Μια από τις λεπτομέρειες του ταξιδιού του Αλέξη Τσίπρα συνδέεται με την Παράκαμψη του πρωτοκόλλου για κατάθεση στεφανιού στο Μαυσωλείο του Μουσταφά Κεμάλ. Έως τώρα μόνο ο Ιρανός πρωθυπουργός παλαιότερα είχε απαιτήσει και είχε επιβάλλει την παραβίαση του Πρωτοκόλλου. Και αυτό γιατί ο κοσμικός εθνικιστής Κεμάλ δεν ήταν αποδεκτός από τους μουσουλμάνους θεολόγους.

Όμως η στάση του Αλ. Τσίπρα οφειλόταν σε μια προοδευτική αντίληψη σεβασμού κάποιων πανανθρώπινων κανόνων, όπως ότι δεν είναι δυνατόν να αποτίεται τιμή  ένα ιστορικό πρόσωπο που βαρύνεται με σφαγές, εθνικές εκκαθαρίσεις. Ακριβώς γι αυτό, γίνεται εντελώς επίκαιρο ένα κείμενο που είχε γραφεί πριν από τρία περίπου χρόνια, με αφορμή την πρώτη επίσκεψη Τσίπρα στην Τουρκία, όταν για να αποφύγει το Πρωτόκολλο επέλεξε να επισκεφτεί μόνο την Κωνσταντινούπολη:

«Ανεξάρτητα από τη διπλωματική αποτίμηση του ταξιδιού του Έλληνα πρωθυπουργού στην Τουρκία, δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο ένα γεγονός που έχει τεράστια συμβολική σημασία και ανατρέπει μια παράδοση της ελληνικής διπλωματίας που καλά κρατούσε από το 1922. Και η παράδοση αυτή συνδέεται με την -αληθινή ή όχι- εκδήλωση σεβασμού προς το αμφιλεγόμενο πρόσωπο του ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας, του Μουσταφά Κεμάλ πασά, ο οποίος έλαβε το προσωνύμιο «Ατατούρκ», δηλαδή «πατέρας των Τούρκων».

Για τους σύγχρονους Τούρκους ο Μουσταφά Κεμάλ ήταν όντως Ατατούρκ, εφόσον συνεχίζοντας την πολιτική των Νεότουρκων εθνικιστών κατασκεύασε σχεδόν εκ του μηδενός ένα νέο έθνος. Όμως για τις μη μουσουλμανικές κοινότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας  (Αρμένιους, Έλληνες, Ασσύριους) υπήρξε ο μοιραίος άνθρωπος, ο οποίος επέφερε το οριστικό τέλος στην ύπαρξή τους. Η καταστροφή και η πυρπόληση της Σμύρνης το Σεπτέμβρη του 1922 υπήρξε η τελευταία βίαιη πράξη που συνέβη συνειδητά από τον τουρκικό εθνικισμό υπό τα όμματα και την επιδοκιμασία του Κεμάλ.

Εκτός από όλα αυτά όμως,  ο Μουσταφά Κεμάλ έδωσε την έμπνευση στο ναζιστικό κίνημα, που επικράτησε λίγα χρόνια αργότερα στην Ευρώπη και τελειοποίησε τις μεθόδους. Μέθοδοι που από το 1914 είχαν αρχίσει να εφαρμόζονται δια χειρός Νεότουρκων επί των στοχοποιημένων μη μουσουλμανικών κοινοτήτων. Η πρόσφατη μελέτη του  Stefan Ihring με τίτλο «Atatürk in the Nazi Imagination» που εκδόθηκε από τις εκδόσεις του Harvard έδωσε τις τελικές απαντήσεις πάνω στα ερωτήματα αυτά.

Η επίσημη ελλαδική στάση μετά το 1922

………………………………
………………………………
………………………………

————————————————————————————————