ότι μπορούσαν για να γίνουν πρόσφυγες οι Μικρασιάτες και οι Πόντιοι- και οι Αρμένιοι που είχαν επιζήσει από τη Γενοκτονία του ’15);
Νομίζουμε ότι η ερώτηση έχει δύο πιθανές απαντήσεις:
Να έχει όντως εξελιχθεί ο Κωστόπουλος και από ένας φανατικός που στα ζητήματα αυτά μπορούσε να τα προσεγγίζει μόνο με το «ουγκ» και το θράσος του θύτη, να έχει ενσωματώσει μια διαλεχτική αντίληψη στον τρόπο που μελετά τα ιστορικά γεγονότα και να έχει αποφασίσει να παραδεχτεί ότι η τουρκική εξουσία έχει τεράστια ευθύνη για τις Γενοκτονίες που προκάλεσε και για τη διαχείριση του μειονοτικού ζητήματος από το 1911 και μετά, πολύ πριν το ΄19…
Να συνεχίζει να είναι ένας μονομερής και μονομανής τύπος, που το προσφυγικό το αντιμετωπίζει μόνο και μόνο για να εξυπηρετήσει το μίσος που έχει για την «αστική Ελλάδα» και για να αιτιολογήσει τη σημερινή του άποψή για τους νέους πρόσφυγες ή οικονομικούς παράτυπους μετανάστες από τη Μέση και την Άπω Ανατολή.
Δεν είναι η πρώτη φορά που στη χώρα μας εμφανίζονται τέτοιες «ιδέες». Δεν θα είναι και η πρώτη φορά που ο λαός μας θα απαντήσει όπως πρέπει, τοποθετώντας τις, μαζί με τους εκφραστές τους, στο περιθώριο. Η εμφάνιση και στη γειτονιά μας φασιστικών/ναζιστικών ομάδων[1] το τελευταίο διάστημα, πρέπει να μας αφυπνίσει και όλοι μαζί να ορθώσουμε το ανάστημά μας απέναντι τους.
Ανατρέχω, λοιπόν, στην ιστορία, και μάλιστα της γειτονιάς μας, συνεχίζοντας από εκεί που σταμάτησα σε προηγούμενο άρθρο μου για τα γεγονότα της 25ης Μαρτίου του 1944 [2].
Αφού αρχίσαμε με το προηγούμενο άρθρο για την χούντα και τα πεπρραγμένα της, ας δούμε και άλλη μια πλευρά η οποία δεν είναι τόσο γνωστή: τα οικονομικά σκάνδαλα και το οικονομικό βόλεμα των ημέτερων
Ο Τύπος δεν ασχολούνταν με σκάνδαλα, ούτε σκανδαλιζόταν από τις σχέσεις των κρατούντων με τους μεγιστάνες του πλούτου. Είχε έρθει άλλωστε το πλήρωμα του χρόνου για να εκπληρωθεί το Τάμα του Έθνους. Στους έντονα αντικοινοβουλευτικούς καιρούς μας, ένα δόλιο φάντασμα πλανιέται στον αέρα: ο ισχυρισμός περί «τιμιότητας» των δικτατόρων που κατέλαβαν πραξικοπηματικά την εξουσία το 1967 για να την επιστρέψουν πριν από 36 χρόνια, σαν βρεγμένες γάτες, «στους πολιτικούς». Πρόκειται βέβαια για μύθο, θεμελιωμένο στη μίζερη εικόνα των επιζώντων «πρωταιτίων» – αφού πρώτα έχασαν την εξουσία, στερήθηκαν όσα είχαν παράνομα καρπωθεί και υπέστησαν τις οικονομικές συνέπειες της κοινωνικής απομόνωσής τους. Ακόμη κι αυτή η εικόνα δεν αφορά, ωστόσο, παρά ελάχιστους πρωτεργάτες της δικτατορίας. Αγνοεί την οικονομική ευμάρεια πάμπολλων μεσαίων ή «πολιτικών» στελεχών της, που η νομική κατασκευή περί «στιγμιαίου αδικήματος» άφησε παντελώς ατιμώρητα ν’ απολαμβάνουν τα αποκτήματά τους. Την επιβίωση του μύθου διευκολύνει η χαώδης διαφορά του τότε με το σήμερα, όσον αφορά τη δυνατότητα δημόσιας συζήτησης για παρόμοια ζητήματα. Συνέχεια →
Στη μελέτη του Norbert Elias Ναζισμός και γερμανικός χαρακτήρας (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) διερευνάται
πώς οδηγήθηκε ο γερμανικός λαός από τον πολιτισμό στη βαρβαρότητα.
—————————————————————-
Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα όλο και περισσότερα βιβλία εκδίδονται με θέμα την άνοδο και την πτώση του Χίτλερ και του πάλαι ποτέ πανίσχυρου Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματός του, και γενικότερα την εμφάνιση του φασιστικού φαινομένου στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Η διεύρυνση του ακροδεξιού και νεοναζιστικού χώρου στην Ελλάδα και αλλού, καθώς επίσης η συντριπτική οικονομική και πολιτική υπεροχή της Γερμανίας στην Ευρώπη, έχουν αναζωπυρώσει για τα καλά τη συζήτηση για παρόμοια φαινόμενα, συζήτηση η οποία δεν δείχνει να κοπάζει.
Πώς και γιατί κατέρρευσε ο πολιτισμός της Γερμανίας, ανοίγοντας τον δρόμο σε μια ανείπωτη βαρβαρότητα με δεκάδες εκατομμύρια θύματα, τόσο στον πόλεμο όσο και με τις μαζικές εκτελέσεις;
«Κατράνιτσα καημένη, παντέμορφη, και ξακουστή σε κάψαν οι προδότες κι οι Γερμανοί μαζί» Πύργοι (Κατράνιτσα) Πτολεμαΐδας. Ένα από τα δεκάδες μαρτυρικά χωριά, που μαζί με το γειτονικό Μεσόβουνο, στην διάρκεια της κατοχής βίωσαν την καταστροφή από τους Ναζί και τους ντόπιους συνεργάτες τους.
Το κείμενο είναι του καλού φίλου Στάθη Ταξίδη δάσκαλου -συγγραφέα[1]
Στις 6 Απριλίου 1941 οι Γερμανοί επιτέθηκαν στην Ελλάδα και οι μαχητές στα οχυρά της Μακεδονίας και της Θράκης, έγραψαν νέες σελίδες ηρωισμού. Ακολούθησε η τριπλή κατοχή και η αντίσταση, αλλά δυστυχώς όσο περνούν τα χρόνια, ξεχνούμε (ή το εκπαιδευτικό σύστημα θέλει να ξεχάσουμε).
Δεν είναι μόνο οι Γερμανοί που ρήμαξαν την πατρίδα μας. Οι Ιταλοί έκαναν τα ίδια στη Θεσσαλία, στη Ρούμελη, στην Ήπειρο κλπ. Μαζικές δολοφονίες αμάχων, καταστροφές χωριών, κατάσχεση της σοδειάς.
Ακόμα χειρότεροι ήταν οι Βούλγαροι. Τους δόθηκε από τους Γερμανούς η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη (εκτός από το μεγαλύτερο μέρος του Έβρου και το τμήμα Νιγρίτας Σερρών). Είναι η εποχή που δημιούργησαν τη Διοίκηση Άσπρης Θάλασσας, έφεραν χιλιάδες εποίκους από τη Βουλγαρία, κατάσχεσαν ζώα, χωράφια, σπίτια, εκκλησιές, σχολεία, έστειλαν χιλιάδες Έλληνες σε τάγματα εργασίας στη χώρα τους.
Άλλαξαν τα ονόματα, έκαψαν τα παλιά αρχεία, έκλεψαν ιστορικά κειμήλια, επέβαλαν τη χρήση της βουλγαρικής γλώσσας στα σχολεία, στους ναούς, στη διοίκηση. Ήταν μια οργανωμένη προσπάθεια εκβουλγαρισμού του πληθυσμού. Μέσω της πείνας, της τρομοκράτησης, των ξυλοδαρμών, των δολοφονιών, των εμπρησμών, θέλησαν να κάμψουν το φρόνημα των Ελλήνων.
Ο Φατίχ Ακίν έχει στο ενεργητικό του δύο συνταρακτικές ταινίες, το «Μαζί ποτέ» (2004) και «Στην άκρη του ουρανού» (2007), το απολαυστικό «Soul Kitchen» (2009) κι ένα ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ για τις μουσικές της Κωνσταντινούπολης, το «Crossing the bridge». Ο 42χρονος τουρκικής καταγωγής Γερμανός σκηνοθέτης βρέθηκε στην Αθήνα για την πρεμιέρα της νέας του ταινίας «The Cut – Η μαχαιριά», που αρχίζει να προβάλλεται στους ελληνικούς κινηματογράφους την Πέμπτη από τη «Rosebud». Η «Κ» μίλησε με τον Φατίχ Ακίν λίγο πριν από τη συνέντευξη Τύπου που έδωσε στο Ινστιτούτο Γκαίτε της Αθήνας με αφορμή διήμερο αφιέρωμα στο έργο του.
– Υστερα από πολλές περιπέτειες η ταινία «The Cut» προβάλλεται και στην Ελλάδα. Δυσκολίες στην παραγωγή, απειλές εναντίον σας, απόσυρση από τις Κάννες. Μπορείτε να μας εξηγήσετε γιατί συνέβησαν όλα αυτά;
«…Αν θέλει κανείς να βρει και δεύτερο νικητή στις χτεσινές εκλογές μετά τον θρίαμβο του ΣΥΡΙΖΑ, δύσκολα θα αποφύγει να αναφέρει τη Χρυσή Αυγή…. Ο λόγος είναι ότι ενώ οι διωκτικές αρχές και η Δικαιοσύνη έθεσαν από το 2013 τις πρώτες βάσεις για την αντιμετώπιση του νεοναζιστικού εγκληματικού φαινομένου, δεν υπήρξε όλο αυτό το διάστημα μια ανάλογη αντιμετώπιση σε πολιτικό επίπεδο από τα κόμματα του λεγόμενου «συνταγματικού τόξου». Μάλιστα, κατά την προεκλογική περίοδο εξαφανίστηκε εντελώς από την πολιτική συζήτηση το πρόβλημα αυτό, κανείς δεν ασχολιόταν με την ύπαρξη αυτού του αγκαθιού στα πλευρά της δημοκρατίας. Λες και ο φασισμός και ο ρατσισμός θα εξαφανιστούν αυτόματα μετά από κάποιο θαύμα, μαζί με την κατάργηση των μνημονίων…»
Μπορεί η ναζιστική οργάνωση να μην έφτασε τα ποσοστά των ευρωεκλογών του Μαΐου (9,38%), αλλά το γεγονός ότι προσέγγισε τις επιδόσεις της κατά τις προηγούμενες εθνικές εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου 2012 (6,97 και 6,92%) ασφαλώς επιβεβαιώνει την εκτίμηση ότι δεν πρόκειται για ένα κόμμα-πομφόλυγα, το οποίο γεννήθηκε μέσα στις συνθήκες της κρίσης και θα εξαφανιστεί με τον ίδιο αιφνίδιο τρόπο που εμφανίστηκε στην πολιτική σκηνή της κρίσης το 2010-2011.
Η εκτέλεση του δήμιου της Κρήτης και της Μακεδονίας Φριτς Σούμπερτ
– Ο βίος του Φριτς Σούμπερτ ξεκινάει στο Ντόρτμουντ, στις 21 Φεβρουαρίου του 1897, όπου γεννήθηκε από γονείς Γερμανών εργατών. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου πολεμάει για τη Γερμανία. Στο τέλος των μαχών βρέθηκε στη Σμύρνη ως μέλος γερμανικών αποστολών ειδικευμένου προσωπικού που αναδιοργάνωσε και ηγήθηκε οθωμανικών στρατιωτικών τμημάτων στην απόκρουση επιθέσεων της Αντάντ.
(Προφανώς ήταν στις μονάδες του Λίμαν φον Σάντερς)
—————————————————————–
22 Οκτωβρίου 1947 – Η εκτέλεση του δήμιου της Κρήτης και της Μακεδονίας Φριτς Σούμπερτ
Η σκοτεινή φυσιογνωμία του Σούμπερτ έσπειρε τον φόβο στο φόντο των αποφάσεων για αντίποινα στη μεγαλόνησο μετά τη Μάχη της Κρήτης. Συνέχεια →
ΕΦΤΑΣΕ Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΧΑΓΗΣ
Τον Οκτώβριο του 1940, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να μπει στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με την απρόκλητη εισβολή των στρατευμάτων του Μουσολίνι στην Ήπειρο. Ο Χίτλερ, για να σώσει τον Μουσολίνι από μία ταπεινωτική ήττα, εισέβαλε στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1941. Η Ελλάδα λεηλατήθηκε και ερειπώθηκε από τους Γερμανούς όσο καμία άλλη χώρα κάτω από την κατοχή τους. Σύμφωνα με τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό, τουλάχιστον 300.000 Έλληνες πέθαναν από την πείνα-άμεσο αποτέλεσμα της Γερμανικής λεηλασίας. Ο Μουσολίνι παραπονέθηκε στον Υπουργό του των Εξωτερικών, Κόμη Τσιάνο, «Οι Γερμανοί έχουν αρπάξει από τους Έλληνες ακόμη και τα κορδόνια των παπουτσιών τους».
Η Γερμανία και η Ιταλία επέβαλαν στην Ελλάδα όχι μόνο υπέρογκες δαπάνες κατοχής, αλλά και ένα αναγκαστικό δάνειο (κατοχικό δάνειο) ύψους 3,5 δισεκατομμυρίων δολλαρίων.
Ο ίδιος ο Χίτλερ είχε αναγνωρίσει την υποχρέωση της Γερμανίας να πληρώσει αυτό το χρέος και είχε δώσει οδηγίες να αρχίσει η διαδικασία πληρωμής του. Μετά το τέλος του πολέμου, η Συνδιάσκεψη των Παρισίων επιδίκασε στην Ελλάδα 7,1 δισεκατομμύρια δολάρια για πολεμικές επανορθώσεις έναντι της Ελληνικής απαίτησης 14,0 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Συνέχεια →
Οι autochtonous του μίστερ Μπιν και μια εξαιρετική συνέντευξη του Αλβανού Fatos Lubonja!
του Ά. Κουιράκη (*)
Η πρόσφατη χαζοπρόκληση των εθνικιστών Αλβανών υπό τα χειροκροτήματα του πρωθυπουργού της χώρας ξανάφερε στο προσκήνιο το ζήτημα της κυριαρχίας των ακροδεξιών – αλυτρωτικών απόψεων σε κάποιες από τις ελίτ που κυβερνούν τον μετακομμουνιστικό κόσμο. Στην Ελλάδα ευτυχώς το φαινόμενο αυτό κατεστάλη εγκαίρως με την παραπομπή στη δικαιοσύνη των ηγετών της νεοναζιστικής εγκληματικής οργάνωσης. Προς το παρόν φαίνεται να επικρατεί νηφαλιότητα. Τα κατάλοιπα της ακροδεξιάς πολιτικής είναι μάλλον αστειότητες τύπου «Στόχος» καθώς και εκφράσεις περιθωριακών ανεγκέφαλων τύπων, χωρίς αυτή η διαπίστωση να προκαλεί τον εφησυχασμό, μιας και «επιφανείς» κυβερνητικοί θήτευσαν παλιότερα στο βούρκο της χουντικής ακροδεξιάς. Το θέμα αυτό το αναπτύξαμε και εμείς από παλιά και άλλοι ακόμα περισσότερο,
Ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο του Виктор Шапинов που είναι δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα «БОРОТЬБА«(μιας αριστερής ουκρανικής οργάνωσης). Για όσους ψάχνουν κάτω από τα επιφαινόμενα και τις εύκολες δυτικότροπες εξισώσεις για τα τεκταινόμενα στην νοτιο-ανατολική Ουκρανία… Μετάφραση: Φιλάτοβ Αρτέμιος
«..Οι άνθρωποι που αφελώς εξισώνουν το καθεστώς του Κίεβου με τους αντιπάλους του με την αιτιολογία ότι «εθνικιστές εδώ εθνικιστές και εκεί » αγνοούν εντελώς το κοινωνικό υπόβαθρο της σύγκρουσης. Δεν θέλουν να δουν πως όλη η ουκρανική ολιγαρχία είναι από την πλευρά του Κιέβου και για το Κίεβο οι εχθροί είναι οι εργάτες του Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ. Δεν θέλουν να δουν ότι το Κίεβο προωθει τις ιδιωτικοποιήσεις μεγάλης κλίμακας, ενώ η Ντομπας δηλώνει δειλά την κρατικοποίηση . Δεν θέλουν να δουν ποιοι είναι οι σύμμαχοι του Κιέβου. Πως το Κίεβο στηρίζεται από πλούσιες ιμπεριαλιστικές χώρες με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεν αναρωτιούνται σε πια πλευρά είναι οι χώρες του «Τρίτου Κόσμου» και οι αντι-ιμπεριαλιστές. Σε γενικές γραμμές, αυτοί οι άνθρωποι, που μερικές φορές αποκαλούν τους εαυτούς του αριστερούς αποδεικνύεται πως είναι εντελώς ανίκανοι να εφαρμόσουν την ανάλυση της κοινωνικής τάξης που κληροδότησε ο Μαρξ, προτιμώντας να παραμείνουν στον κόσμο των ιδεολογιών και στον κόσμο της «ψευδούς συνείδησης».»
Συναυλία κατά του ρατσισμού διοργάνωσε χθες η Ένωση Ελλήνων Ποντίων του Μονάχου. Στο μέγαρο Gasteig η λύρα και το τραγούδι έκαναν Γερμανούς και Έλληνες μια φωνή και ένα χέρι αλληλεγγύης προς την οικογένεια Βουλγαρίδη.
Δεν ήταν μια βραδιά βαθυστόχαστων ομιλιών κατά του νεοναζισμού, του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας, αλλά μια βραδιά ανθρωπιάς και αλληλεγγύης προς την οικογένεια του Θεόδωρου Βουλγαρίδη, που τον Ιούνιο του 2005 εκτελέστηκε από τη νεοναζιστική οργάνωσης NSU μέσα στο μαγαζί του στο Μόναχο. Και όλα αυτά με όχημα μια ποντιακή λύρα. Όχι έτσι όπως την ξέρουμε μέχρι τώρα. Στα χέρια του Ματθαίου Τσαχουρίδη έγινε φωνή, λυγμός, νανούρισμα, άρια, τραγούδι και ταξίδεψε το ελληνικό κοινό από τις χαμένες πατρίδες του Πόντου μέσω της Ισπανίας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Έγινε μπαλαλάικα, μπουζούκι, μαντολίνο για να υποδηλώσει την οικουμενικότητα της μουσικής αλλά και τα ενοποιητικά της χαρακτηριστικά. Συνέχεια →
Η ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ ΕΙΝΑΙ Η ΑΚΡΗ ΑΠΟ ΤΟ ΦΑΣΙΣΤΙΚΟ ΠΑΓΟΒΟΥΝΟ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
του Λάζαρου Κουμπουλίδη
Ας είμαστε ειλικρινείς. Για να δώσουμε λύσεις οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς. Για να υπάρξει λύση στο πρόβλημα, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα κατάματα. Ναι! Η Ελληνική Κοινωνία μαστίζεται από φυλετικό και θρησκευτικό ρατσισμό. Είναι μια παραδοχή η οποία στηρίζεται σε δεδομένα τα οποία βρίσκονται μπροστά μας, σε κάθε έκφανση της κοινωνικής και πολιτικής ζωής του τόπου μας. Η Ελλάδα είναι μία χώρα όπου ευδοκιμεί ο ρατσισμός και ο φασισμός.
Αν τολμήσουμε να κάνουμε μία αναδρομή στο κοντινό μας παρελθόν, και δούμε την προβολή του στο σημερινό παρόν, είμαστε μία χώρα που ακόμη αυτοχαρακτηρίζεται από το χουντικό τρίπτυχο –Ελλάς, Ελλήνων, Χριστιανών.
Γι’ αυτό και «χαρίσαμε» τους συμπατριώτες μας ακρίτες μουσουλμάνους της Θράκης στους Τούρκους.
Γι’ αυτό και «χαρίσαμε» τους αδελφούς μας πόντιους μουσουλμάνους (ακόμη και τους κρυπτοχριστιανούς) επίσης στους Τούρκους.
Ο όρος αλλόθρησκος ακούγεται κάπως σαν «εξωγήινος» στη χώρα μας.
Το μάθημα της θρησκειολογίας στα σχολεία μας, αντιμετωπίζεται σχεδόν ως «αίρεση».
Σε συνθήκες οξύτατης οικονομικής κρίσης, εμφανούς αποτυχίας του εγχειρήματος ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και παρακμής των κυρίαρχων ιδεολογικοπολιτικών μορφών διαχείρισης της αστικής κοινωνίας (φιλελευθερισμός-σοσιαλδημοκρατία) σημαντικές δυνάμεις του αστισμού στην Ευρώπη στρατεύονται εσπευσμένα και ανοικτά με τον εθνικισμό και τους πολιτικούς εκφραστές του, συμπεριλαμβανομένων και ακραιφνώς νεοφασιστικών εκδοχών αυτού. Στην ήπειρο που είχε εκατόμβες θυμάτων εξαιτίας του φασισμού οι ορδές του τελευταίου κάνουν και πάλι την απειλητική εμφάνισή τους.
New York Review of Books, 1995. (…) Παρά την ασάφεια αυτή, νομίζω πως μπορούμε να σκιαγραφήσουμε έναν κατάλογο χαρακτηριστικών, τα οποία είναι αντιπροσωπευτικά αυτού που ονομάζω «πρωτοφασισμό» ή «αρχέγονο φασισμό». Αυτά τα χαρακτηριστικά δε μπορούν να οργανωθούν σε ένα ενιαίο σύστημα -πολλά απ’ αυτά αλληλοαναιρούνται, και είναι επίσης αντιπροσωπευτικά και άλλων μορφών δεσποτισμού ή φανατισμού. Η παρουσία ενός και μόνο απ’ αυτά, όμως, αρκεί για να επιτρέψει στο φασισμό να συμπτυχθεί γύρω του.
1. Το πρώτο χαρακτηριστικό του πρωτοφασισμού είναι η λατρεία της παράδοσης. Η παραδοσιαρχία, βέβαια, είναι πολύ παλαιότερη από το φασισμό. Δε χαρακτήριζε μόνο την αντιεπαναστατική σκέψη των Καθολικών μετά τη Γαλλική Επανάσταση, αλλά γεννήθηκε στους ελληνιστικούς χρόνους ως αντίδραση στον κλασικό ελληνικό ορθολογισμό. Στη λεκάνη της Μεσογείου, λαοί διαφόρων θρησκειών (που οι περισσότερες απ’ αυτές είχαν γίνει δεκτές στο ρωμαϊκό πάνθεο) άρχισαν να ονειρεύονται κάποια αποκάλυψη που είχε συμβεί στην αυγή της ανθρώπινης ιστορίας. Αυτή η αποκάλυψη, σύμφωνα με τη μυστηριακή αίγλη που καλλιεργούσε η παραδοσιαρχία, είχε παραμείνει για πολύ καιρό κρυμμένη κάτω από το πέπλο γλωσσών που ήταν πια ξεχασμένες στα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, στους κέλτικους ρούνους, στους παπύρους των σχεδόν άγνωστων θρησκειών της Ασίας.
Καιρό είχαμε να ασχοληθούμε με την ποντιακή τραγωδία –μάλλον φαρσοκωμωδία– που επιγράφεται «ΠΟΕ«.
Ίσως η πραγματική τραγωδία της ελληνικής κοινωνίας που λέγεται «νεοναζισμός-Χρυσή Αυγή-καπηλεία της ιστορικής μνήμης» να ταρακουνήσει περισσότερο κάποιους ευαίσθητους πατριώτες που ξέρουν να σέβονται την ποντιακή κληρονομιά, ώστε να πιέσουν τους δεξιούληδες που -με την αβάντα κάποιων περίεργων πασόκων- έχουν επικρατήσει στο δευτεροβάθμιο αυτό όργανο, μπας και οριοθετήσουν το χώρο τους οριστικά και αμετάκλητα από τους νεοναζί. Μήπως και τολμήσουν να βγάλουν κάποια ανακοίνωση, όπως έκαναν οι Πόντιοι της Γερμανίας. Εκτός εάν κρύβουν παρόμοιες απόψεις στην ψυχή τους ή καλύπτουν χρυσαυγίτες του στενού τους περιβάλλοντος, κάτι που δεν θέλουμε να πιστέψουμε.
Αυθόρμητα έρχεται το ερώτημα:
-Γιατί δεν αντέδρασε η Ομοσπανδία του κ.Παρχαρίδη, η ΠΟΕ, όταν οι νενοναζί της «Χρυσής Αυγής» πραγματοποίησαν αυτόνομες εκδηλώσεις τη 19η Μαϊου προσβάλοντας τόσο τα θύματα όσο και τον ποντιακό λαό; –
–Γιατί δεν καταδίκασε τους Καλλιθεάτες πρώην συντρόφους του κ.Παρχαρίδη στην Αθήνα, όταν αυτοί μόνοι πήγαν και είπαν τα κάλαντα στον Φύρερ Μιχαλολιάκο;
Μήπως θα έπρεπε να θυμηθούμε ότι οι φανατικοί υποστηρικτές του στην Αθήνα -πριν η ΟΠΣΝΕ πάρει την αυτοκτονική απόφαση να συμπορευτεί μαζί του- ήταν νεοπαγανιστές Πόντιοι από το Μενίδι και ακροδεξιοί από την Καλλιθέα; Και δεν εννοούμε βέβαια τους δημοκρατικούς «Αργοναύτες-Κομνηνούς», οι οποίοι αφού εκβίασαν τον ποντιακό χώρο της Νότιας Ελλάδας να συνεργαστεί μαζί του, στη συνέχεια -και μόλις κατάλαβαν που είχαν μπλέξει- την έκαναν με μικρά πηδηματάκια και αυτιστικώς κλείστηκαν και πάλι στο περιφρουρημένο λαμπερό κελί τους.
Διατηρώντας πάντως την αισιοδοξία μας, νομίζουμε ότι σαν καλοί και υπάκουοι Νεοδημοκράτες και τα συναφή, τώρα που όλο το πολιτικό σύστημα συμπεριλαμβανομένης και της Ν.Δ. αποφάσισε να ξεβρωμίσει ο τόπος από τη νεοναζιστική συμμορία, θα συντονιστούν και θα δράσουν αντίστοιχα. Γιατί αν δεν το κάνουν και αυτή τη φορά, σημαίνει ότι και οι ίδιοι είναι συνένοχοι.
Υπάρχει και μια άλλη αφορμή για τούτο δω το σχόλιο: η επαναδιατύπωση μέσω μιας συνέντευξης στην «Ελευθεροτυπία» της δημόσιας διεκδίκησης του υπέρτατου στόχου της παρχαριδικής ΠΟΕ που δεν είναι άλλος από το να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη,ή αλλιώς «παρχαρίδης στη θέση του τανιμανίδη«. Δηλαδή «πάρε το αυγό και κούρευτο, ή αλλιώς «χέστηκε η φοράδα στο αλώνι». Τα παιχνιδάκια εξουσίας στη μίζερη Μπουγατσαδούπολη, έγιναν το επίκεντρο του ποντιακού χώρου…. και όπως λένε και οι παλαιοί εμουν: «Την κάταν είπαν ατεν το σκατό σ’ μούσκος εν’ κ’ακείνε πα εχτάλεψεν κ’ εφόσιξεν ατα».
Αλλά τι να περιμένεις από ανθρώπους που στη μεγαλύτερη ιδεολογική σύγκρουση μετά το ΄22 για την περιβόητη αναψηλάφιση της Δίκης των Εξ με τους απογόνους των εγκληματιών που οδήγησαν στην Ήττα του ελληνισμού της Ανατολής, εποίκαν τον Πόντιον Πιλάτον; Μόνον αυτοί από όλες τις προσφυγικές ομοσπονδίες!…
Οι τέλειοι Λακεδαιμόνιοι της εποχής μας!!!
Αφού δεν κατάλαβαν τότε -και εν γένει- ότι με τη στάση τους έχεζαν επί των τάφων των θυμάτων της Γενοκτονίας, είναι δυνατόν να καταλάβουν ότι τα μεγάλα ζητήματα του παγκόσμιου ποντιακού ελληνισμού είναι άλλα;
Το Φόρουμ Κοινωνικής Ιστορίας διοργανώνει το διήμερο 27 (13.30 – 20.15) και 28 Σεπτεμβρίου 2013(10.00 – 20.30) στο Πάντειο Πανεπιστήμιο (Αμφιθέατρο Σάκη Καράγιωργα) επιστημονικό συνέδριο με θέμα “Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου και η ελληνική κοινωνία. Ένα πείραμα εκφασισμού;”.
Πρόκειται για το τρίτο επιστημονικό συνέδριο που γίνεται με πρωτοβουλία του Φόρουμ μετά την επιτυχή διοργάνωση δύο ακόμη συναντήσεων, με θέμα τη δεκαετία του 1940 (“Η Εποχή των ρήξεων”, 2011) και το Μεσοπόλεμο (“Νέες Προσεγγίσεις στην ελληνική κοινωνία του Μεσοπολέμου”, 2012) αντίστοιχα.
Η κατάλυση της δημοκρατίας το καλοκαίρι του 1936 από τον Ιωάννη Μεταξά αποτελεί ένα σημείο τομής στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Για χρόνια, τόσο στον ευρύτερο δημόσιο χώρο όσο και στο πλαίσιο της επιστημονικής κοινότητας, η αναφορά στο καθεστώς της 4ης Αυγούστου περιοριζόταν στις, αναμφισβήτητα σκληρές, κατασταλτικές του πρακτικές, στην αναζήτηση των ιστορικών καταβολών του, και στη διερεύνηση των ισορροπιών ανάμεσα στο δικτάτορα, το βασιλιά και τη Βρετανία. Ως εκ τούτου, οι συγκεκριμένες μεθοδολογικές επιλογές έχουν αφήσει στην ουσία αδιερεύνητη τη σχέση του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου με την ελληνική κοινωνία. Τα ζητήματα των κοινωνικών και πολιτισμικών αλλαγών που συμβαίνουν στη διάρκεια της δικτατορίας και η συνολικότερη πολιτική του καθεστώτος απέναντι στην ελληνική κοινωνία παραμένουν σχετικά άγνωστα.
Σε αυτήν την κατεύθυνση το συνέδριο επιχειρεί μια «κοινωνική στροφή» στη μελέτη της περιόδου και επιδιώκει να θέσει νέα ερευνητικά ερωτήματα που να αφορούν εξίσου τις τομές, αλλά και τις συνέχειες που παρατηρούνται τόσο σε σχέση με τα προγενέστερα χρόνια του ελληνικού Μεσοπολέμου όσο και με τις ανατροπές που συντελούνται στη δεκαετία του ’40. Επιπλέον, αναπόφευκτα, αναζητούνται αναλογίες ανάμεσα στη δεκαετία του 1930 και τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.
ΜΙΑ ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΠΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ και μια ΑΠΟΛΥΤΗ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ
H προσπάθεια ανακατασκευής της ιστορίας για να εξυπηρετήσει σύγχρονες απόψεις είναι γνωστή από παλιά και συναντιέται σε πολλούς και διαφορετικούς χώρους. Την έχουμε συναντήσει στο «Βιετνάμ» των Ιών, στο «Ντιεν Μπιεν Φου» του Άρειου Πάγου (έτσι είδαν κάποια στιγμή τη σχέση Ελλήνων-Μικράς Ασίας και οι δυό τους), στο «συνωστισμό» και το «Ζάλογγο» της Ρεπούση, στους «Σουλιώτες» του Καραμπελιά, στο «Κρυφό Σχολείο» των κάθε λογής εθνολαϊκιστών, στα «σταλινικά» του Γκίκα της Επιτροπής Ιστορίας του ΚΚΕ κ.λπ.
Όμως η κορυφαία πλαστογραφία, που έφερε στο φως ο μπλόγκερ Spy, ανήκει στη «Χρυσή Αυγή». Γι αυτήν κάναμε το παρακάτω σχόλιο:
Μια από τις πλέον χαρακτηριστικές ενδείξεις ότι η “Χρυσή Αυγή” απευθύνεται σε αμαθή ζώα είναι το παρακάτω κολάζ του “πυρήνα της Νυρεμβέργης” (ω ναι! στην πόλη που δικάστηκαν οι αυθεντικοί Ναζί για τα εγκλήματα ενάντια στην ανθρωπότητα υπάρχει σήμερα πυρήνας Ελλήνων νεοναζί, μεταναστών -δακτυλοδεικτούμενων και απειλούμενων από τους Γερμανούς νεοναζί….. Αυτός λοιπόν ο “πυρήνας” δημιούργησε και κυκλοφόρησε το παρακάτω:
Σε μια πρωτοφανή πρόκληση ενάντια στον ελληνικό λαό (Ελλάδας, Κύπρου και Διασποράς) προχώρησε ο εκδότης της ελληνοαμερικανικής εφημερίδας Εθνικός Κήρυξ ανήμερα της καταραμένης επετείου του πραξικοπήματος, που είχε ως αποτέλεσμα οι ελληνόφωνοι στρατιωτικοί, πράκτορες της CIA:
–να επιβάλουν αναίτια δικτατορία στον ελληνικό λαό,
–να αποκόψουν για μια 7ετία την Ελλάδα από την υπόλοιπη Ευρώπη,
–να δρομολογήσουν εξελίξεις που οδήγησαν στην προδοσία της Κύπρου
–να διακηρύξουν ότι ο στόχος τους ήταν η δημιουργία μιας ελληνοτουρκικής ομοσποδίας,
–να επιτρέψουν την τουρκοποίηση της μουσουλμανικής μειονότητας της ελληνικής Θράκης,
–να συνεχίσουν και να εντείνουν την πολιτική καταπίεσης της προσφυγικής Μνήμης,
–να απαγορεύσουν τη λειτουργία των ποντιακών και μικρασιατικών συλλόγων, την περιουσία των οποίων κατάσχεσαν,
–να καταστείλουν με βίαιο και αιματηρό τρόπο τις δημοκρατικές διαμαρτυρίες του ελληνικού λαού και εν τέλει
–να μεταβάλουν την Ελλάδα σε αμερικανική μπανανία της Ευρώπης.
«Αριστερά και Αστικός Πολιτικός Κόσμος, 1940-1960»
Τετάρτη 17 Απριλίου-Σάββατο 20 Απριλίου 2013
Αμφιθέατρο Σάκη Καράγιωργα ΙΙ, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Ένα Ιστορικό Συνέδριο στο Πάντειο
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα τελευταία χρόνια η επιστημονική παραγωγή και η έρευνα αναφορικά με την Ιστορία της δεκαετίας του 1940 συνεχίζει να προκαλεί το ενδιαφέρον μίας πλειάδας νέων ερευνητών, ενώ το ενδιαφέρον αυτό έχει περάσει και στην δεκαετία του 1950 όπου η αντίστοιχη ενασχόληση παρέμενε μέχρι τώρα πολύ περιορισμένη. Στόχος του Συνεδρίου είναι να αποτυπώσει αυτή την έρευνα.
Παράλληλα έχει επίμονα καλλιεργηθεί η εντύπωση ότι είναι πλήρης η παραγωγή της ιστορικής γνώσης της περιόδου της Κατοχής και του Εμφυλίου. Στο πλαίσιο αυτό επιχειρήθηκε μια αλλαγή του μεθοδολογικού παραδείγματος και του επιστημονικού προτύπου, στη βάση μεταμοντέρνων προσεγγίσεων, που υποβάθμισαν τον ταξικό παράγοντα και τις σχέσεις πολιτικής εκπροσώπησης, δημιουργώντας παρανοήσεις ή αναπαράγοντας ξεπερασμένα πλαίσια ανάλυσης.
Έτσι, μέσα από τη μονόπλευρη απόδοση ιστορικού βάρους σε δευτερεύουσες αντιθέσεις και βιώματα που αφορούσαν στην ατομική εμπειρία και αποθέωναν ως ιστορική πηγή την «μαρτυρία», αναπαράχθηκε υπόρρητα η λογική των «εγκλημάτων» της Αριστεράς, ανασταίνοντας την εποχή πριν τη μεταπολίτευση, τότε που την παραγωγή του «ιστορικού» λόγου αναλάμβανε ο στρατός και οι κρατικές Επιτροπές Ασφαλείας. Μοναδικός στόχος να αναζητηθούν οι βίαιες επιβεβαιώσεις της λογικής των «τριών γύρων», ώστε να «προστατευθεί» το έθνος και νομιμοποιηθεί ο κατατρεγμός κατά των οπαδών της Αριστεράς.
Συμβάλλει και αυτός από την πλευρά του στην προσπάθεια αναζήτησης των διαφόρων παραμέτρων που ενυπάρχουν στο φαινόμενο της εμφάνισης του νεοναζισμού σήμερα. Σας το καταθέτουμε, προσαρμόζοντάς το στις ανάγκες ενός αναρτημένου κειμένου:
1.Η Δεξιά στην Ελλάδα, πάντα ήταν ΑΚΡΟΔΕΞΙΑ, άρα είναι εύκολο για πολλούς ψηφοφόρους της να πετάξουν τη μάσκα του κεντροδεξιού ( πολλοί δεν την φορούσαν καν) και να προσχωρήσουν ανοιχτά στο νεοναζισμό, και
2. Οι περισσότεροι της ΧΑ είναι δεύτερη και τρίτη γενιά απόγονοι των Εθνικοφρόνων Δοσίλογων της Κατοχής (Χίτες, Ταγματασφαλίτες, κλπ,κλπ) καθώς και οικονομικών δοσιλόγων ή λούμπεν συνεργατών των Γερμανών, που όχι μόνο δεν τιμωρήθηκαν, αλλά -είμαστε η μόνη χώρα που έγινε αυτό- αλλά έγιναν ο πυρήνας, η ραχοκοκαλιά του μεταπολεμικού κράτους. Ήταν καμπόσοι. Ένας βασικός πυρήνας κάπου 80.000 ταγματασφαλιτών και εθελοντικών σωμάτων, άλλοι τόσοι οικονομικοί δοσίλογοι, βάλτε και τις οικογένειές τους, και τους βασανιστές στη Μακρόνησο και του ΕΑΤ -ΕΣΑ (και τον Κισά Μπατζάκ και τους φοβερούς Κουκουλούδες…) είναι αρκετοί.
Γνωστά αυτά.
Αυτό που ξεχνάμε, είναι ότι από εκεί προέρχεται και η παράνοια των νεοναζί, δηλαδή, η σχιζοφρένεια από τη μια να θέλουν να ποζάρουν για εθνο-λάτρες κι από την άλλη να υποστηρίζουν το πιο ανθελληνικό κόμμα που υπήρξε: το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα της Γερμανίας, τα SS και τις σφαγές των Ελλήνων.
Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά φαινόμενα της εποχής που βιώνει η σημερινή Ελλάδα είναι η εμφάνιση –για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία- ενός νεοναζιστικού κόμματος, το οποίο επιχειρεί να καλύψει υπαρκτά κενά καλλιεργώντας ένα νέο λαϊκισμό, βασισμένο σε πρωτόγονα ένστικτα, καλύπτοντας τη νεοναζιστική ιδεολογική του προέλευση –όπως προκύπτει από τα βασικά αρχικά κείμενα της οργάνωσης. Παράλληλα, προέρχεται από τον πιο σκληρό αντιπροσφυγικό και τουρκοφιλικό πυρήνα του ελληνικού συντηρητισμού (Επίστρατοι, Λαϊκό Κόμμα-Μοναρχία, Μεταξάς, Χούντα), που είχε εμφανιστεί στην Ελλάδα από την εποχή του Διχασμού.
Η παρουσία και η εδραίωση του νεοναζιστικού κόμματος στα πολιτικά πράγματα, ευνοείται από:
-την οικονομική κατάρρευση της Ελλάδας,
-την ύπαρξη ενός κλεπτοκρατικού πολιτικού συστήματος,
-το λαϊκισμό των μεταπολιτευτικών δυνάμεων που ιδιοτελώς εκμεταλλεύτηκαν τον πόθο του ελληνικού λαού για οικονομική και πολιτική αλλαγή,
-την ανυπαρξία αξιόλογων και αξιόπιστων ισχυρών οικονομικών στρωμάτων,
-την ενσωμάτωση μεγάλου μέρους της Αριστεράς στο μεταπολιτευτικό σύστημα και την αποκοπή της από τις λαϊκές ανάγκες και ανησυχίες,
-τις ανεπάρκειες της Ευρώπης να ανταποκριθεί στις νέες ανάγκες της ευρωπαϊκής περιφέρειας.
Δεν υπερασπίστηκαν τίποτα από την Ελλάδα, ούτε τα αρχαία της, ούτε τα νεοκλασικά της, ούτε τα πάρκα, ούτε τα δάση, ούτε τα ποτάμια, ούτε τη γλώσσα, τίποτα! Τα ελληνικά τους είναι άθλια, και όλη η δράση τους εξαρτάται από την ύπαρξη και εξαντλείται στην καταδίωξη των ξένων, και δη των μαύρων.
Είναι μία Κου Κλουξ Κλαν του 21ου αιώνα, στα πρότυπα της ρατσιστικής οργάνωσης του αμερικανικού νότου, που δούλευε για τα μεγάλα αφεντικά, τους τσιφλικάδες που είχαν τις φυτείες. Τώρα, οι εντόπιοι μιμητές εξυπηρετούν απολύτως την άρχουσα νομενκλατούρα, συγκρατώντας κυρίως πολίτες από τα λαϊκά στρώματα να μην διαφύγουν αγαναχτισμένοι από την εξαθλίωση που τους οδηγεί η ολιγαρχία προς την Αριστερά, να μην αμφισβητήσουν το στάτους κβο. Να μην διεκδικήσουν την ανατροπή του σάπιου συστήματος. Εξυπηρετούν τους διεθνείς τοκογλύφους. Δεν θέλουν να συνειδητοποιήσει ο κόσμος τι ακριβώς έχει γίνει και ποιοι φταίνε, να μην στρέψει την οργή του εναντίον αυτών που καταστρέφουν και ξεπουλάνε την Ελλάδα.
Ο τόμος αφιερώνεται ολόκληρος στο επίκαιρο θέμα του φασισμού, καθώς και του νεοφασισμού και της σύγχρονης ακροδεξιάς. Περιλαμβάνει κλασικά κείμενα επιφανών μαρξιστών, παλιές και πρόσφατες αναλύσεις μαρξιστών και προοδευτικών θεωρητικών, αναμνήσεις και μαρτυρίες αντιφασιστών αγωνιστών και θυμάτων του Ολοκαυτώματος.
.
Η κλασική μαρξιστική πολιτική θεωρία για το φασισμό παρουσιάζεται μέσα από κείμενα των δεκαετιών του 1920 και 1930: η εισήγηση της Κλάρα Τσέτκιν στην Κομιντέρν τον Ιούνιο του 1923, το αφιερωμένο στο φασισμό μέρος των «Θέσεων της Λυών» του Γκράμσι και δυο άρθρα των Ράντεκ και Τρότσκι. Ταυτόχρονα, σε ένα υποκεφάλαιο της «Καταστροφής του Λογικού» του Λούκατς, αναλύεται η φασιστική, ναζιστική ιδεολογία.
.
Μεταγενέστερες μελέτες μαρξιστών εξετάζουν μια ποικιλία όψεων: οι παράγοντες που διευκόλυναν την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία (Χανς Γιούργκεν Σουλτς), τα κοινωνικά στηρίγματα του φασισμού (Ελένη Αστερίου), ο φασισμός και η εργατική τάξη στη Γερμανία (Τιμ Μέιζον και Ορέστης Πασχαλινάς), η εξέλιξη των μαρξιστικών θεωριών για το φασισμό και για το Ολοκαύτωμα (Ντέιβιντ Ρέντον). Οι βασικοί σταθμοί της ιστορίας του φασισμού παρουσιάζονται σε ένα χρονολόγιο επιμελημένο από τον Παναγιώτη Βογιατζή.
Οι πολίτες της ηρωϊκής Κοκκινιάς, που βίωσαν την τουρκική εθνικιστική βία στις Πατρίδες της Ανατολής (1914-1923), που εκπατρίστηκαν και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα, που έζησαν ως «τουρκόσποροι» την απαξίωση από τους γηγενείς κατά το Μεσοπόλεμο, που επάνδρωσαν την Εθνική Αντίσταση (1941-1945), που μάτωσαν στοΜπλόκο της Κοκκινιάς (1944) και εμφορούνταν πάντα με δημοκρατικά αισθήματα, καλούνται να αντιμετωπίσουν αποφασιστικά το σύγχρονο νεοελληνικό νεοναζισμό και τους απογόνους των δωσίλογων κουκουλοφόρων.
Ο λαός πρέπει να σταματήσει το νεοναζισμό.
Απ’ την άλλη, η Αριστερά θα πρέπει να μην αφήνει περιθώριο ανάπτυξης των νεοναζιστικών πρωτοβουλιών και να τοποθετηθεί σοβαρά και ειλικρινά απέναντι στο μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει με την παράνομη μεταναστευτική κίνηση και με τη μετατροπή της Ελλάδας σε παγίδα και αποθήκη ψυχών με το Δουβλίνο ΙΙ, προκαλώντας μεγάλα προβλήματα στα φτωχά νοικοκυριά που εξαθλιώνονται ταχύτατα από την οικονομική κρίση.
Τα βοθρολύματα της Κρίσης πάνε να απλωθούν και στη Νίκαια. Οι φασιστικές ύαινες της Χρυσής Αυγής πάνε να κάνουν ανοιχτή πολιτική εκδήλωση στην πλατεία του Αγίου Νικολάου στη Νίκαια, το Σάββατο 5 το απόγευμα.
Ήδη έχουν υπάρξει οι πρώτες αντιδράσεις….
Σωματεία εργαζομένων και κόμματα της αριστεράς καλούν σε σύσκεψη την Πέμπτη στις 8 το βράδυ στοπαλαιό δημοτικό συμβούλιο Νίκαιας Γερβασίου & Γρεβενών 7μ 1ος όροφος για να οργανώσουν την αντισυγκέντρωση των μαζικών φορέων.
Πρέπει ή δεν πρέπει να θυμόμαστε; Συντελεί η συλλογική ιστορική μνήμη στην επούλωση των τραυμάτων ή τα κακοφορμίζει; Οι χώροι όπου σάπιζαν πολιτικοί κρατούμενοι είναι «τόποι μνήμης» ή είναι μνημεία μίσους και πρέπει να κλείσουν; Είχε δίκιο ο Νίτσε που θεωρούσε τη λήθη «υπέρτατη μορφή ευτυχίας»;
.
Ο συγγραφέας Χόρχε Σεμπρούν – σεναριογράφος του «Ζ» και άλλων γνωστών ταινιών του Κ. Γαβρά – που έφυγε πρόσφατα, υπογράμμιζε την ανάγκη να διασωθεί και να αναδειχθεί το παρελθόν, χωρίς αυτό να θεωρείται «αναμόχλευση των πολιτικών παθών». Ο Σεμπρούν, αυθεντικός φορέας των συγκλονιστικών εμπειριών του 20ου αιώνα, αφού τις έζησε κυριολεκτικά «στο πετσί» του τόσο στον ισπανικό εμφύλιο όσο και στη γαλλική αντίσταση και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης (βλ. το έργο του «Γραφή ή ζωή», ΕΞΑΝΤΑΣ 1996), είναι κατηγορηματικά αντίθετος όχι μόνο με κάθε παραγραφή εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας αλλά και της σκόπιμης αποσιώπησής τους, όπως συνέβη στην πατρίδα του την Ισπανία τη δεκαετία του ’70.
.
Η αναμέτρηση των σύγχρονων κοινωνιών με το παρελθόν τους αντανακλάται κατ’ εξοχήν στη διδακτική της σχολικής ιστορίας, που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την πολιτική συγκρότηση των νέων. Από εδώ και το έντονο ενδιαφέρον για την καθιέρωση κρατικών αλλά και υπερεθνικών-οικουμενικών «πολιτικών μνήμης», με ολοένα αυξανόμενο το ρόλο της UNESCO, του ΟΗΕ, του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γεγονός που υποβάλει στα κράτη λογικές ενιαίας διαχείρισης του παρελθόντος – στο όνομα, συνήθως, ευγενών σκοπών, όπως π.χ. η καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.
Εφυγε ο δικός μας Καπετάν Κεμάλ-Σύμβολο διεθνιστικής πάλης
«Κι ύστερα, γιατρέ, την κάθε αυγή την κάθε αυγή, γιατρέ, με τα χαράματα πάντα η καρδιά μου στην Ελλάδα τουφεκίζεται».
Αυτοί οι στίχοι του τούρκου ποιητή, Ναζίμ Χικμέτ, αποκαλύπτουν το ανήσυχο και διεθνιστικό πνεύμα ενός ανθρώπου που ζώντας στην πατρίδα του νιώθει βαθιά την αλληλεγγύη του για τους κοινωνικούς και απελευθερωτικούς αγώνες των γειτονικών λαών της χώρας του. Ένας άλλος Τούρκος όμως, ο Μιχρί Μπελλί ξεπέρασε ακόμη και αυτούς τους στίχους διεκδικώντας επάξια το σύμβολο της διεθνιστικής αλληλεγγύης.
Γεννημένος το 1916 στη Συληβρία της Ανατολικής Θράκης, ο Μιχρί Μπελλί ξεκίνησε την πολιτική του δράση στις ΗΠΑ στο πλευρό των μαύρων που αγωνίζονταν στο Μισισίπι για τα ανθρώπινα δικαιώματά τους. Αργότερα στο Σαν Φραντσίσκο, έδρασε ως στέλεχος μέσα στο Κομμουνιστικό Κόμμα ΗΠΑ, ενώ με την επιστροφή του στην Τουρκία εντάχθηκε στο ΚΚΤ. Φυλακίστηκε και εξορίστηκε. Κατατάχθηκε εθελοντικά τον Απρίλιο του 1947 στο Δημοκρατικό Στρατό της Ελλάδας, «όταν Έλληνες σύντροφοι από την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη άρχισαν να ψάχνουν απεγνωσμένα για έναν Τούρκο, επαρκώς καταρτισμένο για πολιτική καθοδήγηση σ’ αυτές τις περιοχές». Ανέλαβε την αρχηγεία ως Καπετάν Κεμάλ ενός τάγματος 500 ανταρτών (Μουσουλμάνων, Πομάκων και Ελλήνων). Μέχρι το 1949, πολεμούσε και διηύθυνε την κομμουνιστική εφημερίδα Αγώνας στην τουρκική γλώσσα.
«Να ακούσουμε τη φωνή/κραυγή των κατοίκων του Κέντρου.
Να απομονώσουμε/τσακίσουμε τις νεοφασιστικές συμμορίες»
του Θ. Ν.
….παρακολουθήσατε κι εσείς στον
τηλεοπτικό σας δέκτη το κυνηγητό και τους τραυματισμούς δεκάδων
άσχετων μεταναστών από τα φασιστοειδή στους δρόμους της Αθήνας κατά τη
διάρκεια της χτεσινής πορείας. Όσοι, μάλιστα, έχουν περάσει από την
περιοχή τις τελευταίες ημέρες ξέρουν καλά ότι έχουν γίνει και
χειρότερα στους δρόμους πέριξ του σημείου της δολοφονίας του 44χρονου,
στα όρια ενός μίνι πογκρόμ. Όταν, λοιπόν, κάποιος καταδιώκεται και
δέρνεται ή καταστρέφεται το μαγαζί του στο άσχετο μόνο και μόνο επειδή
είναι μελαμψός, λέγεται ρατσισμός. Ελπίζω να μην χρειάζεται να
επανεφεύρουμε τη γλώσσα και τις έννοιες. Συνέχεια →
Ψήφισμα του Δ.Σ. του Διδασκαλείου Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Αιγαίου «Αλέξανδρος Δελμούζος»
Είναι επικίνδυνη για την ιστορική αλήθεια και την αυτοεικόνα ενός λαού, η συνεχής και μονομερής ενοχοποίησή του για πραγματικές ή φανταστικές του αδυναμίες, για τις μικρές ή μεγάλες ήττες του, για την ηθελημένη αποσιώπηση των ευθυνών του και τις «μελανές» σελίδες της ιστορίας του, για την ανικανότητά του να συγχρονίσει το βήμα του στις τρέχουσες εξελίξεις.
Όμως, άλλο τόσο επικίνδυνη είναι και η λήθη των αγώνων του για ελευθερία, δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη, η άγνοια της αριστείας του στην κατοχύρωση πολιτικών δικαιωμάτων, η «προγραφή» των ηρωικών του εξάρσεων, της συλλογικής ή ατομικής δράσης που δημιούργησε στη διαδρομή της ιστορίας του ανυπέρβλητα πρότυπα μαχητικότητας, γενναιότητας και αξιοπρέπειας.
Στην οδυνηρή συγκυρία που βρίσκεται η ελληνική κοινωνία, αντί της αυτομαστίγωσης και της εύκολης επίκλησης θεωριών συνωμοσίας σε βάρος της, θα ήταν προτιμότερο να καταβάλουμε προσπάθεια για να κατακτήσουμε την ιστορική μας αυτογνωσία. Ωστόσο, η ιστορική αυτογνωσία δεν μπορεί να πραγματωθεί όταν μένουμε προσηλωμένοι είτε σε ενοχικά σύνδρομα, είτε στην εθνική μας εξιδανίκευση, δηλαδή στους εδραιωμένους ιστορικούς μύθους και στα ιδεολογήματα του περιούσιου έθνους και του εξιλαστηρίου θύματος.
Ο θάνατος του σεμνού αγωνιστή Απόστολου Σάντα, του συντρόφου του Μανώλη Γλέζου στην κορυφαία αντιναζιστική ενέργεια στην κατεχόμενη Αθήνα, πράξη με τεράστια συμβολική δύναμη για το παγκόσμιο αντιφασιστικό κίνημα, μας δίνει την ευκαιρία να στοχαστούμε και πάλι για το νόημα και το ρόλο της προσωπικότητας και της ανθρώπινης βούλησης στην εκτύλιξη των ιστορικών γεγονότων. Συνέχεια →
.…Ένοιωθα πως θα με δολοφονούσαν. Ψαχνανε τα καφενεία, τα νεκροταφεία, τις εκκλησίες.
Ανοίγανε βαρέλια και ντουλάπια. Τσακίσανε τρεις σκελετούς να βγάλουν τα χρυσόδοντα ….
Σε ηλικία 38 ετών, τον Αύγουστο του 1936, δολοφονήθηκε στη Γρανάδα από παρακρατικούς φρανκιστές ο Φεντέρικο Γκαρθία Λόρκα. Το γεγονός αυτό ενέπνευσε τον Γιάγκο Ανδρεάδη να γράψει ένα θεατρικό έργο για την δολοφονία του Λόρκα:
Φώναξε είμαι ζωντανός
Δύο πρόσωπα: Ένας αμετανόητος φονιάς και ένας δημοσιογράφος που τον ανακρίνει μονομαχούν μέσα από μια συνέντευξη που είναι ένας εξοντωτικός αγώνας.
Το έργο «Φώναξε είμαι ζωντανός» είναι ένα δοξαστικό για τον Λόρκα βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα και εμπνεύστηκε από μια επίσκεψη στο Βιθνάρ, τον τόπο της δολοφονίας του ποιητή, ιδωμένη από την πλευρά των φασιστών εκτελεστών αλλά και από την πλευρά των θυμάτων. Συνέχεια →
Ο Δεκέμβρης του 1944 υπήρξε ένα μοιραίο ορόσημο στην πορεία αυτού του τόπου. Η μοίρα του οποίου, όπως καθορίστηκε από τις πρώτες μέρες της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας, ήταν συνυφασμένη με την εξυπηρέτηση των Μεγάλων Προστατών της ή αλλιώς των ιμπεριαλιστών εκείνης της εποχής, ο ισχυρότερος των οποίων υπήρξε η Μεγάλη Βρετανία.
Οι μόνες φορές που η Ελλάδα επεδίωξε την πολιτική αλλά και την οικονομική και γεωπολιτική αυτονόμησή της ήταν: α)με τα Μικρασιατικά και την Εθνική Ολοκλήρωση που επιδιώχθηκε μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και την καθιστούσε εν δυνάμει αυτόνομη και σημαντική δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο και β)με τη μεγαλειώδη Εθνική Αντίσταση της περιόδου 1940-1945.
Στη πρώτη περίπτωση ο ελληνισμός υπέστη την τρομερή Μικρασιατική Καταστροφή εξαιτίας της αντιδραστικής πολιτικής της τότε Δεξιάς (Λαϊκό Κόμα, Ι. Μεταξάς και Μοναρχία). Στην δε δεύτερη ηττήθηκε εξαιτίας της βρετανικής εισβολής στην Ελλάδα, της καταστολής του λαϊκού κινήματος ένοπλα τον Δεκέμβρη του ’44, την απόλυτη υποταγή των παλιών αστικών δυνάμεων στα βρετανικά συμφέροντα και την πρωτοφανή ανικανότητα (???) του εξαρτημένου ΚΚΕ που ξεπούλησε κυνικά το μεγαλειώδες Λαϊκό αντιστασιακό Κίνημα. Συνέχεια →
Οι Τούρκοι εθνικιστές έχουν αποθρασυνθεί όπως φαίνεται και στην ίδια την Ελλάδα. Σε μια Ελλάδα του κλώτσου και του μπάτσου, βρήκαν ευκαιρία τα χειρότερα κατακάθια της ευρύτερης περιοχής μας (Εγγύς Ανατολή, δηλαδή) να ξεμυτήσουν!
Και αυτό σε μια περιοχή -στην Ελευσίνα- όπου ακόμα εγκαθίστανται νέοι πρόσφυγες από την πρώην Σοβιετική Ένωση, που κουβαλούν πάνω τους έως σήμερα ανοιχτή την πληγή που προκάλεσε ο τουρκικός εθνικισμός με τις γενοκτονίες τότε, στην Aνατολή.
Αφού οι νεοναζί Γκρίζοι Λύκοι προσπάθησαν -και τα κατάφεραν- απ’ ότι φαίνεται να δημιουργήσουν οργανώσεις στη μουσουλμανική μειονότητα της ελληνικής Θράκης, προσπαθούν να τεστάρουν τώρα τις ελληνικές αντιδράσεις στο χώρο της Αττικής, ώστε να επιχειρήσουν ένα επόμενο βήμα που θα στοχεύει στους εσωτερικούς μειονοτικούς μετανάστες και στους πολυάριθμους (στους καθυστερημένους και φανατικούς εξ αυτών) μουσουλμάνους μετανάστες από τη «φωτισμένη ζώνη» του dar al-Islam, οι οποίοι ακόμα πιστεύουν στην ισλαμική ούμα και στο ότι είναι φορείς της πλήρους αποκάλυψης του Θείου.
Οι νεοναζί Γκρίζοι Λύκοι είναι απείρως πιο φανατικοί και επικίνδυνοι από τους δικούς μας φασίστες. Συνδεόμενοι και με το Βαθύ τουρκικό Κράτος, δημιουργούν ένα ιδιαιτέρως θανατηφόρο παρακράτος.
Aυτή τη φορά δεν χτύπησαν ούτε οι σιωνιστές, ούτε και οι Γκρίζοι Λύκοι…
Πήραμε και δημοσιεύουμε μια ανατριχιαστική είδηση:
«Οι αναρχοναζί φονιάδες των εργαζομένων της Μαρφίν ή οι «αντιφά» απολογητές του σιωνιστικού κράτους (είτε όλα τα κουμάσια μαζί) ενοχλήθηκαν από την έντονη δράση του Άρδην και της Ρήξης το τελευταίο διάστημα και κυρίως τις πρωτοβουλίες που παίρνει ακόμα και σε επίπεδο αγωνιστικών εκδηλώσεων στο δρόμο.
Ενώ δεν έχει περάσει ούτε ένα 24ωρο από την αιχμαλωσία φίλων και συντρόφων μας από τις σιωνιστικές δυνάμεις στα πλοία που πήγαιναν στη Γάζα, ενώ οι περισσότεροι βρισκόμαστε σε πυρετό κινητοποίησης, τα ξημερώματα διάλεξαν τα παρακρατικά αναρχοφασιστάκια να κάψουν το Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο σαν προειδοποίηση εναντίον μας. Αλίμονο, νομίζουν ότι έχουν να κάνουν με τίποτα φλώρους ακροδεξιούς ή παιδάκια των ΕΑΑΚ.
Έχω πάνω στο τραπέζι μου
τη φωτογραφία του ανθρώπου
με τ’ άσπρο γαρούφαλο
που τον τουφέκισαν
στο μισοσκόταδο
πριν την αυγή
κάτω απ’ το φως των προβολέων.
Στο δεξί του χέρι
κρατά ένα γαρούφαλο
που ‘ναι σα μια φούχτα φως
από την ελληνική θάλασσα
τα μάτια του τα τολμηρά
τα παιδικά
κοιτάζουν άδολα
κάτω απ’ τα βαριά μαύρα τους φρύδια
έτσι άδολα
όπως ανεβαίνει το τραγούδι
σα δίνουν τον όρκο τους
οι κομμουνιστές.
Κάθε επίθεση σε χώρο λατρείας αποτελεί ένδειξη του εκβαρβαρισμού της κοινωνίας. Λίγες μέρες πριν φανατικοί μουσουλμάνοι στη Μαλαισία πυρπόλησαν χριστιανικές εκκλησίες. Στην ίδια κατάσταση έχουν βρεθεί τα τελευταία χρόνια και οι εκκλησίες στο Νταρφούρ του Νότιου Σουδάν από τους φανατικούς μουσουλμάνους, καθώς και στη Νιγηρία.
Δυστυχώς δήγματα θρησκευτικής προκατάληψης και ακροδεξιάς βίας παρουσιάζονται και στην Ελλάδα. Στο στόχαστρο κατα καιρούς βρίσκονται κυρίως εβραϊκές συναγωγές. Ακροδεξιοί, νεοναζί, νεοπαγανιστές έχουν στοχοποιήσει με την αντισημιτική τους υστερία τον ελληνικό εβραϊσμό, μ’ έναν τρόπο που προσβάλλει βάναυσα την υπόλοιπη κοινωνία.
(Εσωτερικό κατεστραμμένης ελληνικής εκκλησίας από Τούρκους παρακρατικούς κατά το πογκρόμ του 1955 στην Κωσταντινούπολη)
Έτσι το βράδυ της 15ης Ιανουαρίου πυρπολήθηκε η εβραϊκή συναγωγή των Χανίων. «Άγνωστοι δράστες» έβαλαν φωτιά στο κύριο κτίσμα της Συναγωγής καταστρέφοντας τη στέγη, τη συλλογή των 2500 σπάνιων βιβλίων, πολλά θρησκευτικά αντικείμενα της συλλογής τέχνης, το μουσικό αρχείο με σπάνιες ηχογραφήσεις από θρησκευτική και παραδοσιακή κρητική μουσικής κ.λπ.
Η «υπόθεση Δραγώνα», θέλοντας και μη, μπήκε στα μπλογκ και στο μυαλό όλων μας. Οι θεμιτές ή αθέμιτες σκέψεις και απόψεις της, έγιναν αντικείμενο διαλόγου, δημόσιου ψόγου, διαμαρτυριών πολιτικών χώρων κ.λπ. Πίσω απ΄όλα αυτά υπήρξε η ενορχήστρωση από τους κύκλους του «Λάος «, οι οποιοι ενεδύθησαν την λεοντή του πατριώτη, του υπερασπιστή και του σύγχρονου Ρομπέν των Δασών του ελληνικού Λαού. Σαφώς υπήρχαν αρκετα προβλήματα σε κάποιες πλευρές του έργου και της επιστημονικής παρουσίας της κ. Δραγώνα, τα οποία είχαν εντοπιστεί ήδη απο το 2007 από τον Χρ. Μόρφο στις Θεαμαπάτες.
Η συζήτηση πάνω στις διαφορές είναι θεμιτή. Όμως επιστημονικές απόψεις -έστω και αιρετικές- ενός ερευνητή, δεν μπορούν να βγαίνουν απαξιωτικά και στημένα στη γύρα δια χειρός Αδώνιδος και λοιπών μπουμπουκιών της ακροδεξιάς. Ούτε μπορούν να χρησιμοποιούνται στο πλαίσο της πολιτικής τους αντιδικίας με το Σαμαρά, για να αποδείξουν ότι είναι περισσότερο πατριώτες (Ω καιροί, ω ήθη!!!) Συνέχεια →
Ο Δεκέμβρης του ’44 ήταν η πρώτη μεγάλης έκτασης εκδήλωση του εμφυλίου πολέμου. Με την εμπλοκή των βρετανικών δυνάμεων στο πλευρό της αστικής κυβέρνησης έληξε ο λεγόμενος «Β’ Γύρος» της εμφύλιας σύγκρουσης.
65 χρόνια μετά, μια πρωτότυπη εκδήλωση την Τρίτη 1 Δεκεμβρίου(7-9 μ.μ.) γίνεται στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κηφισιάς, στο πλαίσιο ενός προγράμματος νεοελληνικής ιστορίας που επιμελείται ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης. Στην εκδήλωση θα επιχειρηθεί η ανάλυση των συνθηκών που οδήγησαν στην τρομερή εκείνη σύγκρουση. Την παρουσίαση των τότε συνθηκών θα κάνει ο ερευνητής (και γιατρός) Γιώργος Πολυχρονίδης. Στη συνέχεια θα καταθέσουν την εμπειρία τους και την άποψή τους, δύο συμμετέχοντες στην τότε σύγκρουση από διαφορετικά στρατόπεδα, ο Μανώλης Γλέζος, από την πλευρά του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και ο ΘεόδωροςΣάρρος, από την πλευρά του ΕΔΕΣ και θα ακολουθήσει συζήτηση.
(Δεκέμβρης του ‘44. Αντιφασιστική διαδήλωση μπροστά στα προσφυγικά της Λεωφόρου Αλεξάνδρας) Συνέχεια →
Μ’ αφορμή την καταστροφή των γραφείων του «Ρεσάλτο»
«Ελευθερία νοείται, η ελευθερία της σκέψης του διαφορετικού»
Ρόζα Λούξεμπουργκ
Η προεκλογική περίοδος ανέδειξε την τρομοκρατική νοοτροπία διαφόρων κύκλων. Οι καταστροφές εκλογικών περίπτερων κομμάτων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, οι επιθέσεις της «Χρυσής Αυγής» κατά της Σοφίας Παπαζογλου και του υποψ. βουλευτή των Ο-Π, καθόλου δεν διαφέρουν από τη δομή της σκέψης που οδήγησε στην καταστροφή των γραφείων του περιοδικού «Ρεσάλτο« στα Εξάρχεια. Η διαφύλαξη κάποιων κανόνων που κατακτήθηκαν με σκληρούς κοινωνικούς αγώνες και η απαξίωση σωτηριολογικών ιδεολογιών, απ’ όπου αυτές και άν προέρχονται θα πρέπει να είναι καθήκον κάθε δημοκρατικού και αριστερού πολίτη.
Το Ισλάμ αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση θρησκείας με την ιεροποίηση του Κορανιού, της αραβικής γλώσσας και γραφής που θεωρούνται θεόπνευστα, με την ταύτιση κοσμικής και θρησκευτικής εξουσίας και με το συναίσθημα ότι οι μουσουλμάνοι αποτελούν την τελείωση της ανθρώπινης έκφρασης . Ας ελπίσουμε ότι δε θα ζήσουμε την υπεροψία του Ισλάμ, που αντιμετωπίζει κάθε μη ισλαμική χώρα ώς «πεδίο πολέμου» (dar al-harb) μέχρι την ώρα που κι αυτός θα ενταχθεί στον «κόσμο της τελειότητας» (dar al-Islam).
μ΄αυτόν τον τίτλο μας έστειλε ο φίλος » Κιλκισιώτης» ένα ενδιαφέρον σχόλιο, το οποίο το αναρτούμε αυτούσιο.
«Για ένα παράδοξο λόγο η ελληνική Δεξιά υπήρξε η πλέον τουρκοφιλική πολιτική δύναμη που εμφανίστηκε ποτέ στην Ελλάδα.
Από τις αυταπάτες του Ίωνα Δραγούμη για ελληνο-τουρκική ομοσπονδία μέχρι το ξεπούλημα της Μικράς Ασίας και της Κύπρου στους περίεργους φίλους της άλλης πλευράς και τη λατρεία της Μοναρχίας για το σφαγέα του ελληνισμού Τζελάλ Μπαγιάρ.Συνέχεια →
Ξημερώματα Σαββάτου έφυγε από κοντά μας και ο παππούς ο Γιώργος! Στα 84 χρόνια του…. Ο Γιώργος ο Γεμελιάρης με μιά εξαιρετική πορεία ζωής. Από τις Λεύκες της Πάρου, εσωτερικός μετανάστης στην Αθήνα, στην αντιφασιστική αντίσταση της Κατοχής, κρατούμενος στην Ελ Ντάμπα ως όμηρος των Βρετανών μετά το Δεκέμβρη του ’44 …. και εν τέλει φιλόσοφος και θυμόσοφος μέχρι το τέλος της ζωής του. Συνέχεια →
Σκεφτόμασταν να τιμήσουμε τη σημερινή επέτειο μ’ ένα αφιέρωμα διαφορετικό. Να παρουσιάσουμε όλα τα «Όχι» που είπε ο Ιωάννης Μεταξάς στην πολυκύμαντη ζωή του. Γενικά φαίνεται ότι ήταν ο άνθρωπος των ΟΧΙ…
Έμεινε όμως γνωστός μόνο για το μοναδικό ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου και αυτό σίγουρα τον αδικεί.
Φαντάζομαι ότι καταλαβαίνετε ποια «ΟΧΙ» εννοούμε.
(Πάρτε μια γεύση από το δικό μας The Metaxaς Project ) :
ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ: Αθώωσαν τους υπεύθυνους της Μικρασιατικής Καταστροφής….
ΑΝΑΘΕΜΑ!
Το πρωτοσέλιδο τουρκικής εφημερίδας (Αύγουστος ’22) με τις φωτογραφίες των Γούναρη και Στράτου και τον τίτλο: «ΓΟΥΝΑΡΗΣ-ΣΤΡΑΤΟΣ: ΟΙ ΣΩΤΗΡΕΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ»
Oι διαφημίσεις που βλέπετε στο τέλος των αναρτήσεων και δεν έχουν καμιά απολύτως σχέση με τη θεματολογία του μπλογκ μας, προέρχονται από τη WordPress (προκειμένου να καλυφθούν τα έξοδα του server) και δεν αποφέρουν κανένα οικονομικό όφελος στο ιστολόγιο μας.
Οι υπεύθυνοι της WordPress.com έστειλαν την παρακάτω ανακοίνωση: «The site is one of the free sites hosted on WordPress.com, and we are running ads to cover the costs of operating the site for the user. We run these types of ads sparingly in an attempt to interfere as little as possible with the experience of reading a site and for logged in users we don’t show ads at all».
Τον ανορθολογισμό της Θεσσαλονίκης τον έχουμε θίξει από καιρό. Είτε από τη μια στο πρόσωπο των Άνθιμου, Ψωμιάδη, Παπαγεωργόπουλου, Βελόπουλου είτε από την άλλη στον Τρεμόπουλο (παλιότερα), στο ‘Ένεκεν», τις «μπάσταρδες της Υφανέτ, και εσχάτως στον Μπουτάρη. Και στη μέση βέβαια ο… Τσοχατζόπουλος!
Ένα από τα πιο «χαριτωμένα» στιγμιότυπα της νέας χρονιάς ήταν η ανακοίνωση των ισλαμοφασιστών του ISIS για το 
Ποιά είναι λοιπόν αυτή η πολιτισμική και ιδεολογική βάση που κινεί τους ισλαμοφασίστες να διαπράττουν τέτοια εγκλήματα εις βάρος αθώων πολιτών; Αναδημοσιεύουμε μια αποκαλυπτική συνέντευξη που έδωσε στον 
Ένα εξαιρετικό άρθρο του καλού μας φίλου Τάσου Κωστόπουλου δημοσιεύτηκε χθές στην Εφ.Συν (η οποία «έθαψε» την είδηση για 
Δεν είναι η πρώτη φορά που στη χώρα μας εμφανίζονται τέτοιες «ιδέες». Δεν θα είναι και η πρώτη φορά που ο λαός μας θα απαντήσει όπως πρέπει, τοποθετώντας τις, μαζί με τους εκφραστές τους, στο περιθώριο. Η εμφάνιση και στη γειτονιά μας φασιστικών/ναζιστικών ομάδων[1] το τελευταίο διάστημα, πρέπει να μας αφυπνίσει και όλοι μαζί να ορθώσουμε το ανάστημά μας απέναντι τους.
ισχυρισμός περί «τιμιότητας» των δικτατόρων που κατέλαβαν πραξικοπηματικά την εξουσία το 1967 για να την επιστρέψουν πριν από 36 χρόνια, σαν βρεγμένες γάτες, «στους πολιτικούς». Πρόκειται βέβαια για μύθο, θεμελιωμένο στη μίζερη εικόνα των επιζώντων «πρωταιτίων» – αφού πρώτα έχασαν την εξουσία, στερήθηκαν όσα είχαν παράνομα καρπωθεί και υπέστησαν τις οικονομικές συνέπειες της κοινωνικής απομόνωσής τους. Ακόμη κι αυτή η εικόνα δεν αφορά, ωστόσο, παρά ελάχιστους πρωτεργάτες της δικτατορίας. Αγνοεί την οικονομική ευμάρεια πάμπολλων μεσαίων ή «πολιτικών» στελεχών της, που η νομική κατασκευή περί «στιγμιαίου αδικήματος» άφησε παντελώς ατιμώρητα ν’ απολαμβάνουν τα αποκτήματά τους. Την επιβίωση του μύθου διευκολύνει η χαώδης διαφορά του τότε με το σήμερα, όσον αφορά τη δυνατότητα δημόσιας συζήτησης για παρόμοια ζητήματα. 
Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα όλο και περισσότερα βιβλία εκδίδονται με θέμα την άνοδο και την πτώση του Χίτλερ και του πάλαι ποτέ πανίσχυρου Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματός του, και γενικότερα την εμφάνιση του φασιστικού φαινομένου στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Η διεύρυνση του ακροδεξιού και νεοναζιστικού χώρου στην Ελλάδα και αλλού, καθώς επίσης η συντριπτική οικονομική και πολιτική υπεροχή της Γερμανίας στην Ευρώπη, έχουν αναζωπυρώσει για τα καλά τη συζήτηση για παρόμοια φαινόμενα, συζήτηση η οποία δεν δείχνει να κοπάζει.
Στις 6 Απριλίου 1941 οι Γερμανοί επιτέθηκαν στην Ελλάδα και οι μαχητές στα οχυρά της Μακεδονίας και της Θράκης, έγραψαν νέες σελίδες ηρωισμού. Ακολούθησε η τριπλή κατοχή και η αντίσταση, αλλά δυστυχώς όσο περνούν τα χρόνια, ξεχνούμε (ή το εκπαιδευτικό σύστημα θέλει να ξεχάσουμε).
Μια «μαχαιριά» για τη μειοψηφία
«The Cut – Η μαχαιριά», που αρχίζει να προβάλλεται στους ελληνικούς κινηματογράφους την Πέμπτη από τη «Rosebud». Η «Κ» μίλησε με τον Φατίχ Ακίν λίγο πριν από τη συνέντευξη Τύπου που έδωσε στο Ινστιτούτο Γκαίτε της Αθήνας με αφορμή διήμερο αφιέρωμα στο έργο του.
Δημήτρης Ψαρράς
Η εκτέλεση του δήμιου της Κρήτης και της Μακεδονίας Φριτς Σούμπερτ
Τον Οκτώβριο του 1940, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να μπει στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με την απρόκλητη εισβολή των στρατευμάτων του Μουσολίνι στην Ήπειρο. Ο Χίτλερ, για να σώσει τον Μουσολίνι από μία ταπεινωτική ήττα, εισέβαλε στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1941. Η Ελλάδα λεηλατήθηκε και ερειπώθηκε από τους Γερμανούς όσο καμία άλλη χώρα κάτω από την κατοχή τους. Σύμφωνα με τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό, τουλάχιστον 300.000 Έλληνες πέθαναν από την πείνα-άμεσο αποτέλεσμα της Γερμανικής λεηλασίας. Ο Μουσολίνι παραπονέθηκε στον Υπουργό του των Εξωτερικών, Κόμη Τσιάνο, «Οι Γερμανοί έχουν αρπάξει από τους Έλληνες ακόμη και τα κορδόνια των παπουτσιών τους».
Η Γερμανία και η Ιταλία επέβαλαν στην Ελλάδα όχι μόνο υπέρογκες δαπάνες κατοχής, αλλά και ένα αναγκαστικό δάνειο (κατοχικό δάνειο) ύψους 3,5 δισεκατομμυρίων δολλαρίων.
της ακροδεξιάς πολιτικής είναι μάλλον αστειότητες τύπου «Στόχος» καθώς και εκφράσεις περιθωριακών ανεγκέφαλων τύπων, χωρίς αυτή η διαπίστωση να προκαλεί τον εφησυχασμό, μιας και «επιφανείς» κυβερνητικοί θήτευσαν παλιότερα στο βούρκο της χουντικής ακροδεξιάς. Το θέμα αυτό 
Συναυλία κατά του ρατσισμού διοργάνωσε χθες η Ένωση Ελλήνων Ποντίων του Μονάχου. Στο μέγαρο Gasteig η λύρα και το τραγούδι έκαναν Γερμανούς και Έλληνες μια φωνή και ένα χέρι αλληλεγγύης προς την οικογένεια Βουλγαρίδη.
Αν τολμήσουμε να κάνουμε μία αναδρομή στο κοντινό μας παρελθόν, και δούμε την προβολή του στο σημερινό παρόν, είμαστε μία χώρα που ακόμη αυτοχαρακτηρίζεται από το χουντικό τρίπτυχο –Ελλάς, Ελλήνων, Χριστιανών.
Σε μια πρωτοφανή πρόκληση ενάντια στον ελληνικό λαό (Ελλάδας, Κύπρου και Διασποράς) προχώρησε ο εκδότης της ελληνοαμερικανικής εφημερίδας 
Ένα πολύ καλό σχόλιο 
Οι πολίτες της ηρωϊκής Κοκκινιάς, 
του 
Αντίο στον Μιχρί Μπελλί
Η «υπόθεση Δραγώνα», θέλοντας και μη, μπήκε στα μπλογκ και στο μυαλό όλων μας. Οι θεμιτές ή αθέμιτες σκέψεις και απόψεις της, έγιναν αντικείμενο διαλόγου, δημόσιου ψόγου, διαμαρτυριών πολιτικών χώρων κ.λπ. Πίσω απ΄όλα αυτά υπήρξε η ενορχήστρωση από τους 
Ο Δεκέμβρης του ’44 ήταν η πρώτη μεγάλης έκτασης εκδήλωση του εμφυλίου πολέμου. Με την εμπλοκή των βρετανικών δυνάμεων στο πλευρό της αστικής κυβέρνησης έληξε ο λεγόμενος «Β’ Γύρος» της εμφύλιας σύγκρουσης.
δύο συμμετέχοντες στην τότε σύγκρουση από διαφορετικά στρατόπεδα, ο 
Πόντος και Αριστερά 
