-Περί κράτους. Η άποψη του Νίκου Πουλαντζά για τη σχετική αυτονομία του κράτους

Βασικές θέσεις του Νίκου Πουλαντζά (30 Σεπ. 1936 – 3 Οκτ. 1979)

 

…..

O Νίκος Πουλαντζάς απορρίπτοντας την άποψη του απολύτως οικονομικού χαρακτήρα των τάξεων και τον μυθολογικό δυισμό τους, θεωρεί ότι οι ιδεολογικοί και πολιτικοί παράγοντες στη συγκυρία επηρεάζουν τη συγκρότηση και δράση των κοινωνικών τάξεων. Οι τάξεις δεν μπορούν να οριστούν ξέχωρα από την πάλη. Έτσι ο Πουλαντζάς απορρίπτει ουσιαστικά μια στενή δομική αντίληψη για τις τάξεις υπέρ μιας πιο ευρείας σχεσιακής δομικής αντίληψης. Οι τάξεις, μόνο κατ’ αρχήν, προσδιορίζονται δομικά, δηλαδή υπάρχουν αντικειμενικά και ανεξάρτητα από τη θέληση ή τη συνείδηση των ατόμων. Στον προσδιορισμό των τάξεων τον κύριο ρόλο τον παίζουν οι κοινωνικές σχέσεις παραγωγής και οι πολιτικές ιδεολογικές σχέσεις αποτελούν μέρος αυτών των σχεσιακών δομικών προσδιορισμών. Συνεπώς, τα κριτήρια είναι οικονομικά, πολιτικά και ιδεολογικά. Στα οικονομικά κριτήρια προτείνει το διαχωρισμό των βιομηχανικών χειρωνάκτων «παραγωγικών εργατών» και των «μη παραγωγικών εργατών» με το κριτήριο της παραγωγής υπεραξίας και όχι με το κριτήριο του αν είναι κανείς μισθωτός ή μη.[1]

Άρα, την εργατική τάξη την αποτελούν αυτοί που παράγουν άμεσα υπεραξία παράγοντας υλικά εμπορεύματα και όχι οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες, στο εμπόριο και στο κράτος. Οι τελευταίες ομάδες είναι που αποτελούν ένα μεγάλο τμήμα αυτού του κοινωνικού χώρου που ονομάζει «νέα μικροαστική τάξη». Είναι η τάξη των επαγγελματιών, των τεχνικών και των υπόλοιπων πνευματικά εργαζομένων, που είναι φορείς των κυρίαρχων ιδεολογικών σχέσεων. Οι ιδεολογικές και πολιτικές σχέσεις είναι οι κοινωνικές σχέσεις που διασφαλίζουν την αναπαραγωγή του κυρίαρχου τρόπου εκμετάλλευσης. Στο πολιτικό επίπεδο η διασφάλιση αυτή επιτυγχάνεται μέσω των σχέσεων εποπτείας και εξουσίας στο εσωτερικό των δημοσίων οργανισμών και των ιδιωτικών καπιταλιστικών επιχειρήσεων. Οι μισθωτοί διευθυντές-διαχειριστές και οι επόπτες βρίσκονται σε σχέση ανταγωνισμού με την εργατική τάξη ακόμα και αν εμπλέκονται στη διαδικασία της άμεσης παραγωγικής εργασίας. Στο ιδεολογικό επίπεδο η διάκριση «χειρωνακτικής και πνευματικής εργασίας» παίζει σημαντικότατο ρόλο στην υποταγή της εργατικής τάξης αποκλείοντάς την από τα «μυστικά» της γνώσης της παραγωγικής εργασίας στο σύνολό της. Αυξάνεται έτσι η εξάρτηση της εργατικής τάξης από το κεφάλαιο. Αυτοί οι μισθωτοί διευθυντές και επόπτες δεν είναι αντικείμενα εκμετάλλευσης με τη μορφή της κυρίαρχης καπιταλιστικής αλλά είναι συμμέτοχοι στην κυριαρχία πάνω στην εργατική τάξη είτε πολιτικά είτε ιδεολογικά. Μαζί με τους παραδοσιακούς μικροαστούς, όπως οι μικροκαταστηματάρχες και οι παλιοί τεχνίτες, αποτελούν μια ενιαία αλλά ετερογενή μικροαστική τάξη, που χαρακτηρίζεται από τα ιδεολογικά στοιχεία του ατομικιστικού ανταγωνισμού, του ρεφορμισμού και της πίστης σε ένα «ουδέτερο» κράτος, διαιτητή ανάμεσα στα αντιμαχόμενα ταξικά συμφέροντα.[2] Η θέση για την παραγωγική και μη παραγωγική εργασία αντιμετωπίστηκε αρκετά κριτικά από πολλούς.[3] Πρώτον, πολλές, αν όχι οι περισσότερες θέσεις στο πλαίσιο του κοινωνικού καταμερισμού εργασίας περιλαμβάνουν τόσο παραγωγικές όσο και μη παραγωγικές δραστηριότητες. Δεύτερον, δεν ξεκαθαρίζεται γιατί και πώς αυτή η διάκριση οδηγεί αναγκαστικά σε τόσο θεμελιακές διαφορές συμφερόντων και εμπειριών των εργαζομένων. Ο Καρλ Μαρξ είχε ήδη επισημάνει ότι από τους μη παραγωγικούς εργάτες η υπεραξία αποσπάται με την απλήρωτη εργασία τους που μειώνει το κόστος για τους καπιταλιστές.[4]

-Τι κρίμα να φεύγουν οι καλύτεροι;

Ένας καλός παλιός φίλος ο  ALLU FUN MARX δεν είναι πια μαζί μας. Στις 5 του Γενάρη ανέβασε το τελευταίο του κείμενο στη σελίδα του που έφερε τον τίτλο: ΑΡΙΣΤΕΡΑ …ΣΤΗ BLOGOSLOVAKIA (by Allu Fun Marx)….   Το τελευταίο τουίτισμα έγινε στις 6-1-2014….. Δήλωνε «Ανερυθρίαστα κόκκινος» και τραγουδούσε στο τουίτερ:  {Άπιστη θα με πεθάνεις/βρε ανφόλο μη μου κάνεις/ ρίξε μου ένα ριτουίτ/να γινώ κι εγώ ελίτ} …

Εκτός από το χιούμορ, την ευρυμάθεια, την καλοσύνη και τη διάθεση για ζωή ο ALLU FUN MARX είχε και εξαιρετικά χόμπι. Για παράδειγμα, ένα από αυτά τον οδήγησε στο να μαζέψει πάρα πολλές εκδοχές της Μισιρλούς, που κυκλοφορούν ανά τον κόσμο… και μας καλεί με το δικό του τρόπο: «Έλα να σου δείξω την συλλογή μου με τις …Μισιρλούδες. Τι να γίνει. Δεν μαζεύω πεταλούδες, τις προτιμώ ζωντανές.» Είναι καταπληκτικές οι σχετικές σελίδες http://afmarxtest.blogspot.gr/ και http://4misirlou.blogspot.gr/. Είναι η απόλαυση που μας χαρίζει ένας ευρηματικός και έξυπνος άνθρωπος που εντελώς φυσιολογικά αφήνει πίσω του κάτι! Εμείς, τότε που άρχισε τη συλλογή του είχαμε αφιερώσει μια ανάρτηση: «misirlou-pedia : Μια συλλογή γεμάτη … Μισιρλούδες!«

-Γεώργιος Γκουρτζίεφ: ο Ποντιο-καυκάσιος φιλόσοφος….

Ο Πόντιος φιλόσοφος, Γεώργιος Γκουρτζίεφ ή Γεωργιάδης

Οι Φιλοσοφικές θεωρίες του, μεταξύ Πλάτωνος, Πυθαγόρα και… Χριστού

του Τάσου Κ. Κοντογιαννίδη
(από το e-Pontos) 

Ο  διάσημος Πόντιος φιλόσοφος Γεώργιος Γκουρτζίεφ ή Γεωργιάδης, όπως ήταν το κανονικό του όνομα πριν … «ρωσοποιηθεί»,  είναι πολύ γνωστός στο εξωτερικό και σχεδόν άγνωστος την Ελλάδα. Γεννήθηκε  στο Γκιουμρί ή Αλεξανδρούπολη της Αρμενίας, μεταξύ 1866 και 1876 και πέθανε στις 29-10-1949. Πατέρας του ήταν ο Ιωάννης ή Γιάγκος, ή Ιβάν Γεωργιάδης, που γεννήθηκε στην Τραπεζούντα και μετακινήθηκε ανατολικά, όπως έκαναν πολλοί Πόντιοι  κατά τους τουρκικούς διωγμούς, προς το  ασφαλές Κάρς. Μητέρα του ήταν μία Αρμένισσα.

.

Ο Γεώργιος Γεωργιάδης μεγάλωσε στο Καρς, και όταν ανδρώθηκε, σπούδασε και πραγματοποίησε πολλά ταξίδια σε διάφορες χώρες του κόσμου. Επισκέφθηκε τις Ινδίες, την Αίγυπτο, την Ιταλία, την Ελλάδα και το 1912 επιστρέφοντας στη Ρωσία, νυμφεύεται την Ιουλία Οστρόφσκα και αρχίζει τότε σε Μόσχα και Αγία Πετρούπολη, να συγκεντρώνει μαθητές και να οργανώνει ομάδες νέων, που είχαν φιλοσοφικές ανησυχίες.

.

Με την έκρηξη της Επανάστασης το 1917, εγκαταλείπει τη Ρωσία με τους μαθητές του, μεταβαίνουν στον Καύκασο και μετά στην Κωνσταντινούπολη. Επόμενος σταθμός το 1922 είναι το Παρίσι όπου ιδρύει Ινστιτούτο για την αρμονική ανάπτυξη του Ανθρώπου. Δύο χρόνια μετά μεταβαίνει στις ΗΠΑ, όπου διδάσκει τις νέες φιλοσοφικές του θεωρίες, χωρίς να αποκαλύψει την προέλευση τους. Διαφαίνονταν όμως καθαρά τα θρησκευτικά στοιχεία, παρμένα από τον Χριστιανισμό, τον Βουδισμό και τον Ισλαμισμό.

-Κορνήλιος Καστοριάδης

Cornelius Castoriadis

Η επαναστατική δύναμη της Οικολογίας[1]

Μια συνέντευξη (1993)                                     

Pascale Egre : Τι είναι για σας η Οικολογία;

Κορνήλιος Καστοριάδης: Η οικολογία αποτελεί την κατανόηση του βασικού γεγονότος ότι η κοινωνική ζωή  δεν μπορεί να μη λαμβάνει υπόψη με ένα κεντρικό τρόπο το περιβάλλον μέσα στο οποίο ξεδιπλώνεται αυτή η κοινωνική ζωή. Όλως περιέργως, αυτή η κατανόηση μοιάζει να έχει υπάρξει σε μεγαλύτερο βαθμό προηγουμένως, σε άγριες ή παραδοσιακές κοινωνίες. Ακόμη και μια γενιά πριν, στην Ελλάδα, υπήρχαν αγρότες που ανακύκλωναν σχεδόν τα πάντα.